Ταμπούρλα στη νύχτα [Κούρκουλος,Βαλσάμη,1974]

johnalepou

Human RetroDatabase
Joined
28 Αύγ 2006
Μηνύματα
3.362
Αντιδράσεις
530
~~~ΤΑΜΠΟΥΡΛΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ~~~

DRUMS IN THE NIGHT

(Trommeln in der Nacht, 1919)

του Μπέρτολτ Μπρεχτ

ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΠΠΑ, Χειμερινή Περίοδος 1974-75

185.jpg

H μεταπολεμική Γερμανία, το Βερολίνο το χειμώνα του 1918, η νύχτα που οι Σπαρτακιστές έκαναν επίθεση στη συνοικία των εφημερίδων...

Μια ιστορία ανεκπλήρωτων υποσχέσεων,συντριμμένων ιδανικών και μιας αγάπης που αναγκάζεται να συμβιβαστεί,με φόντο την άνοδο των Σπαρτακιστών στη Γερμανία μετά το τέλος του Ά Παγκοσμίου Πολέμου, αυτό είναι το δεύτερο θεατρικό έργο του μεγάλου Γερμανού συγγραφέα.

Η νεαρή Άννα πιέζεται από τους γονείς της να παντρευτεί τον ισχυρό και πλούσιο επιχειρηματία Μαρκ.Αν και νιώθει έλξη για τα πλούτη του Μαρκ,η Άννα είναι προσκολλημένη στην ανάμνηση του Άντριου Κράνγκλερ,ο οποίος είναι αγνοούμενος στρατιώτης στην Αφρική.Ενώ ο Μαρκ και ο πατέρας της Άννα καταστρώνουν σχέδια για το πώς να συνεχίσουν να κερδοσκοπούν και μετά την λήξη του πολέμου,ο Άντριου επιστρέφει και διεκδικεί την Άννα...

Mετάφραση: Παύλος Μάτεσης

Σκηνοθεσία: Αλέξης Σολομος

Σκηνικά-κοστούμια: Ιωάννα Παπαντωνίου

Μουσική: Μίμης Πλέσσας

ΔΙΑΝΟΜΗ:

(με σειρά εμφάνισης :)

Κάρλ Μπόλικε..................................... Κώστας Στυλιάρης

Αμαλία Μπόλικε................................... Καίτη Λαμπροπούλου

Άννα Μπόλικε...................................... Νόρα Βαλσάμη

Φρίτς Μούρκ........................................ Γιώργος Μοσχίδης

Καμαριέρα............................................ Λίνα Μπαμπατσιά

Μπάμπους............................................ Χρήστος Μάντζαρης

Αντριου Κράγκλερ................................ Νίκος Κούρκουλος

Τραγουδιστής....................................... Γιώργος Μάζης

Γκαρσόνι............................................... Στέλιος Λιονάκης

Μαρί...................................................... Κίττυ Αρσένη

Μπούλτροττερ...................................... Δημήτρης Ζακυνθινος

Γκλούμπ................................................ Δημήτρης Ίωακειμίδης

"Ενας μεθυσμένος.................................. Ντίνος Δουλγεράκης

Αύγούστα..............................................Καλή Καλό/Δήμητρα Ζέζα

Λάαρ..................................................... Δημήτρης Βασματζής

Τά «Ταμπούρλα στή νύχτα» είναι από τά πρώτα καί νεανικά έργα τοΰ Μπρεχτ. Τό 'γραψε στά 1920, μόλις 22 χρονώ. Σ' αυτό απόθεσε ό ποιητής τήν πείρα τοΰ Α' Παγκόσμιου Πολέμου καί της εξέγερσης τών Σπαρτακιστών. Θά μπορούσε νά πει κανείς τήν πείρα ενός ανενδοίαστου (τού πολεμου) κι ενός ρομαντικού (της επανάστασης) μακελειού. "Οσο κι αν τό έργο είναι νεανικό, μέ σκηνικές αφέλειες καί με άκαταστάλαχτες τίς επιρροές, βλέπεις τόν κατοπινό δραματουργό, πού ξέρει νά πιάνεται από ένα καθημερινό «λαϊκό» θέμα καί νά τό ανοίγει σέ διαστάσεις ανθρώπινης καί κοινωνικής ανατομίας. Ή επιστροφή ενός στρατιώτη, πού ήταν αγνοούμενος τέσσερα χρόνια, η συνάντηση μέ τήν αρραβωνιαστικιά του, πού τώρα είναι έγκυος κι αρραβωνιασμένη μ' έναν αστό, θά ήταν ένα καθημερινό θέμα. Πώς νά τό πιάσεις καί νά μή γίνει μελό; Άπ' αυτό τό μελό ξεκινάει ο Μπρεχτ γιά νά ξετυλίξει όλες τίς σχέσεις τών ανθρώπων, τών συμφερόντων καί τών συγκρούσεων, πού καταλήγουν ή ξεκινούν από ένα τόσο κοινό φαινόμενο. Ό ήρωας μας γυρίζοντας ύστερα από τόσα χρόνια έχει νά αντιμετωπίσει τήν απιστία τής καλής του καί τή δοκιμασία του μέσα στην επανάσταση. "Ενας ηττημένος στρατιώτης — ή στρατός — όταν γυρίζει στην πατρίδα του ή είναι βρυκόλακας γιά τους αστούς ή κίνδυνος. Ή εμφάνιση λοιπόν τού βρυκόλακα κάνει τους βολεμένους αστούς, πού βγήκαν κερδισμένοι από ένα χαμένο πόλεμο, νά υπερασπιστούν τό έχει τους, αποκαλύπτοντας τόν κυνισμό τους. Ή κοπέλα ζει μέ τό όνειρο τής επιστροφής τού Κράγκλερ. Τό Ονειρο τής έγινε βραχνάς, όταν μέ τό πές πές τών γονιών της, πέφτει στην αγκαλιά τού αυτοδημιούργητου εργοστασιάρχη Μούρκ καί μένει έγκυος. Γιορτάζει τους αρραβώνες της δταν εμφανίζεται ο Κράγκλερ. Στην περίπτωση της "Αννας έδωσε ο Μπρεχτ τή δοκιμασία ενός ανώριμου ανθρώπου, πού πάνω του οί γονείς του παίζουν τό παιγνίδι τού βολέματος τού παιδιού τους κι ό Μούρκ τό παιχνίδι τής απληστίας τού άναρριχώμενου αστού. Στίς δύο πρώτες πράξεις ό Μπρεχτ γελοιογραφεί τήν κοινωνία πού χρηματοδότησε τόν πόλεμο καί τώρα επανατοποθετεί τά κέρδη της. Μόνο μεσολαβεί μιά... ανωμαλία. Οί εργάτες ξεσηκώνονται, ταμπούρλα καί πολυβόλα ηχούν τή νύχτα. Ό Κράγκλερ είναι όχι μόνο ένα οικογενειακό πρόβλημα, αλλά κι ένας άπ' αυτούς τους. «αλήτες» πού θά πάει μέ τήν επανάσταση. Αναμφισβήτητα, ο ηττημένος στρατιώτης πού γυρίζει είναι έξ αντικειμένου ή πρώτη ύλη τής επανάστασης. Ό Κράγκλερ όμως αφού προχωρήσει στην εξέγερση ξαναγυρίζει στην "Αννα του, πού κι αυτή πάει τώρα κοντά του, αποβάλλοντας τά κονφορμιστικά στίγματα τής οικογενειακής αγωγής.

Τί είναι λοιπόν ό Κράγκλερ πού ξεσηκώνει τους άλλους στην εξέγερση κι αυτός γυρίζει στή γυναικούλα του; Κι έν πάση περιπτώσει τί θέλει νά πεί ό Μπρεχτ; Ν' αφήνουμε τήν επανάσταση στή μέση, γιά τό κρεβάτι τής νεαρής γυναικούλας μας; Ό σκηνοθέτης Αλέξης Σολομός θέλει νά μας πείσει πώς είναι «ένας προδότης τού προλεταριάτου», πού ούτε λίγο ούτε πολύ άπ' αυτούς τους φιλοτομαριστές απέτυχε ή κομμουνιστική εξέγερση τού 1919 στή Γερμανία.

Ό Μπρεχτ, πολύ κατόπιν, είπε πώς τό έργο είναι «διφορούμενο». "Ισως οί πιό ακατάλληλοι γιά νά εξηγήσουν τά έργα τους είναι οί συγγραφείς, πολύ περισσότερο ό Μπρεχτ πού μέ τήν κατοπινή του τοποθέτηση θά 'βλεπε τά νεανικά του έργα νά μήν καθρεφτίζουν τήν κοινωνική του ιδεολογία. "Οσο καί νά θέλει νά μας πείσει ό Μπρεχτ πώς ο ήρωας του είναι παράδειγμα προς αποφυγήν, ό Κράγκλερ δέν παύει νά είναι μιά ανθρώπινη περίπτωση τής προδομένης καί ηττημένης επανάστασης. Ό ίδιος ό Μπρεχτ στην ηλικία τών 22 χρόνων, φορτωμένος τό μακελειό τού τετράχρονου πολίτου, βλέπει τόν εαυτό του μπροστά σ' ένα άλλο άνέλπιδο μακελειό. Καί καθώς από στόφα έμενε πάντα «διφορούμενος» μπροστά σ' δλη τήν επαναστατική φρασεολογία, έτσι κι ό ήρωας του Κράγκλερ, μπροστά στά μεγάλα λόγια

πού οδηγούν σέ μιά σφαγή χωρίς διέξοδο, γυρίζει στό «τομάρι» του. Ό Κράγκλερ είναι ή τραγική ανθρώπινη περίπτωση μέσα σέ μιά χαμένη επανάσταση. Ούτε κωμικός είναι, ούτε κυνικός. Μπορεί νά είχαν δίκιο εκείνοι πού έπεσαν, ποιος όμως θά κατηγορήσει έναν ζωντανό γιατί δε θέλησε νά γίνει ένα ακόμα πτώμα; "Ας μήν ξεχνάμε πώς ό Μπρεχτ ήταν πάντα μέ τό μέρος τών ηττημένων. Ήταν μέ τό Γαλιλαίο κι οχι μέ τόν Τζορντάνο Μπροΰνο. Οί ηττημένοι τοΰ δίνουν τή δυνατότητα νά ξεδιπλώσει τό μηχανισμό της βίας.

Τό νεανικό αυτό έργο τοϋ Μπρεχτ έχει δυό ρόλους καθαυτό μπρεχτικούς. Τό δημοσιογράφο Μπαμπάς καί τό γκαρσόνι. Είναι οί δυό επίσημοι σχολιογράφοι της παράστασης, πού κινούνται άλλοτε σάν τρίτοι κι άλλοτε ως συμμετέχοντες στην εξέλιξη τοΰ έργου. Πολύ καλά στηρίχτηκε ό σκηνοθέτης σ' αυτούς τους δυό ρόλους, πού ερμήνευσαν σωστά ό Χρήστος Μάντζαρης καί ό Στέλιος Λιονάκης. "Αν μάλιστα κατέβαζε τόν τόνο της υπόλοιπης παράστασης, ώστε νά φανεί καλύτερα τό «παιγνίδι» τοΰ Μπαμπάς καί τού γκαρσονιού, θά είχε μιά σωστή μπρεχτική παράσταση. Υπερτόνισε όμως τά εξπρεσιονιστικά στοιχεία τού έργου, ακόμα καί τήν υποκριτική της εποχής. Άπ' αυτό βέβαια κέρδισε ο σκηνοθέτης μιά παράσταση, ίσως ομως νά έχασε τήν ευκαιρία νά δείξει, έστω καί τήν έν σπέρματι μπρεχτική δραματουργία. Όπωσδήποτε ή β' πράξη στό καμπαρέ είχε σκηνοθετικό οίστρο υψηλής στάθμης. Στό αποτέλεσμα βοήθησε τό σκηνοθέτη ή δυναμική σύνθεση τού θιάσου. Ό Νίκος Κούρκουλος ως θιασάρχης έόωσε και πάλι το θεατρικό του «πιστεύω» καί ως ηθοποιός στό ρόλο τοΰ Κράγκλερ δημιούργησε συνθετική εικόνα τού ρόλου. Στίς μεταπτώσεις κινήθηκε σωστά καί μέ σύνεση. Βέβαια κατά τή γνώμη πού διατυπώσαμε, τό φινάλε δόθηκε περισσότερο κυνικά παρά τραγικά. Ό Κώστας Στυλιάρης, εξαίρετος μπαμπάς καί Γερμανός αστός, άνοιξε τό έργο μέ μπρεχτική ευφορία. Ή Καίτη Λαμπροπούλου αντάξια σύζυγος. Ή Νόρα Βαλσάμη ("Αννα) έπαιξε σφιχτά τό ρόλο τής κοπέλας μέ τή δίδυμη προσωπικότητα. Στάθηκε στερεά στή γκάμα τής πηγαίας αφέλειας καί τοΰ κονφορμισμοΰ. Ό Γ. Μοσχίδης (Μούρκ), γελοιογραφία τού νεότευκτου καπιταλιστή, μέ κάπως ανεβασμένο τόν τόνο τού παιξίματος. Ή Κίττυ Αρσένη (Μαρί), γνήσια θεατρική παρουσία μέ τήν επανεμφάνιση της, ή Καλή Καλό (Αύγούστα), μπριόζατης νύχτας. Κι οί δυό ήταν εξαίρετα μπρεχτικά (καί... σολομικά) πλάσματα. Ό Γιώργος Μάζης, ως τραγουδιστής, έπαιξε θαυμάσια μέ τό νόημα τού εργου. Ό Δ. Ίωακειμίδης (Γλούμπ) καί ό Ντ. Δουλγεράκης (ένας μεθυσμένος) επάξια στό ρόλο τους, Οπως κι οί Δ. Ζακυθηνός, Δ. Βασματζής, Λίνα Μπαμπατσιά.

Σωστές σκηνογραφικές λύσεις, ιδίως τό καμπαρέ τής β' πράξης, καί τά κοστούμια τής Ιωάννας Παπαντωνίου θεατρική ατμόσφαιρα τής μεταπολεμικής Γερμανίας. Ζουμερή καί σταράτη ή μετάφραση τοΰ Π. Μάτεσι. Τά τραγούδια τοΰ έργου έχει μελοποιήσει Ό Μίμης Πλέσσας.

ΣΤΑΘΗΣ ΔΡΟΜΑΖΟΣ

Ή Καθημερινή, 30.10.74
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Πίσω
Μπλουζα