"Πώς το λέτε εσείς εδώ;"

[elephadas]

[edit] Τα ποστ μεταφέρθηκαν από το thread "Η θεία από το Σικάγο" [Edit]

Μπορεί να μην έχει εκ πρώτης όψεως κανένα νόημα η ατάκα αυτή, όμως θεωρώ ότι είναι από τις πιο πνευματώδεις στην ιστορία του ελληνικού σινεμά. Κυρίως γιατί συνοψίζει τον εξαμερικανισμό που λέει και η caprice και την ξενομανία που αρχίζει δειλά - δειλά να έρχεται στην Ελλάδα, αλλά και γιατί τονίζει την -διαχρονική- «ελληνολεβεντιά» του στυλ «εγώ έχω ζήσει έξω, ενώ εσείς όχι». .

Κι εμένα είναι η αγαπημένη μου ατάκα αν και δεν τη βλέπω έτσι, αλλά περισσότερο ενδεικτική του μπερδέματος των Ελληνοαμερικανών που ούτε Έλληνες παρέμεναν ούτε Αμερικανοί γίνονταν (άλλο αν είναι διατυπωμένη έτσι παράλογα για πιο αστεία). "Ελληνολεβεντιά" όπως το λες θα ήταν αν η θεία είχε απλώς επισκεφτεί για λίγους μήνες την Αμερική και το έπαιζε Ελληνοαμερικάνα μετά την επιστροφή της. Αλλά το μπέρδεμα που λέω υπάρχει, και το ζω κι εγώ παρά το ότι λόγω internet και ευκολίας ταξιδιών έχω πολύ περισσότερη επαφή με την Ελλάδα απ' όσο μπορούσε να έχει η θεία τότε.

Πριν λίγες μέρες μιλούσα στο skype με την αδερφή μου και μιλώντας για κάτι σχετικό με την Ελλάδα είπα "εμείς εδώ" και μετά καταλαβαίνοντας πόσο παράλογο ήταν αυτό, έσπευσα να διευκρινίσω "όταν λέω εμείς εδώ εννοώ εσείς εκεί". Περιττό να σας πω το τι γέλιο ρίξαμε μετά

 

[caprice]

@ elephadas

Για άλλη μια φορά βλέπουμε και κρίνουμε το "τότε" μέσα από το "πρίσμα" του τώρα. Όπως πολύ σωστά λες οι συνθήκες του τότε ξενιτεμού / επαναπατρισμού απέχουν παρασάγγας από τις σημερινές.

Θα μου επιτρέψετε να βγω λίγο offtopic (που αρέσει και στον Maddog) και να προσθέσω ότι δεν αντέχω / συγχωρώ όλους όσοι όταν γυρίζουν στην Ελλάδα (μόνιμα ή όχι) έχουν "ξεχάσει τα ελληνικά τους" και χρησιμοποιούν ένα συνονθύλευμα που δεν το μπορώ με τίποτα. Και δεν μιλάμε για λέξεις όπως το κρηπίδωμα ή το απεμπολώ αλλά για λέξεις της καθομιλουμένης.

Αυτά

 

[Bambinella]

Δεν αντέχω / συγχωρώ όλους όσοι όταν γυρίζουν στην Ελλάδα (μόνιμα ή όχι) έχουν "ξεχάσει τα ελληνικά τους" και χρησιμοποιούν ένα συνονθύλευμα που δεν το μπορώ με τίποτα. Και δεν μιλάμε για λέξεις όπως το κρηπίδωμα ή το απεμπολώ αλλά για λέξεις της καθομιλουμένης.

Εδω τα εχουν ξεχασει πολλοι που δεν ξεμυτισαν ουτε μια φορα απο την Ελλαδα.

Απο που να αρχισω; Απο τα γκρικλις ή απο τα ουπς και τα ουαου;

 

[Thor]

Θα μου επιτρέψετε να βγω λίγο offtopic (που αρέσει και στον Maddog) και να προσθέσω ότι δεν αντέχω / συγχωρώ όλους όσοι όταν γυρίζουν στην Ελλάδα (μόνιμα ή όχι) έχουν "ξεχάσει τα ελληνικά τους" και χρησιμοποιούν ένα συνονθύλευμα που δεν το μπορώ με τίποτα. Και δεν μιλάμε για λέξεις όπως το κρηπίδωμα ή το απεμπολώ αλλά για λέξεις της καθομιλουμένης.

Αυτά

Νομίζω όμως ότι ένας Ελληνας σε μια ξένη χωρα πρώτα θα συνηθήσει να χρησιμοποιει το γκουντ μορνινγκ (άσχετο όταν γραφω αγγλική λέξη με ελληνικούς χαρακτήρες είναι πάλι γκρικλις οπότε απαγορεύεται?) που είναι καθημερινή λέξη και μετά θα αρχήσει να λέει το απεμπολώ στα αγγλικά. Ειδικα σε παλιότερες εποχές που αφενός οι επικοινωνίες ήταν πιο δύσκολες, αφεταίρου αυτοί που έφευγαν ήταν κυρίως υποψηφιοι εργάτες με χαμιλή μορφωση και ανύπαρκτη επαφη με το γραπτό λογο.

Με τα ελληνοαγγλικά τώρα όταν μένουν μόνο σε επίπεδο επιφωνημάτων είναι καλά τα πράγματα το θέμα είναι ότι χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερες αγγλικές λέξης χωρίς έστω τη διαδικασία ελληνοποίησής τους και όχι με τον προσποιητό-επιδεικτικό τρόπο που βλέπουμε αλλα μας βγαίνουν αυθόρμητα και αυτό είναι το χειρότερο

 

[retrofan]

Αχ! Να συνεχίσω λίγο το offtopic γιατί μπήκα στα αίματα;

Φοβάμαι ότι η γλώσσα είναι το πράγμα που μαθαίνεις ευκολότερα και ξεχνάς ευκολότερα. Δεν είμαι σίγουρη πόσο ανειλικρινείς και φιγουρατζήδες είναι όσοι έχουν "ξεχάσει" τα ελληνικά τους επιστρέφοντας στην Ελλάδα ... Σαφέστατα υπάρχουν αυτά τα στοιχεία σε πολλούς αλλά ...

5 χρονάκια είχα λείψει συνολικά (όχι μια ζωή). Και γυρνούσα δύο φορές τον χρόνο στάνταρ.

Θυμάμαι όμως μια επιστροφή για Χριστούγεννα, τρίτη χρονιά απουσίας. Το πρώτο πρωί είχα δώσει ραντεβού για καφέ με φίλους στο κέντρο της Αθήνας. Σ' ένα πεζοδρόμιο σκούντησα κάποιον κι εντελώς μηχανικά, χωρίς καν να τον κοιτάξω, είπα "pardon". Με προφορά κιόλας #) Δεν το έκανα επίτηδες, το ορκίζομαι! Κούνησε το κεφάλι του αποδοκιμαστικά. "Α ρε ψώνιο"#) #)

Θυμάμαι επίσης τον πρώτο καιρό της οριστικής επιστροφής μου. Μου πήρε δύο μήνες να πω "πάμε να πιούμε ένα ποτό". Έλεγα "πάμε να πάρουμε ένα ποτήρι" μεταφράζοντας ασυναίσθητα το γαλλικό "prendre un verre". Μηχανικά και πάλι. Όταν μιλούσα γρήγορα. Αν το σκεφτόμουν, το διόρθωνα. Πολύ περισσότερο κράτησε το "σου/σας λέει;" αντί για το "σου/σας αρέσει;". Πάλι μετάφραση του "ca te dit?" Ίσως γιατί και στα ελληνικά χρησιμοποιούμε το "δεν λέει" για να κρίνουμε αρνητικά κάτι.

Η μεγαλύτερη δυσκολία βέβαια ήταν στην ορολογία της δουλειάς. Όταν ξεκίνησα να δουλεύω, για ένα εξάμηνο περίπου, ο γαλλικός όρος ερχόταν πρώτος. Τον ελληνικό ή δεν τον θυμόμουν ή έπρεπε να κοπιάσω πολύ για να τον θυμηθώ.

Τώρα βέβαια δυσκολεύομαι να βρω τις κατάλληλες λέξεις για να μιλήσω επαγγελματικά με τους παλιούς Γάλλους συμφοιτητές μου. Κι όταν είχα φύγει μόλις από Ελλάδα, θυμάμαι ότι είχα πει σ' έναν Γάλλο φίλο ότι δεν μπορούμε να τα πούμε το βράδυ του Σαββάτου γιατί είχα κανονίσει να πάμε σ' ένα μπαρ με τα παιδιά από το μεταπτυχιακό. Μετέφρασα, πάλι ασυναίσθητα, στο γαλλικό "enfants" που όμως χρησιμοποιείται μέχρι (και με το ζόρι) για άτομα που τελειώνουν το δημοτικό . Το ήξερα ότι δεν λέγεται κι όμως, αυθόρμητα, το είπα. Και μάλιστα δεν καταλάβαινα γιατί με κοιτούσε μπερδεμένος. Και το επανέλαβα μ' ακριβώς τις ίδιες λέξεις. Και με κοίταξε ακόμα πιο μπερδεμένος . Μετά την τρίτη επανάληψη ξεκόλλησα ...

Κι όπως λέει κι ο thor άνθρωποι που φύγαν μετανάστες χωρίς καλά - καλά να μιλάνε ελληνικά (ή τέλος πάντων, έχοντας ένα πολύ φτωχό λεξιλόγιο), δεν ξέρω κατά πόσο δεν έχασαν την αίσθηση της μητρικής τους γλώσσας γνησίως μετά από χρόνια ζωής εκτός Ελλάδας.

Θα μ' ενδιέφερε πολύ ν' ακούσω την άποψη του elephada σ' αυτό. Είναι μάλλον ο πλέον αρμόδιος

 

[caprice]

@retrofan

Εσύ είσαι υγιής περίπτωση ... μην κρίνεις εξ ιδίων τα αλλότρια

 

[Kambia]

Ολοκληρώθηκε η μεταφορά. Τα off topic ποστ (το δικό μου και της Caprice) θα διαγραφούν

 

[panp]

@ elephadas
Για άλλη μια φορά βλέπουμε και κρίνουμε το "τότε" μέσα από το "πρίσμα" του τώρα. Όπως πολύ σωστά λες οι συνθήκες του τότε ξενιτεμού / επαναπατρισμού απέχουν παρασάγγας από τις σημερινές.

Θα μου επιτρέψετε να βγω λίγο offtopic (που αρέσει και στον Maddog) και να προσθέσω ότι δεν αντέχω / συγχωρώ όλους όσοι όταν γυρίζουν στην Ελλάδα (μόνιμα ή όχι) έχουν "ξεχάσει τα ελληνικά τους" και χρησιμοποιούν ένα συνονθύλευμα που δεν το μπορώ με τίποτα. Και δεν μιλάμε για λέξεις όπως το κρηπίδωμα ή το απεμπολώ αλλά για λέξεις της καθομιλουμένης.

Αυτά

Συγχαρητήρια, Caprice και elephada, που σε ένα post με θέμα τα ελληνικά, διορθώνετε συνηθισμένα λάθη, όπως πολύ σωστά "συνοΝθύλευμα", "όλους όσοι". Οι 9 στους 10 το λένε και το γράφουν λάθος, μαζί άλλωστε και με το best of the best "πριν αλέκτορα φωνήσαι" (και όχι πριν αλέκτωρ φωνήσει"), και φυσικά χωρίς το "τρις", που είναι από την επόμενη φράση...

 

[alkis21]

Έμενα κι εγώ στο εξωτερικό σε ηλικία Α'-Β' Γυμνασίου. Όπως και η retrofan σε Γαλλόφωνη χώρα, συγκεκριμένα από τις Βρυξέλλες η μετάθεση του πατέρα μου μας έφερε στη Λάρισα. Αν και δύο χρόνια είναι σαφώς λίγα για να ξεσυνηθίσεις την γλώσσα σου, όταν βρεθείς έξω σε μικρή ηλικία μοιραία θα μάθεις κάποια πράγματα ή εκφράσεις για πρώτη φορά κι έτσι δεν θα ξέρεις ότι στα Ελληνικά αποδίδονται διαφορετικά. Επομένως είχα κι εγώ τα Γαλληνικά μαργαριτάρια μου... Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν σε διεθνείς λέξεις ή ονόματα. Για παράδειγμα, έχοντας μόλις παρακολουθήσει το Euro 1988 απορούσα γιατί κανείς στα πέριξ του Πηνειού δεν ήξερε τον εκπληκτικό παίκτη "Βανμπαστάν". Ή πως ήταν δυνατόν να μην είχαν παίξει ποτέ τους "Μπομπζάκ"; Επίσης εκτός από τα κατάλοιπα που μου είχαν αφήσει τα Γαλλικά είχα να αντιμετωπίσω και αυτά των Αγγλικών διότι μέναμε στο SHAPE και έκανα πολύ παρέα με Αμερικάνους, με συνέπεια να κολλήσω την προφορά τους. Η Ελληνική καθημερινότητα όπως ξέρετε έχει πολλές Αγγλικές λέξεις αλλά και αρκετές Γαλλικές, και ο τρόπος που τις απέδιδα εκλαμβάνονταν από πολλούς ως απόπειρα επίδειξης και σνομπισμός. Έτσι σταδιακά άλλαξα τις προφορές μου και στις δύο γλώσσες σε λιγότερο σωστές αλλά πιο δημοφιλείς εκδόσεις.

 

[elephadas]

Ενδιαφέρουσα συζήτηση. Προφανώς είναι κάτι που με έχει απασχολήσει πολύ. Τα πρώτα χρόνια που έφυγα ήμουνα, μπορώ να πω, πανικόβλητος μήπως ξεχάσω τα ελληνικά μου. Έβλεπα (και το χειρότερο, άκουγα) τους συγγενείς μου και φοβόμουν μήπως αρχίσω να μιλάω όπως αυτοί. Είχα πολλούς συγγενείς εδώ που έφυγαν μικροί από την Ελλάδα ή και μεγαλύτεροι αλλά χωρίς πολλή μόρφωση. Και χωρίς να ξέρουν Αγγλικά. Κάτι η προσπάθειά τους να μάθουν τη γλώσσα μιμούμενοι τους γύρω τους, κάτι το ότι έκαναν παρέα με άλλους ελληνοαμερικανούς, το αποτέλεσμα ήταν να "χαλάσουν" τα ελληνικά τους. Το βάζω σε εισαγωγικά το "χαλάσουν" γιατί ουσιαστικά μιλούσαν μια ενδιάμεση ελληνοαμερικανική διάλεκτο, κοινή για όλους, όπως έχει γίνει με πολλές άλλες γλώσσες (στα αγγλικά έχω δει να χρησιμοποιείται ο όρος "creole" ή "patois" για αυτές τις διαλέκτους). Έτσι άκουγα θείες μου να λένε "θα διευθύνω το κάρο", γροσαρία (grocery store), γκρίλλα (ψησταριά), απαρταμέντο, τζιντζερέλλα, [το "μπηλοζήρια" για χαμηλές θερμοκρασίες δεν ξέρω αν είναι πραγματική λέξη ή αστεία κατασκευή επίτηδες]... αυτή τη γλώσσα μιλούσαν κανονικά μεταξύ τους, δεν ήταν πράγματα που τους ξέφευγαν. Ήταν αναπόφευκτο: Δεν είχαν επαφές με την Ελλάδα, μόνο με Έλληνες στην ίδια κατάσταση με αυτούς, συχνά είχαν παντρευτεί αμερικανούς, οπότε πώς να κρατήσουν την αρχική τους γλώσσα ανεπηρέαστη, ακόμη κι αν ήθελαν? Ίσως το μεικτό ιδίωμα που ακούμε στα τραγούδια του "Καφέ Αμάν Αμέρικα" (γιατί γλυκό μου σουητχάρτ γιατί να είσαι τόσο χαρντ) να είναι υπερβολικό, αλλά πάντως μου θυμίζει αρκετά τους συγγενείς μου.

Η κατάσταση ήταν διαφορετική για μετανάστες που έφυγαν από την Ελλάδα μεγάλοι σε ηλικία και μορφωμένοι - π.χ. για μεταπτυχιακές σπουδές όπως εγώ. Γνώρισα πολλούς τέτοιους και η γλώσσα τους είχε επηρεαστεί σε πολύ μικρότερο βαθμό. Τα αγγλικά τους ήταν αγγλικά και τα ελληνικά ελληνικά. Εντάξει, μετά από δεκαετίες υπήρχε κάποια επίδραση στα ελληνικά τους, αλλά δεν μιλούσαν ανάκατα.

Εγώ τώρα. Λείπω από την Ελλάδα 32 χρόνια, με ένα χρόνο διακοπή για τη θητεία μου. Η προφορά μου στα ελληνικά έχει αλλάξει πολύ λίγο (αλλά και στα αγγλικά στάθηκε αδύνατο να ξεμάθω τελείως την "ελληνική" προφορά που είχα έπειτα από χρόνια μαθήματα στον Όμηρο). Για την ακρίβεια, η προφορά μου στις λέξεις δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου. Εκείνο που άλλαξε λίγο είναι το "τραγούδι" της γλώσσας, ο τρόπος που χρωματίζω τη φωνή μου για να κάνω μια ερώτηση π.χ. (δεν ξέρω τον τεχνικό όρο). Αυτό δεν θα πει ότι μιλάω όπως οι εν Ελλάδι, ιδίως οι νεότεροι, διότι η προφορά των Ελληνικών άλλαξε αυτά τα 32 χρόνια. Η προφορά όπως και όλα τα στοιχεία μιας γλώσσας εξελίσσεται με το χρόνο (σκεφτείτε πώς μιλούσαν οι ηθοποιοί σε έργα της δεκαετίας του 40 ή του 50 κι ακόμη περισσότερο οι εκφωνητές του ραδιοφώνου), κι αυτή την εξέλιξη δεν την παρακολούθησα, ειδικά από το 1980 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 90, που δεν υπήρχε η τωρινή ευκολία επαφής μέσω Internet. Το ίδιο συμβαίνει με τις ιδιωματικές εκφράσεις της μόδας. Κι εδώ πάλι η διαφορά είναι με τους νέους, γιατί αν πω κάποια φράση της αργκό του 1970 οι συνομήλικοί μου θα την καταλάβουν ας μην τη χρησιμοποιούν πια, τα παιδιά τους όμως θα αναρωτιούνται τι λέω.

Εκείνο που είναι δύσκολο είναι να χρησιμοποιεί κανείς δυο γλώσσες ταυτόχρονα, γι' αυτό καταλαβαίνω τόσο καλά την ατάκα της Βασιλειάδου που ξεκίνησε την κουβέντα μας. Θαυμάζω αυτούς τους διερμηνείς που ακούν μια γλώσσα και μεταφράζουν ταυτόχρονα σε μια άλλη, διότι πρέπει να σκέφτονται και στις δυο γλώσσες την ίδια ώρα και δεν μπορώ να καταλάβω πώς τα καταφέρνουν. Ας πούμε τώρα είμαι στη δουλειά αλλά επειδή γράφω εδώ σκέφτομαι ελληνικά. Αν μου μιλήσει κάποιος συνάδελφος θα μου πάρει λίγη ώρα να αλλάξω γλώσσα στο μυαλό μου και να του απαντήσω. Όταν είμαι μόνος μου, σκέφτομαι αγγλικά. Όταν έρχομαι στην Ελλάδα μου παίρνει μέρες να το γυρίσω στα ελληνικά, και στο διάστημα αυτό μου ξεφεύγουν κάποια "Sorry" και"Oops" και "ΟΚ", εκφράσεις που λέμε ασυναίσθητα και χωρίς να τις σκεφτούμε, κι αυτό πολύ με τσαντίζει. Αλλά μετά αρχίζω να σκέφτομαι μόνιμα στα ελληνικά και παύουν να μου ξεφεύγουν τέτοια (ωστόσο κάθε χρόνο παίρνει και λίγο παραπάνω για να ολοκληρωθεί η μεταστροφή, ενώ όταν γυρίσω στις ΗΠΑ η αντίθετη αλλαγή γίνεται σχεδόν αμέσως).

Δυο πράγματα με νευριάζουν αφάνταστα στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα, όπως τείνει να διαμορφωθεί. Το ένα είναι ο τεράστιος αριθμός αναφομοίωτων ξένων (σχεδόν αποκλειστικά αγγλικών) λέξεων και φράσεων που χρησιμοποιούνται από τους έλληνες χωρίς λόγο. Τονίζω το "χωρίς λόγο" γιατί καταλαβαίνω ότι κάποιοι όροι, κυρίως τεχνικοί, είναι δύσκολο να αποδοθούν ελληνικά. Το δεύτερο, επιφανειακά μόνο αντίθετο με το πρώτο, είναι όταν αυτά τα αγγλικά είναι λάθος ή προφέρονται χωρίς ίχνος αγγλικής προφοράς, σαν να είναι γραμμένα με ελληνικά γράμματα. Κάτι "fun club" και "drug show" μου πετάνε τα μάτια. Εδώ νομίζω μεγάλο ποσοστό ευθύνης πέφτει στα ΜΜΕ που για τους δικούς τους λόγους προωθούν αυτον τον συνδυασμό ξενομανίας και αμορφωσιάς. Παλιότερα άκουγα πολύ ελληνικό ραδιόφωνο μέσω internet, εδώ και χρόνια σταμάτησα κι είχα ξεχάσει πώς μιλάνε, αλλά τις τελευταίες μέρες άκουσα αρκετή ώρα τον "Μελωδία" και έφριξα ιδιαίτερα με τη γλώσσα των διαφημίσεων (*). Οι μισές λέξεις ήταν κακοπροφερόμενες αγγλικές. "Λάιβ σόου", "Γκρέιτεστ χιτς" και τέτοια. Ασχολούμαι γενικά πολύ με ελληνική μουσική, και βλέπω συχνά CD που είναι βγαλμένα από έλληνες για ελληνικό κοινό και δεν έχουν λέξη ελληνική στο εξώφυλλο. Και δεν φτάνει αυτό, τα αγγλικά αρκετές φορές είναι ελεεινά και τρισάθλια, με φρικτά λάθη. Αφού δεν ξέρουν αγγλικά οι ηλίθιοι, τι τα χρησιμοποιούν?

Ένας Έλληνας που έρχεται στην Αμερική είναι φυσιολογικό και κατανοητό να κάνει λάθη στα αγγλικά του. Το ίδιο καταλαβαίνω έναν αμερικανό (ή ελληνοαμερικανό με πολλά χρόνια στην Αμερική) που, ερχόμενος στην Ελλάδα, μιλάει ελληνικά με λάθη και δεν θα τον κορόιδευα ποτέ μου όσο αστεία κι αν ήταν τα λάθη του. Αλλά βρίσκω τελείως απαράδεκτο αυτό το βάρβαρο αγγλοελληνικό ιδίωμα με εσφαλμένα αγγλικά που είναι της μόδας στην Ελλάδα.

(*) Ένα άλλο που πρόσεξα, κι αυτό στις διαφημίσεις, είναι η περίεργη προφορά που χρησιμοποιούν. Οι εκφωνητές των διαφημίσεων υιοθετούσαν ένα περίεργο στυλ ομιλίας, ίσως για να δείξουν ενθουσιασμό για το προϊόν, με μια τάση να τονίζουν τις τελευταίες λέξεις κάθε πρότασης στη λήγουσα και να ανεβάζουν τον τόνο τους, σαν να μιλούσαν πάντα με ένα μικρό ερωτηματικό στο τέλος. Αυτόν τον παρατονισμό στη ληγουσα τον έχω προσέξει και σε πολλά τραγούδια, όπου μάλιστα η τελευταία συλλαβή λέγεται και κάπως πιο μακρόσυρτα. Και αν μεν μιλούσαν έτσι όλοι, θα έλεγα "έτσι διαμορφώθηκε η σύγχρονη ελληνική προφορά, τι να κάνουμε". Αλλά οι παρουσιαστές των εκπομπών μιλούσαν κανονικά. Μόνο οι διαφημίσεις ή οι ανακοινώσεις προσεχών εκδηλώσεων ήταν έτσι.

_______________________________________________________

Και επειδή πολύ το σοβάρεψα, αυτό το "pardon" της retrofan μου θύμισε κάτι αντίστοιχο δικό μου, που είναι και ρετρό διότι αναφέρεται σε λεωφορεία με εισπράκτορες. Ήταν το καλοκαίρι του 81, πρώτη φορά που γύριζα στην Ελλάδα. Ένα χρόνο στην Αμερική είχα πια μάθει να λέω όλη την ώρα "thank you" και "please" και τέτοια - το πανεπιστήμιό μου ήταν σε μια μικρή πόλη, οπότε οι άνθρωποι ήταν πολύ πιο ευγενικοί απ' ό,τι οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης για παράδειγμα. Μπαίνω στο (αστικό) λεωφορείο, μου δίνει το εισιτήριο ο εισπράκτορας, "Ευχαριστώ" του λέω εγώ χωρίς να το σκεφτώ, κάγκελο ο εισπράκτορας. Έμεινε και με κοίταζε. Πρέπει να ήταν η πρώτη φορά που του είπαν ευχαριστώ - άντε καμιά γηραιά κυρία με γαλαζωπές ανταύγειες στο μαλλί να του είχε τύχει, όχι ένας νεαρός μαλλιάτος και μουστακαλής.

 

[Olorin]

Χμμμ, ας πω κι εγώ την άποψη μου επί του θέματος, αναφέροντας προσωπικές εμπειρίες... Όχι προφανώς σχετικά με τον εαυτό μου, αφού ήρθα στην Αγγλία στα 28 μου, άρα λίγο δύσκολο να επηρεαστούν τα Ελληνικά μου (επηρεάστηκαν ωστόσο τα Αγγλικά μου... Όχι, δεν απέκτησα Βρετανική προφορά, αλλά χάθηκε η Αμερικάνικη προφορά που μου είχαν δημιουργήσει ταινίες/σειρές/μουσική/videogames, γιατί τους πρώτους μήνες με περνούσαν όλοι οι ντόπιοι για Αμερικάνο και εκνευριζόμουν!)

Ο κολλητός μου από το σχολείο λοιπόν, είχε πατέρα Έλληνα και μητέρα Νεοζηλανδή. Ωστόσο, έζησε στην Ελλάδα πηγαίνοντας στη ΝΖ μόνο μερικά καλοκαίρια να δει τους συγγενείς του εκεί. Για κάποιους λόγους, μετακόμισε μετά το Λύκειο στη ΝΖ και όταν επέστρεψε 2 χρόνια αργότερα για να κάνει το στρατιωτικό του, μπορούσες να καταλάβεις ότι τα Ελληνικά του είχαν αλλάξει. Όχι τόσο από άποψη προφοράς ή ακόμα και λεξιλογίου. Αλλά κυρίως στον τονισμό, ακόμα και στην σύνταξη των προτάσεων, που ήταν φανερά επηρεασμένες από τις αντίστοιχες αγγλικές εκφράσεις (θυμάμαι ότι του το είχα πει και με έβριζε... "Δηλαδή τι θες να πεις; Ξέχασα τα Ελληνικά μου μέσα σε ένα χρόνο!!!"). Ακόμα πιο έντονο βέβαια ήταν το φαινόμενο στην αδερφή του, ίσως γιατί ήταν ακόμα 15 όταν μετακόμισαν και έκανε νομίζω περισσότερο χρόνο μέχρι να ξαναέρθει Ελλάδα... (edit: από ό,τι μόλις βλέπω, κάτι αντίστοιχο αναφέρει ο elephadas στο ακριβώς πιο πάνω post εκεί που λέει για το "τραγούδισμα" στις ερωτήσεις, απλώς δεν είχα προλάβει να το δω πριν post-άρω το δικό μου...)

Βέβαια ίσως παίζει ρόλο και το ότι αυτό συνέβη κάπου στα τέλη των 90s όταν ακόμα το internet δεν ήταν μέρος της καθημερινότητάς μας, άρα υποθέτω πως δεν είχαν και τόσο μεγάλη επαφή με την Ελλάδα όσο σήμερα. Συν τοις άλλοις, μην ξεχνάμε ότι επρόκειτο εξαρχής για παιδιά που μεγάλωσαν δίγλωσσα. Θυμάμαι πόσο μεγάλη εντύπωση μου έκανε καμιά φορά που τους άκουγα να μιλάνε μεταξύ τους ή με τη μητέρα τους και από πρόταση σε πρόταση ή ακόμα και μέσα στην ίδια πρόταση άλλαζαν από Ελληνικά σε Αγγλικά και αντίστροφα, χωρίς να το καταλαβαίνουν κι οι ίδιοι...

Εκείνο που είναι δύσκολο είναι να χρησιμοποιεί κανείς δυο γλώσσες ταυτόχρονα, γι' αυτό καταλαβαίνω τόσο καλά την ατάκα της Βασιλειάδου που ξεκίνησε την κουβέντα μας. Θαυμάζω αυτούς τους διερμηνείς που ακούν μια γλώσσα και μεταφράζουν ταυτόχρονα σε μια άλλη, διότι πρέπει να σκέφτονται και στις δυο γλώσσες την ίδια ώρα και δεν μπορώ να καταλάβω πώς τα καταφέρνουν. Ας πούμε τώρα είμαι στη δουλειά αλλά επειδή γράφω εδώ σκέφτομαι ελληνικά. Αν μου μιλήσει κάποιος συνάδελφος θα μου πάρει λίγη ώρα να αλλάξω γλώσσα στο μυαλό μου και να του απαντήσω. Όταν είμαι μόνος μου, σκέφτομαι αγγλικά. Όταν έρχομαι στην Ελλάδα μου παίρνει μέρες να το γυρίσω στα ελληνικά, και στο διάστημα αυτό μου ξεφεύγουν κάποια "Sorry" και"Oops" και "ΟΚ", εκφράσεις που λέμε ασυναίσθητα και χωρίς να τις σκεφτούμε, κι αυτό πολύ με τσαντίζει. Αλλά μετά αρχίζω να σκέφτομαι μόνιμα στα ελληνικά και παύουν να μου ξεφεύγουν τέτοια (ωστόσο κάθε χρόνο παίρνει και λίγο παραπάνω για να ολοκληρωθεί η μεταστροφή, ενώ όταν γυρίσω στις ΗΠΑ η αντίθετη αλλαγή γίνεται σχεδόν αμέσως).

Αυτό για την καθυστέρηση στην αλλαγή του γλώσσικού διακόπτη το καταλαβαίνω απόλυτα ακόμα κι εγώ...

Επειδή καλώς ή κακώς εδώ υπάρχουν πολλοί Έλληνες και τυχαίνει να γνωρίζω αρκετούς, πολλές φορές συμβαίνει να είμαστε στην παρέα Έλληνες και ξένοι. Σε πολλές περιπτώσεις λοιπόν, τυχαίνει να συνομιλώ με Έλληνα στα Ελληνικά και δευτερόλεπτα μετά να γυρίζω να πω κάτι σε κάποιον ξένο και ασυναίσθητα να μου βγαίνουν Ελληνικά και να σκάμε όλοι στα γέλια. Ή αντίστοιχα να μιλάμε όλοι στα Αγγλικά για να μην αισθάνονται άβολα οι ξένοι και επίσης ασυναίσθητα συνεχίζουμε τα Αγγλικά μεταξύ μας, ακόμα και όταν έχουμε μείνει να συζητάμε μόνο Έλληνες (π.χ. οι ξένοι είναι στην τουαλέτα ή δεν συμμετέχουν τέλος πάντων στη συζήτηση...)

Ακόμα πιο έντονο βέβαια το συναντάω στο μπάσκετ, που λόγω της φύσης του το μυαλό πρέπει να στροφάρει και να αντιδράσει ακόμα πιο γρήγορα. Επειδή σε πολλές από τις ομάδες που έπαιξα εδώ είχα και 1-2 Έλληνες συμπαίκτες, πολλές φορές μέσα στο γήπεδο λέγαμε κάποια βασικά πράγματα στα Ελληνικά ("δεξιά", "αριστερά", "πρόσεχε", "μόνος μου" κ.λπ.) είτε γιατί τα Αγγλικά τους δεν ήταν και τα καλύτερα είτε γιατί θέλαμε να μην μας καταλάβουν οι αντίπαλοι (δεν θα ξεχάσω μια φορά που σε κάποιον αγώνα, σε άουτ κάτω από το καλάθι, ο Έλληνας συμπαίκτης μου που έχει αναλάβει να το εκτελέσει βλέπει ότι υπάρχει κενό κάτω από το καλάθι και χωρίς να με κοιτάξει φωνάζει "Νοτάρα, τον νου σου!" και με το που τον ακούω κόβω ξαφνικά κάτω από το καλάθι, μου δίνει πάσα και καρφώνω χωρίς να έχει καταλάβει η άμυνα από πού της ήρθε!). Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, πολλές φορές μας ξέφευγε και πετάγαμε ελληνικές φράσεις και σε μη-Έλληνες συμπαίκτες μας, με αποτέλεσμα στα ταξίδια που κάναμε για τα εκτός έδρας παιχνίδια, να αναγκαστούμε να μαθαίνουμε στους συμπαίκτες μας κάποιες βασικές λέξεις στα Ελληνικά ώστε να μας καταλαβαίνουν σε περίπτωση που προκύψει ξανά κάτι τέτοιο...

 

[retrofan]

Πολύ κατατοπιστικό το μήνυμα του elephada

Νομίζω πως οι απόψεις συγκλίνουν πως η γλώσσα σε όλες της τις μορφές (λεξιλόγιο, εκφράσεις της "μοδός", προφορά) είναι κάτι που επηρρεάζεται εύκολα από το πού ζεις. Κι ότι οι άνθρωποι που την "κατέχουν" ικανοποιητικά (λόγω ηλικίας ή μόρφωσης ή και τα δύο) πριν πάψουν να την χρησιμοποιούν καθημερινά, έχουν μεγαλύτερες "αντιστάσεις" στα φαινόμενα αλλοίωσης.

Το ίδιο ισχύει και για τις αποχρώσεις της ίδιας γλώσσας (διαλέκτους, ιδιώματα, προφορές).

Έχω φίλη με πατέρα στρατιωτικό. Η οικογένεια γυρνούσε συνεχώς, ιδίως στα παιδικά της χρόνια. Και η μητέρα της διηγείται ακόμα και γελάμε τον τρόμο της το καλοκαίρι που η φίλη μου ήταν 9 χρονών. Την είχε αφήσει με τον πατέρα της, σε μία μικρή πόλη της βόρειας Ελλάδας όπου υπηρετούσε γιατί ο μικρός της αδελφός έπρεπε να κάνει μία εγχείριση στην Αθήνα. Η φίλη μου την είχε καταβρεί. Χαραλή επίβλεψη από τον πατέρα, παιχνίδι και ποδήλατο όλη μέρα στην πλατεία. Δύο ολόκληρους μήνες κράτησε η απουσία μάνας και αδελφού. Και το πρώτο απόγευμα που η μητέρα γύρισε, άκουσε από την κόρη την εξής ατάκα:

"Δως μ' εν' δεκάρκο να παρ τσικουλάτ"

 

[D@redevil]

Το θέμα εξελίσσεται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση!

Όλοι όσοι μιλήσατε, έχετε "χρονάκια" στην πλάτη σας - εγώ μπορώ να σας πω (δηλαδή, τι να σας πω - το βλέπετε στις απαντήσεις μου!), ότι με πολύ λιγότερο διάστημα παραμονής στο εξωτερικό (6 μήνες - Αμερική), όταν γύρισα είχα ξεχάσει τα ελληνικά μου. Εδώ να πω, ότι όλα κι όλα τα ελληνικά μου, ήταν μια φορά την εβδομάδα από 5-20 λεπτά μέγιστο. Ακριβώς όπως και όλοι οι προλαλήσαντες, είχα κι εγώ τις αστείες στιγμές μου όπου απαντούσα στα αγγλικά (ειδικά το πρώτο διάστημα ήταν τραγικό...)

Σιγά - σιγά, άρχισα να επανέρχομαι σε έναν ικανοποιητικό βαθμό.

Κι ερχόμαστε σταδιακά στο σήμερα: Με το που έπιασα δουλειά στην εταιρία που εργάζομαι τώρα, τα πράγματα άλλαξαν λίγο, καθώς μεγάλο μέρος της δουλειάς μου (αν όχι όλο), είναι στην αγγλική και στη γερμανική γλώσσα. Όλη η βιβλιογραφία, η ορολογία, οι μηχανές, η εκπαίδευση, τα σεμινάρια είναι στην αγγλική. Προσθέστε αρκετά ταξίδια (πολυήμερα) στο εξωτερικό και νομίζω ότι έχετε ολόκληρη την εικόνα. Επομένως σε κάθε περίπτωση, μεγάλο μέρος της μέρας μου το περνάω "στην αγγλική γλώσσα". Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, ότι ασυναίσθητα κάνω μεικτή χρήση των 3 γλωσσών που μιλάω κιόλας! (Μπορείτε να είστε ευτυχείς που δεν ασχολήθηκα και με άλλη γλώσσα! )

Στα γραπτά κυριαρχούν τα ελληνικά και τα αγγλικά.

Δυστυχώς, μου είναι δύσκολο να ψάχνω τις αντίστοιχες λέξεις στα ελληνικά - διαδικασία, που μπορεί ν' αποβεί αρκετά χρονοβόρα, σας διαβεβαιώ. Επιπλέον, λόγω της κυριαρχίας των υπολογιστών (οι σπουδές μου και η εργασία μου σχετίζονται άμεσα με τους Η/Υ), είναι ακόμα πιο δύσκολο να μεταφράσω λέξεις και ορολογία στα ελληνικά, καθώς δεν υπάρχει μια ενιαία μετάφραση, κοινώς αποδεκτή και παραδεκτή, ώστε να μπορούμε να επικοινωνήσουμε. Έτσι, θα προτιμήσω την έκφραση "blind carbon copy" (σ.σ. το "B.C.C." που αναγράφεται στα πεδία παραληπτών ηλεκτρονικής αλληλογραφίας & αναφέρεται στην ιδιαίτερη κοινοποίηση ενός μηνύματος), από το "τυφλό αντίγραφο" που έδινε ως επίσημη ερμηνεία το ECDL.

Επιπρόσθετα, να πω ότι έχω επιτρέψει στην αγγλική γλώσσα να κυριαρχήσει επί της ελληνικής (καθώς η κυριότερη πηγή ενημέρωσής μου είναι το internet & ειδικά η αγγλόφωνη αρθρογραφία). Θυμάμαι στο λύκειο, είχα μια εξαιρετική καθηγήτρια, η οποία μας έλεγε "Think in English - not in Greek", για τα γλωσσικά σφάλματα και τα λάθη των ιδιωματισμών! Όπως γνωρίζετε, το σύνηθες λάθος, είναι να μεταφράζουμε από τα Ελληνικά αυτολεξεί στ' Αγγλικά. Ε, εγώ κάνω το αντίθετο! Σκέφτομαι στ' Αγγλικά και μεταφράζω αυτολεξεί στα Ελληνικά. Έτσι, θ' ακούσετε από το στόμα μου εκφράσεις του στυλ "η καρδιά του είναι στη σωστή θέση" (όταν κάποιος είναι καλός / καλοπροαίρετος) ή το "αν το κεφάλι δεν ήταν στους ώμους μου, θα το είχα χάσει", καθώς και διάφορα άλλα τέτοια "μαργαριτάρια"!

Τελειώνοντας, απλά να πω ότι όντως ισχύει αυτό με το γλωσσικό διακόπτη (σκεφτείτε ότι όταν γύρισα από την Αμερική, παραμιλούσα στ' αγγλικά στον ύπνο μου!), αν και λόγω δουλειάς, έχω συνηθίσει να μεταφράζω σε άλλους τεχνικούς. Η πλέον πιο αστεία στιγμή όμως, είναι όταν μιλάει ο τεχνικός / εκπαιδευτής στ' αγγλικά / γερμανικά και μεταφέρω αυτούσια τα λόγια του, αντί να τα μεταφράσω ή αντίστοιχα όταν μου κάνουν μια ερώτηση για να τη μεταφέρω στον ξένο συνεργάτη μας και ομοίως γυρνάω και τον ρωτάω στα ελληνικά!

Υ.Γ. Δεν ξέρω πόσο "φυσικά" σας βγαίνουν εσάς τα ελληνικά, πάντως η συγκεκριμένη απάντηση μου πήρε ακριβώς 1 ώρα και 18 λεπτά (με την προοπτική ότι έψαχνα να βρω όσες λέξεις μου έρχονταν στ' αγγλικά.)