Ρετρό Γραμματικές: Τζάρτζανος - Τριανταφυλλίδης.

[Juanita]

Mε αφορμή το νημάτιο της Arduinna για τα Σχολικά Βιβλία μου ήρθαν στο μυαλό οι γραμματικές δύο μεγάλων μορφών της ελληνικής γλώσσας. Νομίζω πως τους αξίζει ιδιαίτερη μνεία λόγω του ότι η "μητρική"γλώσσα είναι αναπόσπαστο στοιχείο κάθε πολιτισμού. Πρόκειται για τις εξής:

α. "Η Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας" του Αχιλλέα Τζάρτζανου

και

β. "Η Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας" του Μανώλη Τριανταφυλλίδη.

Και τα δύο βιβλία μεσουρανούσαν στην εκπαίδευση για περίπου 50 χρόνια και αποτελούν τη βάση για όλες τις "σύγχρονες" γραμματικές.

Η Γραμματική του Τζάρτζανου βραβεύτηκε για την απλότητα και τη σαφήνειά της το 1937 και από τότε εκδιδόταν ανελειπώς μέχρι και τα μέσα του '70.

Αν και μικρή σχετικά τότε θυμάμαι τη μεγαλύτερη από εμένα αδερφή μου να τη χρησιμοποιεί σα μπούσουλα από το Γυμνάσιο μέχρι και το Λύκειο. Ποτέ δεν έλειψε από το γραφείο μας. Ακόμα και εγώ που ήμουν τεταρτοδεσμίτισσα και ουδέποτε μου αρεσε το διάβασμα ο "Τζάρτζανος" ήταν πάντα εκεί για να με βοηθά να ξεστραβώνομαι και να μαθαίνω σωστά τη (ν αρχαία) γλώσσα μας.

Η Γραμματική του Τριανταφυλλίδη έχει τις ρίζες της στις αρχές του περασμένου αιώνα όταν η "μη αρχαϊζουσα" (δημοτική) γλώσσα έκανε προσπάθειες να καθιερωθεί και στο γραπτό λόγο.

Αρχικά, διδασκόταν στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Άλλωστε, όσοι ήθελαν να συνεχίσουν στην ανώτατη παιδεία (και αυτοί ήταν κατ΄εξοχήν άντρες) έπρεπε να γνωρίζουν την αρχαία μας γλώσσα. (που σε σύγκριση με άλλες αρχαίες δεν είναι και τόσο νεκρή... )

Ο Τριανταφυλλίδης ήταν επικεφαλής της ομάδας που συγκρότησε ο Μεταξάς και προσπάθησαν να καταγράψουν την "ομιλούσα" γλώσσα, τη γλώσσα των "κατώτερων", λαϊκών στρωμμάτων.

Πρόκειται για ένα μνημειώδες έργο που ακόμα και στις μέρες μας παραμένει ανυπέρβλητο.

Πρόσφατα, είχα τη χαρά να τα αποκτήσω και πάλι αφού η λαίλαπα της μάνας μου είχε φροντίσει να εξαφανίσει και τα δύο βιβλία...

 

[Sofologiotatos]

(...) την αρχαία μας γλώσσα. (που σε σύγκριση με άλλες αρχαίες δεν είναι και τόσο νεκρή... )

Juanita, γενικά τα είπες πολύ ωραία, αλλά θα διαφωνήσω σε δύο σημεία. Ένα είναι το παραπάνω. Τα αρχαία και τα νέα Ελληνικά δεν είναι διαφορετικές γλώσσες, αλλά διαφορετικά εξελικτικά στάδια της ίδιας γλώσσας - επομένως δεν τίθεται ζήτημα θανάτου. Σίγουρα όμως δεν είναι η μοναδική από τις αρχαίες γλώσσες που εξελίχθηκε. Για παράδειγμα, τα αρχαία Ινδικά ζουν κυρίως μέσα στα Χιντί (Hindi), τα Λατινικά μέσα στις περίπου 10 νεολατινικές γλώσσες της Ευρώπης, ενώ τα Εβραϊκά της Βίβλου αναστήθηκαν και ζουν μία νέα ζωή εδώ και ενάμισι περίπου αιώνα, με τεράστιο εμπλουτισμό του λεξιλογίου για την κάλυψη των σύγχρονων γλωσσικών αναγκών. Και τί να πω για τα επίσης πανάρχαια Κινέζικα...

Είσαι τυχερή που απέκτησες ξανά και τα δύο βιβλία που ανέφερες. Την αρχαιοελληνική γραμματική του "αειμνήστου Αχιλλέως Τζαρτζάνου" (όπως τον ανέφερε ο επίσης αείμνηστος παππούς μου, από τον οποίο κληρονόμησα και το βιβλίο) δεν την διδάχθηκα ως μαθητής, αφού όταν πήγα στο Λύκειο ο ΟΕΔΒ είχε εκδώσει μία άλλη, αυτή του Μιχ. Χ. Οικονόμου. Το μόνο τζαρτζάνειο σύγγραμμα που συνάντησα στα μαθητικά μου χρόνια ήταν η Λατινική Γραμματική στην Γ' Δέσμη.

Οι δύο αυτές γραμματικές που έγραψε ο Τζάρτζανος, δηλαδή της αρχαίας Ελληνικής και της Λατινικής είναι πράγματι πολύ υψηλού επιπέδου (ειδικά όταν μιλάμε για σχολικά βοηθήματα), απλώς εδώ θα εκφράσω τη δεύτερη διαφωνία μου: ως προς τον χαρακτηρισμό "ανυπέρβλητες". Η γραμματική του Οικονόμου είναι εξίσου καλή με αυτήν του Τζάρτζανου, και θα τολμούσα να πω καλύτερη. Εκτός του ότι δίνει και τον δυϊκό αριθμό των ουσιαστικών, επιθέτων και ρημάτων, επιπλέον δείχνει αναλυτικά την προέλευση των γραμματικών καταλήξεων εξηγώντας έτσι πώς και γιατί προκύπτουν διάφοροι φθόγγοι που σήμερα μας φαίνονται παράξενοι.

(Το τελευταίο που έγραψα γίνεται αντιληπτό μόνον όταν γνωρίσουμε και την προφορά της αρχαίας γλώσσας. Διότι όποιος θέλει να καταλάβει σε βάθος την αρχαία Ελληνική πρέπει να γνωρίσει και την προφορά της. Η οποία ήταν κατά 80% διαφορετική από τη σημερινή, πράγμα απόλυτα φυσιολογικό για μία φυσική γλώσσα σε διάστημα δυόμισι χιλιετιών. Η τεκμηρίωση είναι σαφέστατη και ισχυρότατη, και ο Έρασμος εν πολλοίς είχε δίκιο. Δείτε το εξαιρετικά προσεγμένο άρθρο στη Βικιπαίδεια)

 

[Juanita]

Sofologiiotate τα σέβη μου

Tέτοιες λεπτομέρειες δεν υπήρχε περίπτωση να τις γνωρίζω, ακόμα και αν ήμουν τριτοδεσμίτισσα αφού η επαφή μου με το σχολείο ήταν μάλλον εκ μεγάλης αποστάσεως...

Σ΄ευχαριστώ που συμπλήρωσες - διόρθωσες το ποστ. και μακάρι να μπορέσεις να βρεις και άλλες πληροφορίες σχετικές.

Και πάλι

 

[Kambia]

Τα βρηκα

Αν θελεται σας σκαναρω και τη Λατινικη γραμματικη του Τζαρτζανου.

 

[Sofologiotatos]

Juanita, τι να πω... το πολλαπλό προσκύνημά σου με τιμά! Σ' ευχαριστώ πολύ! Το ξέρεις πάντως ότι η γλώσσα και οι γλώσσες είναι το μεγάλο μου μεράκι (μετά τη μουσική). Kambia μου μπράβο σου για τα σκαναρίσματα (ω, συγγνώμη, τις σαρώσεις εννοούσα), αναμένουμε και το εξώφυλλο της λατινικής γραμματικής! Θα το έκανα εγώ, αλλά δεν έχω ακόμα σαρωτή. Αίσχος μου και όνειδος. Από βδομάδα όμως θα έχω και θ' αρχίσω κι εγώ να οργιάζω, χεχεχε...

 

[Wally]

Το scan της Καμπιας μου προκαλεσε κρυο ιδρωτα

Παντως για οποιον τα εχει ακομα,καλο θα ειναι να ανοιχτει ενα thread στα Βιβλια subforum που να ανεβαζουμε scans των ρετρο-εξωφυλων των σχολικων εγχειριδιων.Juanitaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa!!!

 

[Juanita]

Το scan της Καμπιας μου προκαλεσε κρυο ιδρωτα
Παντως για οποιον τα εχει ακομα,καλο θα ειναι να ανοιχτει ενα thread στα Βιβλια subforum που να ανεβαζουμε scans των ρετρο-εξωφυλων των σχολικων εγχειριδιων.Juanitaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa!!!

Εμμμ... ο σαρωτής κάνει παρέα στο βίντεο και το dvd (Sofologiotate τα φώτα σου )... που να τον ξεκουνάω από εκεί...

Αν ξεκινήσω να σαρώνω... ποιός με πιάνει...

Θα γεμίσω το φόρουμ με αυτοκόλλητα, καρτούλες, σελιδοδείκτες, στάμπες, κόλλες αλληλογραφίας της Κάντυ, :cheers: περιοδικά, καρφίτσες κούκλες κάρτες μολύβια της "Μάχης...¨:fever:" και βιβλία...

Θα με βρίσετε στο τέλος...

Tι 8), μόνο τα βιβλία σας ενδιαφέρουν;;;;; Και τα άλλα, σε ποιόν θα τα δείξω;;;;;;:super:

 

[Rygar]

@kampia, (ετσι, να θυμίζει τα κυμματάκια που κάναμε στο ΟΑΚΑ τη 10η μέρα των Ολυμπιακών Αγάνων )

 

[Sofologiotatos]

Εμμμ... ο σαρωτής κάνει παρέα στο βίντεο και το dvd (Sofologiotate τα φώτα σου )...

Το βίντεο θα μπορούσες να το πεις μαγνητοσκόπιο, αλλά ποιος θα καταλάβαινε ακριβώς για τί πράγμα μιλάς; Ασχέτως αν υπάρχουν οι λέξεις "μαγνητοσκόπηση" και "μαγνητοσκοπημένος". Το δε ντι-βι-ντι μπορούμε να το αφήσουμε όπως είναι, άλλωστε δεν θα τα μεταφράζουμε και όλα! Αλλιώς θα μιλούσαμε με ένα σωρό μεγάλες και δύσχρηστες λέξεις: τηλεομοιότυπο το φαξ (7 συλλαβές στη θέση μίας), ηλεκτρονικό ταχυδρομείο το ημέιλ (10 στη θέση τριών ή δυόμισι), ερωτοτροπία το φλερτ, στουποτήρι το ταμπόν*. Όλες οι γλώσσες περιέχουν και ξενόφερτες, άκλιτες λέξεις. Ούτε κακό είναι ούτε ντροπή. Ας μη φτάσουμε λοιπόν στα άκρα, όπως να λέμε το σάντουιτς "αμφίψωμον" και τον ζιγκολό ..."ψωλοδίαιτο"! (ναι, ναι, κάποτε είχε προταθεί επισήμως!)

Δεν ξέρω αν ο Αχιλλέας Τζάρτζανος θα συμφωνούσε με όλα αυτά, αλλά για τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη είμαι σίγουρος.

* εννοώ το εργαλείο που χρησιμοποιού(σα)ν για να στεγνώσουν τη φρεσκογραμμένη μελάνη πάνω στο χαρτί.

 

[Kambia]

Οριστε και η Grammatika Latina του Τζαρτζανου

 

[Juanita]

Κάμπια είσαι θησαυρός... :cheers:

Που το ανακάλυψες;;;;

(πρέπει και εγω ν΄αρχίσω τις ανασκαφές #) )

 

[BETTY BOOP]

Οι γραμματικές του Μ. Τριανταφυλλίδη και Χ. Τσολάκη ήταν δύο βιβλία που χρησιμοποίησα στο σχολείο...

Εαείς ποια γραμματική είχατε?

 

[Omenforever]

Είχα μια φανταστική γραμματική κάποιου κύριου Παπαναστασίου. Ήταν ένα κόκκινο βιβλίο, που μέσα είχε και σκόρπια ανεκδοτάκια #)

 

[Kambia]

http://www.retromaniax.gr/vb/showthread.php?t=7160&highlight=%E3%F1%E1%EC%EC%E1%F4%E9%EA%E7 αυτές είχα εγώ

 

[greg13]

http://www.retromaniax.gr/vb/showthread.php?t=7160&highlight=%E3%F1%E1%EC%EC%E1%F4%E9%EA%E7 αυτές είχα εγώ

Ακριβώς την ίδια γραμματική και το ίδιο συντακτικό είχα κι εγώ σε όλο το γυμνάσιο τις χρονιές 2004-2007!Νομίζω πάντως πως ακόμα και τώρα τα παιδιά του γυμνασίου έχουν τις ίδιες!

 

[Kambia]

πληρέστατες και διαχρονικές

 

[ΛΟΥΝΑ]

Εγω ειχα Τριανταφυλλίδη αν και δεν μου πολυ αρεσε γενικα με την γραμματικη δεν εχω καλη σχεση

 

[Marioland]

Εγώ έχω εκείνη την μπλέ του Τριανταφυλλίδη εις διπλούν απο τα σχολικά μου χρόνια. Για κάποιο λόγο λατρεύω τον απλό τρόπο που εξηγεί τα γραμματικά φαινόμενα και είναι πολύ καλά πργανωμένη. Το ένα αντίτυπο το εδωσα στον άντρα της ξαδέρφης μου που μαθαίνει ακόμα τα ελληνικά για να τον βοηθήσει.

 

[hhmaria]

Βρήκα αυτό το λινκ με την γραμματική του Τριανταφυλλίδη όλη σε pdf...σκέφτηκα να το ποσταρω...

http://3dim-megar.att.sch.gr/admin/grammatiki.pdf


(ελπίζω να μην κανω κανα παραπτωμα!...ελευθερο φαίνεται να ειναι!...)

 

[kleida08]

Η Λατινική Γραμματική διανέμεται και σήμερα στους μαθητές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης. Στο δεύτερο μέρος της περιλαμβάνεται το Συντακτικό της λατινικής.