Σαίξπηρ και Σινεμά

[Thor]

Η 23η Απριλίου είναι η επέτειος του θανάτου του Σαίξπηρ, του πιο συχνά μεταφερμένου στον κινηματογράφο συγγραφέα. Με μια ματιά στο imdb υπάρχουν 884 ταινίες, τηλεταινίες ή τηλεοπτικές σειρές βασισμένες σε κάποιο έργο του. Ας δούμε μερικές από αυτές.

Πριν από χρόνια είχε πέσει στα χέρια μου ένα DVD με βουβές ταινίες μικρού μήκους με κανένα άλλο ενδιαφέρον (για μένα) πέρα από τα έτη παραγωγής τους και το γεγονός ότι παίζουν διάσημοι θεατρικοί ηθοποιοί της εποχής. Οι ταινίες αυτές ήταν Ο βασιλιάς Ιωάννης (1899, η μοναδική μεταφορά του συγκεκριμένου έργου, έχει σωθεί μόνο η 2λεπτη σκηνή του θανάτου του Ιωάννη), Η τρικυμία (1908), Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (1909), Βασιλιάς Λιρ (1910), Η δωδέκατη νύχτα (1910), Ο έμπορος της Βενετίας (1910) και ο Ριχάρδος Γʼ (1911).

Αρκετά μεταγενέστερες και σίγουρα αρκετά πιο ενδιαφέρουσες είναι οι προσπάθειες του Λόρενς Ολίβιε (1907-1989) για κινηματογραφική μεταφορά έργων του Σαίξπηρ, αν και στην εποχή τους είχαν γίνει αντικείμενο έντονης κριτικής για τις παρεμβάσεις του στο κείμενο. Προσωπικά έχω δει τα: Όπως σας αρέσει (1936, Η πρώτη –νομίζω – κινηματογραφική συνάντηση του Ολίβιε με τον Σαίξπηρ σε μια ξεχασμένη αλλά ικανοποιητική ταινία), Ο Ερρίκος Εʼ (1944, Η πρώτη σκηνοθετική του απόπειρα, μια πολύ καλή ταινία υπό το βάρος όμως του Βʼ Παγκοσμίου Πολέμου) και Άμλετ (1948, ξανά σκηνοθετημένο από τον ίδιο, μια αριστουργηματική ταινία βραβευμένη με 4 όσκαρ). Αργότερα ο Ολίβιε πρωταγωνίστησε στα Ριχάρδος Γʼ (1955), Οθέλος (1965) και στον τηλεοπτικό Βασιλιά Λιρ (1983) για τα οποία δεν μπορώ να έχω άποψη μια και δεν τα έχω δει.

Λιγότερο ακαδημαϊκές είναι οι προσεγγίσεις του Όρσον Γουέλες (1915-1985) ο Μάκβεθ (1948) παρουσιάζεται σαν ένας βάρβαρος πολέμαρχος, ενώ ο βραβευμένος στις Κάνες Οθέλος (1953) είναι γνωστός για τις δυσκολίες που συνάντησε στο να γυριστεί. Στον Φάλσταφ (1965) αντλεί υλικό από τα έργα Ερρίκος Δʼ 1ο και 2ο μέρος, Ερρίκος Εʼ και Οι εύθυμες κυράδες του Γουίδσορ για να πλέξει το πορτρέτο του Τζον Φάλσταφ ενός ξεπεσμένου παρασιτικού αριστοκράτη από τον χαρακτήρα ενός δευτερεύοντος προσώπου αυτών των έργων.

Στην Ιαπωνία ο Κουροσάβα (1910-1998) με τον Θρόνο του αίματος (1957) φτιάχνει την υπέρτατη σαιξπηρική (κατά τη γνώμη μου πάντα) ταινία βασισμένος στον Μάκβεθ μεταφέροντας τη μάχη ενάντια στη μοίρα στη φεουδαρχική Ιαπωνία με έναν εξαιρετικό Τοσίρο Μιφούνε. Ο Κουροσάβα επιστρέψει στον Σαίξπηρ με το Ραν (1985) βασισμένος στον βασιλιά Λιρ πάλι με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Το 1953 ο Μάνκιεβιτς γυρίζει τον Ιούλιο Καίσαρα με ένα πολύ ενδιαφέρον καστ (Μάρλον Μπράντο, Τζέιμς Μέισον, Τζον Γκίλγουντ, Ντέμπορα Κερ), ενώ το 1961 ο Πίτερ Ουστίνοφ γυρίζει το Ιουλιέτα και Ρομανόφ, κωμική προσέγγιση του Ρωμαίος και Ιουλιέτα.

Ο Τζεφιρέλι με το Ημέρωμα της στρίγκλας (1967) εκμεταλλεύεται τη χημεία της Τέιλορ και του Μπάρτον στήνοντας μια συμπαθητική ταινία. Συμπαθητική και το Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1968) με σχόλια στην εποχή της για τη γυμνή σκηνή των πρωταγωνιστών. Ο Άμλετ του (1990) με τον Μελ Γκίμπσον δεν με ενθουσίασε.

Ο Τσάρλτον Ίστον σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στο Αντώνιος και Κλεοπάτρα (1972) μια μάλλον ξεχασμένη ταινία που καμιά φορά λόγω πρωταγωνιστή προβάλλεται το Πάσχα. Λέγεται ότι οι σκηνές της ναυμαχίας προέρχονται από κομμένες σκηνές του Μπεν Χουρ.

Ακολουθώντας τα χνάρια του Ολίβιε ο Κένεθ Μπράνα ξεκινά την κινηματογραφική ενασχίληση με τον Σαίξπηρ το 1989 με τον πολύ καλό Ερρίκο Εʼ, για να ακολουθήσει το μέτριο Πολύ κακό για το τίποτα (1993), ο all star Άμλετ (1996), ο τολμηρός Αγάπης αγώνας άγονος (2000), και το αδιάφορο Όπως σας αρέσει (2005). Στο μεταξύ το 1995 είναι ο Ιάγος στον συμπαθητικό Οθέλο του Όλιβερ Πάρκερ με πρωταγωνιστή τον Λόρενς Φίσμπερν (ο πρώτος μαύρος που ερμηνεύει τον Οθέλο στον κινηματογράφο).

Ενδιαφέρουσα είναι και η προσέγγιση στον Άμλετ του Ο Ρόζενγκρατζ και ο Γκίλντερστεν (1990) είναι νεκροί όπου δυο μικροί χαρακτήρες του Άμλετ φιλοσοφούν και προσπαθούν να επιβιώσουν ενάντια στη μοίρα και τα γρανάζια της εξουσίας. Στο Ριχάρδο Γʼ (1995) με τον Ίαν μακ Κέλεν η δράση μεταφέρεται σε μια φανταστική Βρετανία του μεσοπολέμου, ενώ στο Romeo+Juliet (1996) με τον ντι Κάπριο σε ένα σύγχρονο πόλεμο συμμοριών. Στον Πρίγκιπα της Γιουτλάνδης (1994) η δράση του Άμλετ μεταφέρεται στη μεσαιωνική Σκανδιναβία. Ο Πίτερ Γκριναγουεϊ με τα Βιβλία του Πρόσπερο (1991) στήνει μια εντυπωσιακή μεταφορά της Τρικυμίας. Ο Τίτος (1999) με τον Άντονι Χόπκινς βασισμένο στον Τίτο Ανδρόνικο θα ικανοποιήσει κάθε σπλατερά καθώς περιλαμβάνει ανθρωποθυσίες, βιασμούς, ακρωτηριασμούς, ανθρωποφαγία και φυσικά αρκετούς φόνους. Ο Έμπορος της Βενετίας (2004) με τον Αλ Πατσίνο δεν μου φάνικε να έχει κάποιο άλλο ενδιεφέρον πέραν του πρωταγωνιστή της

Τελος για τους πιο ρετροκαλτόφιλους να προσθέσω το Θέατρο του αίματος (1973) όπου ένας τρελαμένος από τους κριτικούς ηθοποιός σαιξπηρικού ρεπερτορίου (Βίνσεντ Πράις) αρχίζει να τους δολοφονεί με φόνους εμπνευσμένους από έργα του Σαίξπηρ

 

[sunset89]

Έχω κι εγώ παρακολουθήσει πολλές κινηματογραφικές μεταφορές έργων του Σαίξπηρ και μπορώ να πω ότι ξεχωρίζω τον Άμλετ του Ολίβιε και τον Οθέλλο του Όρσον Ουέλς. Ο Άμλετ του Γκίμσον δε με ενθουσίασε, ενώ βρήκα ανάλαφρο, ευχάριστο και συμπαθητικό το "Πολύ κακό για το τίποτα" του 1993. Θεώρησα εύστοχη μεταφορά την "Στρίγκλα που έγινε αρνάκι" με Τέιλορ και Μπάρτον, όπως και το "Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας" επίσης. Θέλω πολύ να δω τη διασκευή της "Τρικυμίας", μιας και είναι ανάμεσα στα πέντε πιο αγαπημένα μου του Σαίξπηρ.

Θα συμφωνήσω για τον "Έμπορο της Βενετίας" του 2004, πως αν δεν είχε το δίδυμο Πατσίνο-Άιρονς, θα ήταν πολύ πληκτική. Τουλάχιστον την έσωσαν οι πρωταγωνιστές της.

Ιδιαίτερη μνεία στον σοβιετικό "Άμλετ" του Κόζιντσεφ. Αρτιότατο απο πολλές απόψεις και καθόλα ατμοσφαιρικό.

 


Μπράβο για το αφιέρωμα! Κάποια στιγμή θα επανέλθω!

 

[Wally]

Αλλη μια ενδιαφερουσα αναρτηση απο τον Thor!

 

[RIO]

Eμένα, μου άρεσε πιο πολύ ο Άμλετ του Ολίβιε και η γλυκύτατη ταινία του Τζεφιρέλι ( θαυμάσια μουσική και εξαιρετική η Χάσει). Μεγάλη απογοήτευση ο μεταμοντέρνος "Τίτος" αλλά και το "πολύ κακό για το τίποτα" ( με τον Κιάνου Ρήβς!!!)...

 

[noxrider]

Έχω μελετήσει και σπουδάσει στη σχολή τον υπέρτατο William Shakespeare.Αν και έχω μελετήσει σχεδόν όλους τους Δυτικοευρωπαίους κλασικούς συγγραφείς ο Shakespeare είναι για μένα στην κορυφή.Έχω διαβάσει και έχω όλα τα έργα του,σονέτα κτλ. και στα Αγγλικά και στα Ελληνικά,επίσης συλλέγω τις κινηματογραφικές και θεατρικές μεταφορές των έργων του.Έχω μία βιβλιοθήκη μόνο με τα βιβλία και διάφορες μελέτες και αναλύσεις των έργων του.Έχω πάει στην Αθήνα μόνο και μόνο για να δω θεατρικό και να φύγω αμέσως.Πλακά πλάκα ένα tattoo λείπει να χτυπήσω LOL.

Το no.1 έργο του για μένα ο Coriolanus.Από μεταφορές στην οθόνη ο Θρόνος του Αίματος(The Tragedy of Macbeth) του Akira Kurosawa( και από θεατρικό η Δωδέκατη Νύχτα από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καβάλας το 2004.Ο Κιμούλης ως Coriolanus ήταν το χάλι του το μαύρο,έτριζαν τα κόκκαλα του Shakespeare(θα έσκαγα αν δεν το έλεγα).

Well done Thor!

P.S.Ο William Shakespeare φυσικά ψηφίστηκε ως ο συγγραφέας της χιλιετίας που πέρασε...

 

[retrofan]

Το ξέρω ότι θα ακουστώ αιρετική, αλλά για μένα, στις κινηματογραφικές μεταφορές του Σαίξπηρ Zeffirelli Rules

"Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα" του (1968) είναι μακράν ότι πιο όμορφο και συνάμα πιστό στο κείμενο έχω δει. Οι ηλικίες των πρωταγωνιστών, η "αφέλεια" στο παίξιμό τους, η υπέροχη μουσική του Νίνο Ρότα ...

μια μικρή γεύση

 


[edit] dead picture [edit]

"Το ημέρωμα της στρίγγλας" (1967) ομοίως. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ ιδανικότερους Κατερίνα και Πετρούκιο από τους Τέιλορ - Μπάρτον.

Αμέσως μετά στις προτιμήσεις μου έρχεται το "Πολύ κακό για το τίποτα" του Μπράινα (1993). H Τόμσον απλώς εξαιρετική στον ρόλο της Βεατρίκης . Σε βάζει στο κλίμα αυτής της ανάλαφρης κωμωδίας ήδη από το πρώτο λεπτό, καθώς διαβάζει το σονέτο του Σαίξπηρ ("Sigh no more ladies, sigh no more, men were deceivers ever")

Τον Ολίβιε τον έχω δει στον "Άμλετ" και στον "Ριχάρδο Γ΄". Προτιμώ τον "Ριχάρδο". Στον "Άμλετ" μου έσπαγε τα νεύρα η Οφηλία του. Αντιθέτως, στον μετριότατο "Άμλετ" του Γκίμπσον (ούτε η Γκλεν Κλόουζ δεν διασωζόταν :xm: ) έχω να πω τα καλύτερα για την Έλενα Μπόναμ Κάρτερ ως Οφηλία, ειδικά στην σκηνή της τρέλας.

ΔΕΝ έχω δει τον Όρσον Ουέλς στα σαιξπηρικά του #)

ΔΕΝ έχω δει τα του Κουροσάβα #) #)

Είχα δοκιμάσει το "Ρόζενγκραντ και Γκίλντερστερν" και τον σοβιετικό "Άμλετ" χρόοονια πριν στην "Κινηματογραφική Λέσχη" και τα παράτησα στη μέση #) #) #) Να πω προς υπεράσπισή μου ότι δεν πρέπει να ήμουν πάνω από 13. Μετά ... ε, δεν έτυχε

Ο μεταμοντέρνος "Ρωμαίος και Ιουλιέτα" με την Ντέινς και τον Ντι Κάπριο μου άρεσε αρκετά, αν και με ζάλισαν κάπως οι γρήγοροι ρυθμοί του.

Για τον "Έμπορο της Βενετίας" με τον Πατσίνο, το μόνο που έχω να πω είναι ότι μ' εντυπωσίασε η ερμηνευτική πινελιά του τέλους, με την πόρτα της συναγωγής να κλείνει στο πρόσωπό του και την κόρη - Τζέσικα να κοιτά τη λίμνη, κάπως απομονωμένη από την εύθυμη συντροφιά στην οποία την οδήγησε ο έρωτας.

 

[Domenica]

Αγαπημενος και ο ''Μακβεθ᾽᾽ του Ρομαν Πολανσκι.

 

[atanasio]

Thor, μπράβο για την εξαιρετική παρουσίαση! Υπέράνω όλων ο "Θρόνος του αίματος" και το "Ραν" του Κουροσάβα. Υπέροχος ο "Φάλσταφ" (γνωστό στην Ελλάδα και ως "Καμπάνες τα μεσάνυχτα" και "Οι καμπάνες του μεσονυκτίου") του Όρσον Γουέλς, με τον ίδιο, τη Ζαν Μορό και τον Τζον Γκίλγκουντ. Μου αρέσει πολύ και ο "Άμλετ" του Λόρενς Ολίβιε με την Τζιν Σίμονς (Οφηλία), αλλά και οι δύο ταινίες του Τζεφιρέλι, "Το ημέρωμα της στρίγγλας" (με το χαρισματικό ζεύγος Ελίζαμπεθ Τέιλορ - Ρίτσαρντ Μπάρτον) και "Ρωμαίος και Ιουλιέττα". Περιμένω εναγωνίως τον "Κοριολάνο" του Ρέιφ Φάινς.

 

[billy]

Πολύ καλή παρουσίαση !!

Πολλές απο τις ταινίες που αναφέρθηκαν τις έχω παρακολουθήσει, και θα ήθελα να αναφέρω επίσης το "Looking for Richard", το οποίο αν και ίσως θα έπρεπε να μείνει εκτός συζήτησης εφόσον δεν αποτελεί "τυπική" κινηματογραφική μεταφορά του Ριχάρδου Γ' , αποτελεί παρ' όλα αυτά ένα ιδιαίτερα αξιόλογο ντοκυμανταίρ.

Ο Πατσίνο πλαισιώνεται απο μία πλειάδα εξαιρετικών ηθοποιών και φτιάχνει μία ταινία-"φόρο τιμής", όχι μόνο στο συγκεκριμένο έργο αναδεικνύοντας την σημασία του, αλλά και στον ίδιο τον Σαίξπηρ.

 

[Thor]

Σας ευχαριστώ. Το σκεπτικό μου ήταν να ανεφερθώ σε ταινίες που έχω δει (κυρίως) . Γι' αυτό λείπει ο Μάκβεθ του Πολάνσκι, κάποιες Σοβιετικές και το looking for Richard που δεν εχω δει #) .

Επιπλέον λόγω του ότι έχουμε οικογενειακή παράδοση στο αλτσχαιμερ ξέχασα κάποιες όπως το west side story (το οποίο συμπτωματικά παρουσιασε σε άλλο θεμα χθες η Ντομένικα)

Για τα κείμενα αν και εκτός θέματος αυτά που προτιμώ (χωρίς να τα λεχω διαβασει όλα) είναι τα Ριχάρδος Β', Ιούλιος Κάισαρας, Κοριολανός, Μάκβεθ και (ντρεπομαι αλλα) Τίτος Ανδρόνικος (δεν έχει το βάθος άλλων έργων αλλα το αντισταθμίζει με μεγάλη δόση από σεξ και βία) μου αρεσουν και τα έργα του Μάρλοου (κυρίως ο Εδουάρδος Β').

Για θεατρικό Σαίξπηρ δεν μπορώ να μιλήσω. Έχω δει μόνο 5 παραστάσεις και αυτές μετά το 2000 (εντελώς off topic δηλ).

Σας ευχαριστώ ξανά :thanx2:

 

[noxrider]

μου αρεσουν και τα έργα του Μάρλοου (κυρίως ο Εδουάρδος Β').

Τότε πρέπει να δεις το Edward II του Derek Jarman,παραγωγής 1991(αν δεν την έχεις δει ήδη),εξαιρετική ταινία.

 

[Domenica]

Λιγο ασχετο -Μεγαλειωδες οντως, γενικα ο Ντερεκ Τζαρμαν ηταν θεος κριμα που εφυγε τοσο γρηγορα και τοσο αδικα! Δεν ανοιγουμε κανενα θρεντ? Σε οσους αρεσει η αισθητικη μπαροκ θα αρεσει ο ᾽᾽Καραβατζιο᾽᾽ ( εξαιρετικη βιογραφια του ζωγραφου). Με το ''Μπλε᾽᾽ καθε φορα που το θυμαμαι δακρυζω...τι ψυχικη δυναμη χρειαζεται για να φτιαξεις κατι τετοιο!

Οποιος δεν εχει δει τον Μακβεθ του Πολανσκι δεν ξερει τι χανει, κανει τον Τιτο με τον Αντονι Χοπκινς να μοιαζει με την (αγαπημενη) Μελωδια της Ευτυχιας! Ο Πολανσκι το εφτιαξε για να εκφρασει τον θυμο και την θλιψη για τον αδικο χαμο της Σαρον Τεητ (χωρις σχολια παρακαλω δειξτε σεβασμο) και ειναι καταμαυρο. Κλασσικη σκηνη εκει οπου η γυμνη Φραντζεσκα Ανις πλενει ματαια τα χερια της και εχει αρχισει τα τρελαινεται. Γυρισμενο σε σκωτζεζικα καστρα και γκρι μελανγχολικα τοπια.

Υπαρχει και ο ᾽᾽Τζο Μακβεθ᾽᾽ που ειχα δει παλια, ρετρο φιλμ νουαρ με το ζευγος να σκοτωνει συναδερφους μαφιοζους!

Επισης Οθελλο του 1995 με Ιρεν Ζακομπ και τον κουκλο Λωρενς Φισμπερν σε ρεσιταλ ως Οθελλο. Και τον Κενεθ Μπρανα ως Ιαγο.

Αγαπημενη μου ταινια ειναι ο Ρωμαιος και Ιουλιετα στην εκδοχη του λατρεμενου Μπαζ Λουρμαν και δεν εχει αλλαξει και λεξη στο θεατρικο παρα την συγχρονη μεταφορα!

Ο Τζεφιρελι ειναι παντα καλος και κλασσικος αλλα οπως και με τις μεταφορες του στις οπερες συχνα υπερβολικα ακαδημαικος και συντηριτικος. Οπως και ο Ολιβιε.

Εκτος απο την κλασσικη εκδοχη του Πιτερ Γκριναγουει νομιζω πως βγηκε προσφατα μια καινουργια βερσιον της Τρικυμιας με το πολυ ενδιαφερον στοιχειο πως τον ρολο του Προσπερο τον παιζει γυναικα, νομιζω η Ελεν Μιρεν.

Τα θεατρικα του βαρδου υπαρχουν και σε πολλες αξιολογες μεταφορες σε κινουμενα σχεδια ειδικα απο τις πρωην ανατολικες χωρες.

(ειχα δει και ενα πολυ καλο ρετρο Ρωσο Αμλετ σε ασπρομαυρη ταινια αλλα δεν θυμαμαι κατι παραπανω οποιος θυμαται κατι...)

 

[iggylebowski]

Πολύ φρέσκο είναι το Coriolanus (http://www.imdb.com/title/tt1372686/). Μεταφορά της ιστορίας στη σύγχρονη εποχή σε σκηνοθεσία Ralph Fiennes με τον ίδιο, τον Gerard Butler, τον Brian Cox, τον James Nesbitt, την Jessica Chastain και τη Vanessa Redgrave

 

[noxrider]

[edit] Αυτό το βίντεο δεν είναι διαθέσιμο [edit]

Coriolanus is my last name.

 

[kleida08]

Από όλες τις κινηματογραφικές μεταφορές του "Άμλετ" θεωρώ κορυφαία αυτή του Κόζιντσεφ με πρωταγωνιστή τον Ιννοκέντι Σμοκτουνόφσκι. Ο ίδιος σκηνοθέτησε και το "Βασιλιά Ληρ" το 1971. Να προσθέσω ότι ο "Βασιλιάς των λιονταριών" της Ντίσνεϋ αντλεί στοιχεία και από τον Άμλετ.