Οι Άθλιοι - Les Miserables (1958)

[ΤΑΚΗΣ]

Τα σέβη μου και καλή χρονιά να έχουμε

Απο τα μυθιστορήματα που αγαπήθηκαν όσο λίγα στην παγκόσμια λογοτεχνία, οι Άθλιοι, επίκαιροι λόγω της ελευσης του μιούζικαλ στη μεγάλη οθόνη, γνώρισαν άπειρες κινηματογραφικές μεταφορές, με την πρώτη, βάσει της wiki, να λαμβάνει χώρα το 1897! Η ζωντάνια των ηρώων, οι δραματικές εξελίξεις, η καταγγελία της αδικίας κτλ. έκαναν το έργο ανεπανάληπτο και την ανάγκη του κοινού να το βλέπει ακόρεστη. Εξάλλου, το να το διαβάσεις, στην πλήρη έκδοση δεν είναι εύκολο, κάπου 1400 σελ. και εδώ που τα λέμε σε πολλά σημεία που ο Ουγκό σχολιάζει την πολιτική-λογοτεχνική εξέλιξη της Γαλλίας το 1800-1840 χάνεσαι. Δύο από τις καλύτερες μεταφορές είναι δυστυχώς εκτός των χρονικών ορίων του ρετρό.

Εκείνη του 1998, με τους πολύ καλούς Λίαμ Νίσον και Τζέφρι Ρας να ''κεντούν'' ως Αγιάννης και Ιαβέρης αντίστοιχα

Έχω την εντύπωση ότι πολύ πιο πιστή στο κείμενο βέβαια είναι μια έκδοση για τη γαλλική τηλεοραση, όπου ο Ρώσος πλέον Ζεράρ δίνει ρέστα, συνεπικουρούμενος από τον Τζον Μάλκοβιτς ως Ιαβέρη (2002)

[edit] Αυτό το βίντεο διαθέτει περιεχόμενο από το χρήστη Beta Film GmbH, ο οποίος το έχει αποκλείσει για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων [edit]

η ταινία όμως που θυμάμαι πολύ καλά να προβάλλεται στην κρατική τηλεόραση ήταν μία έκδοση με τον Ζαν Γκαμπέν, (1957)που μου είχε κάνει απίστευτη εντύπωση. Φοβερός ηθοποιός ο μακαρίτης, και εμφάνιση εκπληξη ο Μπουρβίλ ως Θεναρδιέρος. Ταινιάρα!

http://www.youtube.com/watch?v=HjhdY7nKYC0

 

[Kambia]

Σαν την ταινία του 1957 για μένα δεν υπάρχει. Προβάλλονταν σε 2 μέρη λόγω της μεγάλης της διάρκειας.

Επίσης θυμάμαι μια ακόμα ταινία με τον Perkins ως Ιαβέρη.

Παράκληση μην επεκταθούμε στις νέες κυκλοφορίες καθώς δεν είναι ρετρο και συνεπώς εκτός θεματολογίας.

 

[Σώτος Σώτος]

Πράγματι ταινιάρα αυτή του 1957, ότι καλύτερο για την "Βίβλο της Λογοτεχνίας"-το ανεπανάληπτο μυθιστόρημα του Βίκτωρος Ουγκώ!!!

Ταινία συνυφασμένη με τις τηλεοπτικές αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικίας, πόσο μάλλον όταν πάσχιζα να διαβάσω την δίτομη παλαιά έκδοση που έφερε ο πατέρας μου στο σπίτι μια μέρα με μαυρισμένα από τον καπνό φύλλα (το βιβλιοπωλείο κάπου στη Θεσσαλονίκη το '83 έπιασε φωτιά και ο δύστυχος βιβλιοπώλης έβγαλε τα βιβλία στο δρόμο και τα μοίραζε δωρεάν στους περαστικούς, απ' το να γίνουν στάχτη...)

Γιάννης Αγιάννης = Θεός...

 

[Thor]

Πολύ καλό βιβλίο (από τα αγαπημένα μου γαλλικά του 19ου αιώνα) και θα διαφωνήσω με τον Τάκη. Το γεγονός ότι ασχολείται με την κοινωνία και την πολιτική της Γαλλίας της περιόδου 1797-1832 (με έμφασή στο 1818-1832) είναι αυτό που κάνει το βιβλίο κάτι παραπάνω από ένα απλό ρομαντικό μελόδραμα.

Από τις κινηματογραφικές μεταφορές αυτή με τον Γκαμπέν είναι ανυπέρβλητη. Από τη βερσιόν με τον Λίαμ Νίσον στον ρόλο του Αγιάννη νομίζω ότι αξίζει μόνο ο Ιαβέρης του Τζέφρι Ρας. Καλούτσικη είναι και η τηλεταινία του 1978 με τον Ρίτσαρντ Τζόρνταν στο ρόλο του Αγιάννη και τον Πέρκινς στον ρόλο του Ιαβέρη (αυτή που αναφέρει η Κάμπια παραπάνω) http://www.imdb.com/title/tt0077936/.

 

[miki-mik7]

Προσωπικά θεωρώ καλύτερη την έκδοση του Ζαν Γκαμπέν και αμέσως μετά αυτή με τον Λίνο Βεντούρα του 1982.

Πέρα από τις ερμηνείες που ήταν οι καλύτερες, αν δεν ακούς Γαλλικά σε μια Γαλλική υπόθεση, σε στεναχωρεί...

 

[retrofan]

Μαζί με τον miki-mik κι εγώ

Οι "Άθλιοι" και να μη μιλάνε γαλλικά, κομματάκι δύσκολο μου φαίνεται. Σα να γυρνάει το Χόλιγουντ ταινία για την Ελληνική Επανάσταση και να μου βάζει τον Μελ Γκίμπσον με φουστανέλα να κάνει τον Παπαφλέσσα και να φωνάζει "απάνω τους ωρέ παλικάρια" ως "go for them lads". Ή την Ατζελίνα ως Μαντώ Μαυρογένους με Υψηλάντη τον Ράιαν Γκόσλινγκ (που είναι κι ομορφόπαιδο) αν και τον Υψηλάντη κακοσουλούπωτο τον έλεγες, άσχετο και πάμε στο θέμα μας.

Οι αγγλόφωνες παραγωγές (αυτή με τον Λίαμ Νίσον και την άλλη με τον Τζόρνταν έχω δει) δεν κατάφεραν να μ' αγγίξουν. Ήταν σα να μην έπιασαν την "ψυχή" του έργου που δεν είναι, όπως πολλοί νομίζουν, το κυνηγητό του Γιάννη Αγιάννη από τον Ιαβέρη ή το ρομάντζο του Μάριου με την Τιτίκα αλλά η αλλαγή μιας ολόκληρης κοινωνίας μέσα και παράλληλα με την αλλαγή ενός ανθρώπου που σταδιακά προσεγγίζει την αγιότητα.

Όλος αυτός ο χείμαρρος συναισθημάτων, σκέψεων, ιδεολογιών και ιστορικών γεγονότων δύσκολα μπορεί να βγει στο πανί και μάλιστα στους χρονικούς περιορισμούς μιας ταινίας. Η παραγωγή του 1957 με τον Ζαν Γκαμπέν έκανε την καλύτερη δουλειά γιατί κατάφερε να εμφανίσει, έστω κι ως παροδικές φιγούρες, χαρακτήρες του βιβλίου που έχουν βάθος και νόημα, όπως ο παππούς του Μάριου, φιλοβασιλικός αστός κύριος Γκιλνομάρδος, ο φίλος του επαναστάτης Ενζολορά ή η οικονόμος του πατέρα Καλοδεχούμενου Μυριήλ.

Τίποτα όμως δεν αντικαθιστά το βιβλίο που πραγματικά αξίζει τον κόπο να το διαβάσει κανείς. Εγώ το έχω σε μια τετράτομη έκδοση κι είναι όντως τέρας . Το διάβασα τέσσερις φορές, σε τέσσερα διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Στα 11 μου για πρώτη φορά και γυρνούσα συνέχεια τις σελίδες για να φτάσω στην ιστορία της διάσωσης της Τιτίκας από τους Θερναδιέρους και στον έρωτά της με τον Μάριο. Στα 13 μου το ξανάπιασα κι ήταν η ώρα για την επανάσταση, τους φοιτητές, τα οδοστρώματα και την συνάντηση Θερναδιέρου και συνταγματάρχη Πονμερσύ στο Βατερλώ. Στα 16 με 17 μου ξανά - μανά για να καλύψω τα κενά με τις ιστορικές αναδρομές, τις περιγραφές των βασιλιάδων, των συγγραφέων, των βουλεβάρτων του Παρισιού. Και στα 22 μου το έπιασα από την αρχή και το πήγα σελίδα - σελίδα, μπορώντας πια να εκτιμήσω τον επίσκοπο και τα ηθικά του διδάγματα, τον Ιαβέρη και τον σκοτεινό ψυχισμό του.

Και κάτι τελευταίο: Η επίσκεψη του Καλοδεχούμενου Μυριήλ στον ετοιμοθάνατο γερο-επαναστάτη συνοψίζει τέλεια το νόημα και τις παράπλευρες απώλειες της Γαλλικής Επανάστασης και η τελευταία επιστολή του Ιαβέρη πριν αυτοκτονήσει είναι η πιο ολοκληρωμένη έκφραση του δημοσιοϋπαλληλικού πνεύματος.

Αυτό που κατάφερε ο Ουγκώ με τους "Αθλίους" δε νομίζω ότι το πέτυχε άλλος συγγραφέας. Κρατάω μια μικρή επιφύλαξη για τον Τολστόι και το "Πόλεμος κι Ειρήνη" αλλά και πάλι θεωρώ ότι ο Γάλλος κερδίζει στα σημεία.

 

[Cathy]

Απορία

Η ταινια του 2013 βασίζεται στο μιουζικαλ του 1985. Νομιζω πως απο την στιγμή που είναι μεταφορά ενος θεατρικού των 80ς μπορουμε να μιλησουμε για αυτην. Μαλιστα σε τριτους ρολους παιζουν πολλοι πρωταγωνιστες της πρωτης παραστασης. Εναλλακτικα μπορει να ανοιχτει θρεντ στην ενοτητα θεατρο με θεμα Ὀι Αθλιοι -το μιουζικαλ᾽. Ζητώ την γνώμη των διαχειριστών σε αυτο. Αν χρειαστει ανοιγω εγω νεο θρεντ για το μιουζικαλ μου αρεσει πολυ.

Εχω μια ενσταση με το θεμα γλωσσα. Τα κλασσικα εργα (λογοτεχνια, θεατρικα, οπερες) ειναι κτημα ολης της ανθρωποτητας μερος της γοητειας τους ειναι η μεταφορα τους σε αλλες γλωσσες και η προσαρμογη τους σε αλλες κουλτουρες. Προσωπικα θα χαιρομουν αν το Χολυγουντ εκανε ταινια με ελληνικο θέμα ειτε ηταν η ελληνικη επανάσταση είτε οτι αλλο. Εξαλλου και ο Ζορμπας αγγλικά μιλούσε! Δεν με ενοχλει οι Αθλιοι να μην μιλανε γαλλικά.

Θα συμφωνησω ομως με την retrofan πως το εργο ειναι κατι παραπάνω απο την ιστορια του Γιαννη Αγιάννη και πως οι ταινιες δεν επιασαν το νοημα. Κατα την γνώμη μου το μιουζικαλ πιανει καλυτερα απο ολες τις μεταφορες το πνευμα του βιβλιου, ενα οργισμενο κατηγορώ εναντια στην αδικια και την καταπίεση. Ισως να μοιαζει σε καποιους μια συραφή απο δακρυβρεχτες ιστοριες κατατρεγμενων (Γιαννης Αγιαννης, Φαντινα, Τιτικα, Μαριος, Επονιν, Γαβριας, Ενζολρας ξεχασα κανεναν που να πεθανε τραγικα? ενταξει ο Μαριος και η Τιτικα επιβιώνουν) αλλα ειναι πολύ κοντα στο βιβλιο.

 

[Kambia]

ΑπορίαΗ ταινια του 2013 βσίζεται στο μιουζικαλ του 1985. Νομιζω πως απο την στιγμή που είναι μεταφορά ενος θεατρικού των 80ς μπορουμε να μιλησουμε για αυτην. Μαλιστα σε τριτους ρολους παιζουν πολλοι πρωταγωνιστες της πρωτης παραστασης. Εναλλακτικα μπορει να ανοιχτει θρεντ στην ενοτητα θεατρο με θεμα Ὀι Αθλιοι -το μιουζικαλ᾽. Ζητώ την γνώμη των διαχειριστών σε αυτο. Αν χρειαστει ανοιγω εγω νεο θρεντ για το μιουζικαλ μου αρεσει πολυ.....

Κατανοώ το σκεπτικό οτι αφού είναι μεταφορά ενός παλιου / ρετρό έργου τότε μπορούμε να κάνουμε και συζήτηση πάνω σε αυτό. Δεν αποτελεί όμως η νεότερη μεταφορά του έργου αυτού ανάμνηση από τα παιδικά / εφηβικά μας χρόνια. Με το σκεπτικό αυτό έχουν κλειδωθεί πολλές νεότερες ταινίες που είναι είτε μεταφορά παλιότερου έργου, είτε συνέχειά τους. Μια μικρή αναφορά μπορεί να γίνει μέσα στο θέμα χωρίς να ξεφεύγουμε πολύ off topic.

Οπότε Cathy δεν υπάρχει λόγος να ανοιχτεί και νέο θέμα για το μιούζικαλ ή για οποιαδήποτε παρόμοια περίπτωση

 

[Cathy]

Η καινουργια ταινία ειναι πολύ καλή! Παντως μπορει να μην αποτελει κομματι των αναμνησεων μας αλλά το μιουζικαλ σε κάποιους σίγουρα φέρνει ρετρό αναμνησεις. Ηταν απαραιτητο τμημα καθε επισκεψης Ελληνα στο Λονδινο (μαζι με ᾽Το φαντασμα της οπερας᾽ και τα ᾽Χαροντς᾽ και το Βρεταννικο Μπυσείο). Τα τραγούδια ακουγοταν αρκετά και νομιζω είχε μεταφερθει και στα ελληνικά (όποιος ξέρει κατι παραπάνω...). Η μόνη ενσταση που έχω με το μιουζικαλ ειναι η κάπως κομική παρουσίαση των Θερναδιέρων. Στο βιβλίο ο επιζώντας Θερναδιέρος μαζί με την κόρη που του έχει απομείνει, την Ανσέλμ, γίνεται με τα λεφτά του Μαριου ζάμπλουτος έμπορος σκλάβων στην Αμερική. Μια λεπτομέρεια που σπάει λίγο το χριστιανικό σύμπαν του βιβλίου (οι καλοί που έχουν πεθάνει άδικα και έζησαν άσχημα θα δικαιωθούν μετα θάνατον) που είχε ενοχλήσει αρκετούς κριτικούς.

 

[Thor]

... για το θέμα της γλώσσας... Από την στιγμή που εγώ το μυθιστόρημα το διάβασα σε ελληνική μετάφραση δεν με ενοχλεί καθόλου ο ηθοποιός που ερμηνεύει τον Αγιάννη ή τον Ιαβέρη να μιλάει αγγλικά, κατά τον ίδιο τρόπο που δεν με ενοχλεί ο Άμλετ να μιλάει ρώσικα ή ο Μάκβεθ Ιαπωνικά...

 

[Cathy]

Συμφωνώ απολύτως, ποσο μαλλον που οι ηρωες των Αθλιων ειναι προτυπα που ισχυουν σε ολες τις χωρες και τις εποχες! Ο Ιαβερης ειναι το προτυπο της εξουσιας, οι Θερναδιεροι των απατεωνων, ο Ενζολρας του ιδεαλιστη φανατικου, η Φαντινα της γυναικας που ερχεται αντιμετωπη με την κοινωνικη προκαταληψη, η Επονιν η παρανομη με την χρυση καρδια κτλ. Δεν θα ειχα κανενα θεμα να δω τον Γιαννη Αγιαννη να μιλα σουαχιλι. Οπως δεν εχω θεμα με εναν μη λευκο Αμλετ ή με μια Μανταμ Μπατερφλαι μη ασιατικης καταγωγης. Μπορει η ιστορια των Ἀθλιων᾽ να λαμβανει χωρα στη Γαλλια του 19ου αι. αλλα θα μπορουσε να σταθει και στο σημερα σε οποιαδηποτε χωρα και εποχη. Το ιδιο ισχυει για ολα τα κλασσικα εργα.

 

[herco]

Ο Ιαβερης ειναι το προτυπο της εξουσιας

Οχι ακριβως.

Το συγκεκριμενο thread αναφερεται στις ταινιες των "Αθλιων" μεχρι το αποδεκτο χρονολογικο οριο του φορουμ. Ας μεινουμε ontopic.

 

[Cathy]

Εννοεις πως αναφέρομαι στο βιβλίο? Δεν καταλαβα γιατι ειμαι οφ τοπικ!Και στις ταινιες (ολες οσες εχω δει) ο Ιαβερης ενσαρκωνει ενα διαχρονικο προτυπο του τι ειναι η εξουσια. Οταν καταλαβαινει πως αυτο που ειχε υπηρετησει τοσα χρονια δεν ισχυει διοτι υπαρχει και ο ηθικος νομος καταρρεει... Υπαρχει καποια ταινια που να παρουσιαζει τον Ιαβερη διαφορετικα? Τουλαχιστον η σχεση Ιαβερη -Γιαννη Αγιαννη αποδοθηκε πιστα σε ολες τις ταινιες και τα θεατρικα.

 

[Kambia]

Δεν καταλαβα γιατι ειμαι οφ τοπικ!

Το συγκεκριμενο thread αναφερεται στις ταινιες των "Αθλιων" μεχρι το αποδεκτο χρονολογικο οριο του φορουμ. Ας μεινουμε ontopic.

Σε αυτό αναφέρεται ο herco. Mέχρι δλδ το έτος 1995

Επίσης ας επικεντρώσουμε τη συζήτηση παρακαλώ στις ταινίες

 

[Cathy]

Συγνώμη που επιμένω πάντως το μιουζικαλ υπηρχε και σε βιντεοκασετα στα 80ς και στα 90ς και μάλιστα μας το είχαν βάλει στο φροντιστηριο αγγλικών! Ειχε επισης παιχτει συχνα σητν τηλεοραση το εχω πετυχει τουλαχιστον δυο φορες! Δεν ξέρω αν μετράει ένα κινηματογραφημένο θεατρικό ως ταινια πάντως νομίζω πως θα ηταν παραλειψη να μην γινει μια αναφορα διοτι ειναι απο τα πιο χαρακτηριστικά έργα των 80ς. Μαλλον ομως μονο εγω έχω αναμνησεις απο αυτο οποταν τα σταματώ! Μου κανει εντυπωση παντως που δεν το ειχε δει κανεις αλλος αν οχι στο Λονδινο σε βιντεοκασετα ή στην τηλεοραση.

Για την ιστορια στην Ελλαδα ειχε μεταφερθει σε παραγωγη του Τασου Χαλκια που επαιζε και τον Γ.Αγιάννη με τον Γ. Παρτσαλακη ως Ιαβερη το 1996. Βρηκα στο ιντερνετ μια συνεντευξη του Τ.Χαλκια που ελεγε πως οικονομικα η παρασταση δεν πηγε καλα.

Ξερει κανεις αν οι 'Αθλιοι᾽ έγιναν ποτέ σειρά κανονική (οχι μινι σειρα)?

Απο τις ταινιες νομιζω η πιο αποτυχημενη ηταν αυτη με τον Τζεφρι Ρας, τον Λιαμ Νισον και την Ουμα Θερμαν. Παρα τις καλες ερμηνειες και τους ταιριαστους ρολους εκοβε βασικους χαρακτηρες και περναγε το εργο βιαστικά και λιγο προχειρα. Εκανε το λαθος να επικεντρωνεται στην σχεση Ιαβερη -Γιαννη Αγιαννη, η Φαντινα εχει πολύ χρονο στην ταινια με αποτελεσμα το δευτερο μερος να περνα βιαστικά με πολλους χαρακτηρες να μην εμφανιζονται καν, απαραδεκτο κατα την γνωμη μου. Αυτη με τον Ζαν Γκαμπεν για χρονια ηταν απο τις αγαπημενες μου ταινιες!

 

[Bambinella]

Παιδια, λυστε μου μια απορια μου, αν γνωριζετε:
Γιατι η Cosette στην ελληνικη αποδοση ονομαζεται Τιτικα; Ενω οι αλλοι χαρακτηρες του εργου διατηρουν τα αρχικα ονοματα τους, εδω δε συμβαινει το ιδιο. Για παραδειγμα, ο Jean Valjean γινεται Γιαννης Αγιαννης, o Javert γινεται Ιαβερης, η Fantine γινεται Φαντινα, η Eponine γινεται Επονινη, κ.λ.π. γιατι δε συμβαινει το ιδιο και με την Cosette;
Το Τιτικα απο που προκυπτει αφου το γαλλικο με το ελληνικο ακουστικα δε μοιαζουν καθολου;

 

[Thor]

Οι Άθλιοι εκδόθηκαν στη Γαλλία το 1862. Το ίδιο έτος ξεκίνησε η έκδοσή τους στα ελληνικά σε μετάφραση του Ιωάννη Ισιδωρίδη-Σκυλίτση (ή Σκυλίσση) (1819-1890). Τόσο ο τίτλος που επιλέχθηκε (Οι άθλιοι αντί πχ του Οι δυστυχείς) όσο και οι αποδόσεις των ονομάτων που επέλεξε κατά κανόνα ακολουθήθηκαν από όλους τους μεταγενέστερους μεταφραστές (ακόμα και σε μια (υποθετική) έκδοση του 2020 ο Jean Valjean θα είναι Γιάννης κι όχι Ζαν) αυτό υποθέτω ότι έγινε λόγω της μεγάλης εξοικείωσης του κοινού με τον τίτλο και την μετάφραση του Σκυλίτση. Τώρα γιατί ο Σκυλίτσης επέλεξε το Τιτίκα και όχι κάποια μεταγραφή/τροποποίηση του αυθεντικού (όπως κάνει με την Φαντίνα ή τον Ιαβέρη) ή κάποιο πιο βατό/εύηχο ελληνικό όνομα μόνο υποθέσεις μπορεί να γίνουν.

 

[retrofan]

Παιδια, λυστε μου μια απορια μου, αν γνωριζετε:
Γιατι η Cosette στην ελληνικη αποδοση ονομαζεται Τιτικα; Ενω οι αλλοι χαρακτηρες του εργου διατηρουν τα αρχικα ονοματα τους, εδω δε συμβαινει το ιδιο. Για παραδειγμα, ο Jean Valjean γινεται Γιαννης Αγιαννης, o Javert γινεται Ιαβερης, η Fantine γινεται Φαντινα, η Eponine γινεται Επονινη, κ.λ.π. γιατι δε συμβαινει το ιδιο και με την Cosette;
Το Τιτικα απο που προκυπτει αφου το γαλλικο με το ελληνικο ακουστικα δε μοιαζουν καθολου;

Το γαλλικό Cosette ο Ουγκώ το έδωσε όνομα στην ηρωίδα του (ή μάλλον χαϊδευτικό) ως παραφθορά του Chosette που σημαίνει μικρό πράγμα, πραγματάκι. Το κανονικό όνομα της Τιτίκας σύμφωνα με το βιβλίο ήταν Ευφροσία (Eufrosie στα γαλλικά) αλλά η μητέρα της την φώναζε Cosette. Για μένα η απόδοση "Τιτίκα" είναι εμπνευσμένη γιατί πιάνει το νόημα του τρυφερού παρατσουκλιού. "Πραγματάκι" δεν θα ήταν σωστό στα ελληνικά αλλά κάτι με το "τι πράγμα; τι;" που αποδίδεται ως "Τιτίκα" είναι μια χαρά.
Εξάλλου και το "Γιάννης Αγιάννης" είναι η κυριολεκτική μετάφραση του Jean Valjean, επίσης παρατσούκλι του κεντρικού ήρωα που όντως τον λέγανε Jean κι όλοι στην γειτονιά του τον φωνάζανε "Jean, voila Jean" (Γιάννης, να ο Γιάννης) και κατέληξε συντετμημένο Jean Valjean (Γιάννης Αγιάννης).

 

[RIO]