Οι Πόντιοι στις δεκαετίες του 80-90

[Rakeesh]

Τη δεκαετία του 80 ολοι θυμομαστε οτι ειχαν κανει θραυση τα ανεκδοτα με Ποντιους. Ηταν τοσο εντονο το φαινομενο που, απο όσο ξέρω, αρχισαμε να λέμε "ρε Πόντιε", "Πόντιος είσαι;" οταν καποιος εκανε χαζομαρες. Απο αυτα τα ανεκδοτα βγηκε και ενα αλμπουμ με αυτοκολητα/γελοιογραφίες καθως και η ταινια του Ευστρατιάδη (και το προσφατο σηκουελ που δεν βλεποταν :S /emoticons/wacko@2x.png 2x" width="20" height="20" />)

Όταν μεγαλωσα, αρχισα να καταλαβαινω σιγα σιγα την προελευση των ανεκδοτων αυτων: ειναι καποια ανεκδοτα που κυκλοφορουν παγκοσμίως, στα οποια κοτσαρονται πληθυσμοι μειονοτήτων. Ετσι οι Γαλλοι εχουν τους Βελγους, οι Αγγλοι τους Ιρλανδους κλπ. Στην Ευρωπη και στην Αμερική παιζουν πολύ τα ανέκδοτα με Πολωνούς. Αυτα τα "ρατσιστικα" ανεκδοτα, βγαζουν γελιο με την ιδεα του πολιτισμικου σοκ. Δηλ. ο Αγγλος αισθανεται καπως "συγγενη" ή "γείτονα" του τον Ιρλανδο, αλλα δεν παυει να ανηκει στο δικο του γκετο και να κανει πραγματα καπως διαφορετικά απο το "κανονικό", ή να μη καταλαβαινει πώς ειναι αυτο το "κανονικό".

Ετσι, οταν εφτασαν και στη χωρα μας τα ανεκδοτα, φανηκε οτι οι Ποντιοι θα ηταν βολικη μειονοτητα (φυσικα θα μπορουσαν να ειναι Κύπριοι, ή άλλοι "συγγενείς" μας, αλλα για καποιο λογο φανηκε να επιασαν πιο πολυ οι Πόντιοι). Αυτο ομως που μου ειχε κανει εντυπωση, ηταν οτι τα ανεκδοτα με Ποντιους δεν ειχαν να κανουν με καποιο στερεοτυπο συνδεδεμενο με τους Ποντιους (πχ. τσιγκούνης Εβραίος, μεθύστακας Ιρλανδός κλπ) κατι που προεδιδε οτι τα ανεδοτα δεν στοχευαν τους Ποντιους συγκεκριμενα, αλλα ηταν μεταφρασεις, αλλα και οτι δεν ηταν ρατσιστικά. Εχω ακουσει καποια ανεκδοτα με τσιγκουνηδες Ποντιους, που σημαινει οτι ηταν απευθειας μεταφρασεις απο ανεκδοτα με Σκοτσεζους

Βεβαια η εντυπωση που μου ειχε σχηματιστει με τον καιρο (και την εχω ακομα αφου δεν το εψαξα παραπανω) ειναι οτι τα ανεκδοτα εχουν μια βαση στην πραγματικοτητα. Δηλαδη οτι τη δεκαετια του 80 ειχε παιχτει κατι συγκεκριμενο με τους Ποντιους, ίσως καποιο κυμα μεταναστευσης, αλλα και οτι τα ανεκδοτα ηταν απορροια καποιων ευτραπελων στην προσαρμογη τους στον Ελλαδικο χωρο.

Για παραδειγμα σε καποια επεισοδια του Εμεις & Εμεις, βλεπω οτι η Παρθενα και ο Χαμπο ειναι κυριολεκτικα και μεταφορικα "Ποντιοι". Η Παρθενα ειναι εντελως αγαθη σε σημειο χαζομαρας, ενω ο Χαμπο κανει γκαφες λες και ηρθε απο αλλο πλανητη. Δεδομενου οτι η σειρα ηταν μετα το hype με τα ανεκδοτα, με κανει να υποθεσω οτι αυτα τα κωμικα περιστατικα εχουν βαση στην πραγματικοτητα, και οχι οτι πατουσαν πανω στα ανεκδοτα του '80.

Οποτε η απορια που ειχω ειναι η εξης: πραγματι τα ανεκδοτα ειχαν βαση σε καποιο ιστορικο γεγονος που αφορουσε τους Ποντιους, προσφατο κυμα μεταναστευσης στον Ελλαδικο χωρο, υπεστησαν πολιτισμικο σοκ και προβληματα προσαρμογης; Η απλα εγινε τυχαια μεταφραση απο τα ανεκδοτα με Βελγους/Πολωνους/Εβραιους/Σκοτσεζους;

Οσοι εχετε Ποντιακη καταγωγη, πως βιωσατε το hype εκεινης της εποχης;

 

[RIO]

Νομίζω ότι λίγο πολύ, τα είπες όλα. Πιστεύω ότι συνέβη αυτό που ανέφερες με τους Πολωνούς στις ΗΠΑ κλπ ( παράδειγμα είχα ρωτήσει Σουηδό και μου είχε πει ότι αυτοί λένε ανέκδοτα για τους Νορβηγούς, που τους παρουσιάζουν εντελώς ανόητους ). Κάτι ανάλογο έγινε και εδώ, με τους Πόντιους να είναι το πιο εύκολο " θύμα" , καθώς είχαν έρθει μαζικά το 1922-24 και τις πρώτες τουλάχιστον δεκαετίες, υπήρχε κάποια κόντρα με τους γηγενείς πληθυσμούς ( όχι για κάποιον ιδιαίτερο λόγο , απλά άλλες συνήθεις, ιδιωματισμοί κλπ ). Πάντως επειδή είμαι μισός πόντιος , δεν θυμάμαι ποτέ κανένα συγγενή η γνωστό, να ενοχλήθηκε από αυτά τα ανέκδοτα. Ίσα ίσα που τα λέγαμε και μεταξύ μας...

 

[elephadas]

Κατ' αρχάς τα ανέκδοτα με Πόντιους ήταν παλιότερα από τη δεκαετία του 80. Κυκλοφορούσαν ήδη στη δεκαετία του 70, και μπορεί να υπήρχαν και παλιότερα απλώς οι αναμνήσεις μου δεν πάνε τόσο πίσω.

Δεν έχω ιδέα από πού προήλθαν, αλλά την εποχή εκείνη δεν υπήρχε κύμα μετανάστευσης Ποντίων. Οι Ρωσσοπόντιοι άρχισαν να έρχονται πολύ αργότερα, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Και δεν νομίζω ότι μπορούν να παν πίσωω στη Μικρασιατική καταστροφή. Ναι μεν οι πρόσφυγες τότε αντιμετώπισαν σε μεγάλο βαθμό την έχθρα των ντόπιων, αλλά είχαν περάσει δεκαετίες από τότε, και άλλωστε μόνο ένα μέρος των προσφύγων ήταν Πόντιοι αλλά τα ανέκδοτα περιορίστηκαν σ' αυτούς.

Δεν έχω υπ' όψη μου τη σειρά "εμείς κι εμείς" αλλά από αυτά που γράφεις βγάζω το αντίθετο συμπέρασμα. Μια που τα ανέκδοτα θέλανε τους Πόντιους χαζούς, τα κωμικά περιστατικά της σειράς μάλλον πατούσαν ακριβώς πάνω σ' αυτά κι όχι σε υποτιθέμενη πραγματική αγαθοσύνη σε σημείο χαζομάρας των ποντίων. Και όλα τα Ποντιακά ανέκδοτα που θυμάμαι *ήταν* ρατσιστικά με την έννοια ότι παρουσίαζαν όλους τους Πόντιους να έχουν ένα κοινό κουσούρι, τη χαζομάρα. Δεν έχω υπ' όψη μου ανέκδοτα με τσιγκούνηδες Πόντιους, αλλά δεν κατάλαβα γιατί δεν ήταν ρατσιστικα κι αυτά. Ανέκδοτο που παρουσιάζει μια ομάδα ανθρώπων, με οποιοδήποτε τρόπο ορισμένη, να έχουν ένα κοινό "μειονέκτημα" (χαζομάρα, τσιγκουνιά, κλεπτομανία κλπ) είναι εξ ορισμού ρατσιστικό. Για να εξηγηθούμε, αυτό δεν αποκλείει να είναι επίσης πανέξυπνο και πολύ αστείο... δεν είμαι politically correct, κι ένα καλό ανέκδοτο το διασκεδάζω ακόμη κι αν είναι ρατσιστικό και κοροϊδεύει ας πούμε τους παχουλούληδες (ομάδα που με περιλαμβάνει ). Και φυσικά από τη στιγμή που οι Πόντιοι δεν είναι μια μειονότητα που πραγματικά υφίσταται διακρίσεις στη σύγχρονη Ελλάδα, θα ήταν "πόντιοι" με τη μεταφορική έννοια αν τους ενοχλούσαν τα σχετικά ανέκδοτα, διότι κανείς δεν είναι δυνατόν να τα παίρνει σοβαρά. Όσο για την προέλευσή τους, σίγουρα πολλά ήταν μεταφράσεις αλλά άλλα πρέπει να ήταν πρωτότυπα, διότι ανέκδοτο με Polack που απολύθηκε από ζαχαροπλαστείο γιατί χτένιζε τα καταΐφια και ξεσκόνιζε τους κουραμπιέδες δεν θα είχε νόημα.

Μερικά που θυμάμαι πάντως ήταν δίκοπα μαχαίρια. Για παράδειγμα, ένα ανέκδοτο ήταν σε μορφή ερώτησης: Γιατί οι Πόντιοι κάνουν σεξ πάνω σε μια "Απογευματινή"? και η απάντηση ήταν "Γιατί το τόσο το κάνει τόοοοοοσο". Την εποχή του ανεκδότου η λαϊκή εφημερίδα "Απογευματινή" ήταν οι πιο σκανδαλοθηρική εφημερίδα που υπήρχε (πολύ πριν κυκλοφορήσει η Αυριανή και αργότερα οι Εσπρεσσο κλπ) και μεγαλοποιούσε το παραμικρό πιασάρικο θέμα ενώ οι άλλες εφημερίδες ακόμη παρίσταναν τις σοβαρές. Αυτό το ανέκδοτο μάλλον την "Απογευματνή" θάβει παρά τους Πόντιους.

 

[Uskoke]

Εγώ πάντως στην Κοζάνη που ρώτησα γιατί κοροϊδεύουν τους Πόντιους, μου απάντησαν ότι όταν είδαν για πρώτη φορά ατμομηχανή πήγαν να την ταΐσουν με σανό και προσπάθησαν να κάνουν σαλάτα με τα καπνά (που φυσικά δεν τρώγονται). Τώρα αν αυτά στέκουν δεν έχω ιδέα. Πάντως ξέρω ότι οι Γερμανοί κοροϊδεύουν τους Ostfriesen (κάτοικοι κάποιων μικρών νησιών στην βόρεια θάλασσα) και έχουν τα σχετικά ανέκδοτα, με...γερμανικό χιούμορ) και για όσους ξέρουν γερμανικά, http://www.witzeland.de και έχει και ένα σχετικό κομμάτι με ανατολικογερμανικά ανέκδοτα, τα οποία φυσικά επί κομουνισμού ήταν αυστηρά απαγορευμένα, έχουν πολιτική χροιά και είναι τελείως αθώα, σε σύγκριση με κάποια μοντέρνα.

 

[Rakeesh]

Βλεπω λοιπον οτι τα ανεκδοτα δεν σχετιζονται με καποια ιστορικη συγκυρια. Η μονη συγκυρια ισως ειναι οτι τοτε εφτασαν τα ρατσιστικα ανεκδοτα στην Ελλαδα. Βεβαια για μενα παραμενει το ερωτημα, τι "εφταιγαν" οι Ποντιοι, και εγιναν αυτοι τα αντικειμενα των ανεκδοτων, και οχι πχ. οι Κύπριοι.

Ακομα και τα πρωτοτυπα ανεκδοτα που φαινεται οτι ξεκινησαν απο δω, δεν πατανε σε καποιο χαρακτηριστικο των Ποντιων (διαλεκτο, προφορα, εθιμα). Το υποτιθεμενο "κουσουρι" που παρουσιαζεται ειναι η επιπλαστη αγαθομαρα, η οποια ειναι δημιουργημα του ιδιου του ανεκδοτου καθεαυτου.

Εκτος απο τα γνωστα "Γιατι οι Πόντιοι...;" υπηρχαν και τα "Ηταν ενας Πόντιος..." που ηταν πιο γενικης θεματολογιας. Αυτο που δεν μου καθεται καλα, ειναι οτι σε αυτα τα ανεκδοτα θα μπορουσε το "Ποντιος" να λειπει τελειως και απλα να λενε "Ενας τύπος..."

 

[perlastar]

Συμφωνώ με τον Ελέφαντα που λέει ότι αυτά τα ανέκδοτα ήταν όντως ρατσιστικά, από την άλλη κι εγώ σιχαίνομαι το υπερβολικά "πολιτικά ορθό" που επικρατεί στις μέρες μας. Κι εμένα με έχει απασχολήσει αυτό που λέει ο Rakeesh, δηλαδή γιατί στόχευσαν τους Πόντιους. Επίσης σκεφτόμουν το γιατί να τους βγάζουν σαν χαζούς, αφού είναι ακριβώς το αντίθετο. Δεν έχω Ποντιακή καταγωγή, αλλά έτυχε να γνωρίσω πολύ καλά και να ζήσω αρκετούς Πόντιους και αν και είμαι κατά του να κατηγοριοποιείς έναν λαό με βάση κοινά χαρακτηριστικά γιατί το κάθε άτομο είναι μοναδικό, πιστεύω ότι δεν πρέπει να αποκλείουμε τα χαρακτηριστικά αυτά, και πώς όντως λόγω κουλτούρας ένας λαός μπορεί να έχει κοινά στοιχεία. Έτσι κι εγώ είχα παρατηρήσει ότι οι Πόντιοι είναι ως επί το πλείστον πανέξυπνοι, πονηροί ίσως, και δεν το λέω αρνητικά, και πολύ ικανοί στο να προκόψουν γενικά. Επίσης παρατήρησα ότι στο να προκόβουν τους βοήθησε πολύ το γεγονός ότι ήταν ενωμένοι και αλληλοϋποστηρίζονταν, π.χ αν είχαν ανάγκη από έναν μάστορα θα προτιμούσαν κάποιον ίδιας καταγωγής κτλ. Ένα παράδειγμα που μπορώ να σκεφτώ, είναι η περιοχή της Καλαμαριάς, η οποία ήταν μία χάλια περιοχή με λάσπες και βάλτους στο παρελθόν και οι Πόντιοι κατάφεραν να την μεταμορφώσουν εντελώς και να την μετατρέψουν σε μία εύπορη περιοχή. Άρα γιατί να τους παρουσιάζουν σαν χαζούς; Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ, το οποίο όμως πρόκειται για δική μου θεωρία και δεν το στηρίζω κάπου, είναι ότι πιθανόν ενοχλήθηκαν στην Ελλάδα από αυτήν την ανάπτυξη και την αλληλοϋποστήριξη των Ποντίων κι έτσι έβγαλαν αυτά τα ανέκδοτα για να τους σατιρίσουν και να βγάλουν ίσως τα απωθημένα τους. Αργότερα βέβαια βγήκαν ανέκδοτα και για άλλες ομάδες που ενοχλούσαν, π.χ έχω ακούσει αρκετά ρατσιστικά ανέκδοτα με Αλβανούς.

 

[RIO]

Εγώ πάντως στην Κοζάνη που ρώτησα γιατί κοροϊδεύουν τους Πόντιους, μου απάντησαν ότι όταν είδαν για πρώτη φορά ατμομηχανή πήγαν να την ταΐσουν με σανό και προσπάθησαν να κάνουν σαλάτα με τα καπνά (που φυσικά δεν τρώγονται). Τώρα αν αυτά στέκουν δεν έχω ιδέα.

Ε, εντάξει είναι κλασσικό αστείο αυτό. Έτσι έλεγαν και για κάποια ορεινά χωριά στον πόλεμο του 1940, που και καλά μόλις είδαν τα φορτηγά του στρατού, τους έφεραν σανό για να τα ταΐσουν. Και το δεύτερο από ανέκδοτο είναι, πως τάχα μπέρδεψαν τα μαρούλια με τα καπνά και έλεγαν απογοητευμένοι μεταξύ τους πως " σε αυτόν τον τόπο και τα μαρούλια πικρά είναι " ....

 

[pardalotzatziki]

Ίσα ίσα που τα λέγαμε και μεταξύ μας...

Αυτο μου αρεσε.

Απο εκεινα τα αστεια εχει μεινει ακομα η φραση "εισαι Ποντιος" και τη χρησιμοποιουμε τοσο συχνα που δεν το καταβαινουμε κιολας.

Και πως ετυχε, προχθες φωτογραφισα το βιβλιο που εχω και ελεγα σε ποιο θεμα να το αναρτησω...

edit: Το ανεκδοτο με το εστιατοριο και το κουταλακι απο αυτο το βιβλιο το λεω ακομα και τωρα, ειναι απο τα καλυτερα!!

 

[elephadas]

Και τι λέει αυτό το ανέκδοτο? :what:

 

[pardalotzatziki]

Και τι λέει αυτό το ανέκδοτο? :what:

Θα το σκαναρω...

 

[johnny19818]

Πραγματικά τη δεκαετία του 80 τα ανέκδοτα με τους Πόντιους έδιναν και έπαιρναν. Τώρα όχι τόσο. Αν και δεν το έχω ψάξει πολύ το θέμα, έχω ακούσει ότι μόνο κουτοί δεν είναι οι Πόντιοι και μάλλον λόγω ζήλιας λέγονταν τα ανέκδοτα αυτά.

 

[Σώτος Σώτος]

Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ, το οποίο όμως πρόκειται για δική μου θεωρία και δεν το στηρίζω κάπου, είναι ότι πιθανόν ενοχλήθηκαν στην Ελλάδα από αυτήν την ανάπτυξη και την αλληλοϋποστήριξη των Ποντίων κι έτσι έβγαλαν αυτά τα ανέκδοτα για να τους σατιρίσουν και να βγάλουν ίσως τα απωθημένα τους. Αργότερα βέβαια βγήκαν ανέκδοτα και για άλλες ομάδες που ενοχλούσαν, π.χ έχω ακούσει αρκετά ρατσιστικά ανέκδοτα με Αλβανούς.

Μάλλον είναι η πιο "λογική" εξήγηση αν το ψάξουμε σοβαρά. Βέβαια η έννοια της λέξης "ρατσιστικά" είναι σχετική: Οι Πόντιοι π.χ. δεν προσβάλλονταν γιατί δεν αμφισβητούνταν η ελληνικότητά τους, η γλώσσα τους είναι στην ουσία η ελληνική και σίγουρα κάθε άλλο παρά χαζοί είναι. Άρα κατά τη γνώμη μου τα ανέκδοτα για τους Πόντιους παραήταν αθώα. Όμως για τους Αλβανούς π.χ. τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά μιας και ήταν εντελώς ξενόφερτοι, άλλης εθνικότητας, γλώσσας, παιδείας, κουλτούρας κλπ. και αντιμετωπίζονται έως σήμερα ως άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας. Νομίζω οτι σ' αυτούς η λέξη "ρατσιστικά" αποκτά πλήρη έννοια.

 

[ΦΖΠ1]

Οι Πόντιοι, από τότε που ήρθαν από τη Μικρά Ασία, ήταν στην Ελλάδα προκομμένοι και δημιουργικοί άνθρωποι, θα έλεγα αξιοζήλευτοι. Πολλές δικές τους επιχειρήσεις που έχουν φτάσει μέχρι τα χρόνια μας το αποδεικνύουν αυτό. Ίσως ακόμα και ολόκληρες πόλεις, όπως η Βέροια, η Κοζάνη κλπ. Και μέσα μας το ξέραμε όλοι, φυσικά, και την εποχή "κατασκευής" των ανεκδότων. Τώρα, γιατί βρέθηκαν αυτοί, να υποκαταστήσουν το "λαό καζούρας" που υπάρχει άλλωστε σε τόσες άλλες ώρες (π.χ. Γάλλοι με Βέλγους), είναι ανεξήγητο.

(P.S. : Oι πρόσφυγες είχαν αντιμετωπιστεί αρνητικότατα τα πρώτα χρόνια που μεταστεγάστηκαν εδώ - "πρόσφιγγες" τους έλεγαν, επειδή τάχα κολλούσαν σα ζητιάνοι στο κράτος να τους δώσει σπίτια και δουλειές. Ωστόσο μετά τον πόλεμο αυτή η αντιμετώπιση - λόγω και του "κοινού παρονομαστή" - είχε ήδη εκλείψει.)

 

[pardalotzatziki]

Και τι λέει αυτό το ανέκδοτο? :what:

Ελπιζω να σας αρεσει...

 

[Rakeesh]

Τώρα, γιατί βρέθηκαν αυτοί, να υποκαταστήσουν το "λαό καζούρας" που υπάρχει άλλωστε σε τόσες άλλες ώρες (π.χ. Γάλλοι με Βέλγους), είναι ανεξήγητο.

Σκεφτομαι εκεινο το γνωστο "εθνος αναδελφον".

 

[Nemo]

Μάλλον είναι η πιο "λογική" εξήγηση αν το ψάξουμε σοβαρά. Βέβαια η έννοια της λέξης "ρατσιστικά" είναι σχετική: Οι Πόντιοι π.χ. δεν προσβάλλονταν γιατί δεν αμφισβητούνταν η ελληνικότητά τους, η γλώσσα τους είναι στην ουσία η ελληνική και σίγουρα κάθε άλλο παρά χαζοί είναι. Άρα κατά τη γνώμη μου τα ανέκδοτα για τους Πόντιους παραήταν αθώα. Όμως για τους Αλβανούς π.χ. τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά μιας και ήταν εντελώς ξενόφερτοι, άλλης εθνικότητας, γλώσσας, παιδείας, κουλτούρας κλπ. και αντιμετωπίζονται έως σήμερα ως άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας. Νομίζω οτι σ' αυτούς η λέξη "ρατσιστικά" αποκτά πλήρη έννοια.

Με την ιδια λογικη τα αστεια των Δυτικογερμανων για τους Ανατολικογερμανους (που ειναι δημοφιλη και λογω Μερκελ ) δεν ειναι ρατσιστικα ,επειδη ανοικουν στην ιδια "ευρυτατα καθιερωμενη" εθνοτικη ομαδα .

Η τα αστεια για τους gay,πνευματικα καθυστερημενους ,etc δεν ειναι ρατσιστικα ??? γιατι δεν ανηκουν-αποτελουν-συνιστουν εθνοτικη/φυλετικη - ομαδα (κι οχι π.χ φυλλετικη/θρησκευτικη /etc) ????

Κι ολα συτα φανταζομαι ,επειδη μεθερμηνευεις/αντιλαμβανεσαι-μεταφραζεις τον ορο ρατσισμο και περιοριζεις τον ρατσισμο , μεταξυ εθνοτικων ομαδων ,δηλαδη οπως ο ιδιος αντιλαμβανεσαι και οριζεις την λεξη .

Ακομα και αν το περιοριζες στην ετυμολογικη του διασταση (που εκει προσπαθεις να το πας/"τεντωσεις") , αναφερεται στην ρατσα-race-φυλη ,που ειναι συγγενικο ως εννοια αλλα σαφεστατα κατι αλλο απο την (αμφιλεγομενη για καποιους ,αλλα το προσπερναμε) εννοια του εθνους εθνοτικης ομαδας .

Οποτε μαλλον πρεπει να ξεκαθαρισεις τις εννοιες πρωτα .

Υ.Γ

Ασε που οι ποντιοι αποτελουσαν σαφεστατη ξεχωριστη ιδιαιτερη εθνοτικη υποομαδα με τα ιδιαιτερα εθιμα χορους/ενδυμασια,λαικη παραδοση ,κουζινα,την δικη της ιδιαιτερη ελληνικη διαλεκτο, δηλαδη μεχρι και πριν ~3-4 δεκαετιες απολυτα διακριτη φυλετικη οντοτητα με ιδιαιτερη ταυτοτητα που διατηρουν αρκετα μελη της ακομα και σημερα.

Υ.Γ.2 Να υποθεσω οτι δεν εισαι ποντιος ουτε καν εν μερει ή μηπως κανω λαθος ???

 

[zxspec83]

Αυτό που λέει η Perlastar ίσως είναι κοντά στην πραγματικότητα. Λόγω ανάγκης, οι Πόντιοι, αλλά και οι υπόλοιποι Μικρασιάτες, αναγκάστηκαν να αφησουν κατά μέρος τις προσωπικές τους διαφορές και να αλληλουποστηριχθούν σε μια κοινωνία που δεν τους υποδέχτηκε και με ανοικτές αγκάλες.

Έτσι κατάφεραν να "προκόψουν" γρήγορα, προκαλώντας τη ζήλια κάποιων παλιότερων που έμειναν πίσω.

Ισως έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι η ποντιακή διάλεκτος είναι αρκετά δυσνόητη και απομακρυσμένη από την "κοινή" ελληνική. Κάτι τέτοιο είναι αναμενόμενο να προκαλέσει περίεργες αντιδράσεις από τους υπόλοιπους.

Σε κάθε περίπτωση, τη δεκαετία του 80 αυτά είχαν ξεπεραστεί και τα ποντιακά ανέκδοτα έγιναν διάσημα βασικά γιατί γινόταν χαβαλές...

 

[Σώτος Σώτος]

Με την ιδια λογικη τα αστεια των Δυτικογερμανων για τους Ανατολικογερμανους (που ειναι δημοφιλη και λογω Μερκελ ) δεν ειναι ρατσιστικα ,επειδη ανοικουν στην ιδια "ευρυτατα καθιερωμενη" εθνοτικη ομαδα .Η τα αστεια για τους gay,πνευματικα καθυστερημενους ,etc δεν ειναι ρατσιστικα ??? γιατι δεν ανηκουν-αποτελουν-συνιστουν εθνοτικη/φυλετικη - ομαδα (κι οχι π.χ φυλλετικη/θρησκευτικη /etc) ????

Κι ολα συτα φανταζομαι ,επειδη μεθερμηνευεις/αντιλαμβανεσαι-μεταφραζεις τον ορο ρατσισμο και περιοριζεις τον ρατσισμο , μεταξυ εθνοτικων ομαδων ,δηλαδη οπως ο ιδιος αντιλαμβανεσαι και οριζεις την λεξη .

Ακομα και αν το περιοριζες στην ετυμολογικη του διασταση (που εκει προσπαθεις να το πας/"τεντωσεις") , αναφερεται στην ρατσα-race-φυλη ,που ειναι συγγενικο ως εννοια αλλα σαφεστατα κατι αλλο απο την (αμφιλεγομενη για καποιους ,αλλα το προσπερναμε) εννοια του εθνους εθνοτικης ομαδας .

Οποτε μαλλον πρεπει να ξεκαθαρισεις τις εννοιες πρωτα .

Υ.Γ

Ασε που οι ποντιοι αποτελουσαν σαφεστατη ξεχωριστη ιδιαιτερη εθνοτικη υποομαδα με τα ιδιαιτερα εθιμα χορους/ενδυμασια,λαικη παραδοση ,κουζινα,την δικη της ιδιαιτερη ελληνικη διαλεκτο, δηλαδη μεχρι και πριν ~3-4 δεκαετιες απολυτα διακριτη φυλετικη οντοτητα με ιδιαιτερη ταυτοτητα που διατηρουν αρκετα μελη της ακομα και σημερα.

Υ.Γ.2 Να υποθεσω οτι δεν εισαι ποντιος ουτε καν εν μερει ή μηπως κανω λαθος ???

Επειδή μάλλον παρεξηγήθηκα θα διευκρινίσω τα εξής:

Αναφέρομαι στους Πόντιους των δεκαετιών του '80 και του '90 σύμφωνα και με το θέμα του thread, δηλαδή σε μια ομάδα ανθρώπων κατά πολύ (αν όχι πλήρως) ενσωματωμένη στην ελληνική πραγματικότητα ήδη επί δεκαετίες, άνθρωποι εργατικοί και προκομμένοι, με τις δουλειές τους, τα σπίτια τους, τα χωράφια τους, την "ανάμειξη" με τους υπόλοιπους ανθρώπους που κατοικούσαν στον ελληνικό χώρο μέσω γάμων (τουλάχιστον δύο θείοι μου παντρεύτηκαν γυναίκες με ποντιακή καταγωγή) κλπ. και παράλληλα βέβαια τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κουλτούρας τους και της καταγωγής τους (και μπράβο τους γι αυτό).

Δεν αναφέρομαι στους Πόντιους της δεκαετίας του '20 ή του '30, τότε που ήρθαν στην Ελλάδα διωγμένοι, κατατρεγμένοι, λαβωμένοι από τον τουρκικό διωγμό και προφανώς αντιμετώπισαν τη δυσπιστία ή ακόμα και εχθρότητα αρκετών ντόπιων (όπως και οι Μικρασιάτες και οι κάτοικοι της ανατολικής Θράκης). Τότε αν υπήρχαν αυτά τα ανέκδοτα σίγουρα θα ήταν πολύ πιο ρατσιστικά και προσβλητικά για αυτούς τους ανθρώπους που βίωναν τις σκληρές συνθήκες των δεκαετιών αυτών.

Δεν περιόρισα τον όρο "ρατσιστικά" μόνο μεταξύ εθνοτικών ομάδων, απλώς έκανα μια σύγκριση μεταξύ των ανεκδότων για τους Πόντιους και αυτών για τους Αλβανούς, "πατώντας" στο σχόλιο της perlastar. Σαφώς και ο ρατσισμός δεν περιορίζεται μόνο στη φυλή ή στο έθνος. Ρατσισμό βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι "διαφορετικοί" από την πλειονότητα των ανθρώπων που μοιράζονται τον ίδιο χώρο με αυτούς. Ρατσισμός μπορεί να υφίσταται λόγω φυσικών χαρακτηριστικών, φυλής, θρησκείας, σεξουαλικών προτιμήσεων, πολιτικών φρονημάτων και πολλών άλλων "διαφορετικών" συμπεριφορών (π.χ. βλέπε bulling στα σχολεία του σήμερα). Οπότε μάλλον με παρεξήγησες.

Υ.Γ. Δεν νομίζω οτι τη δεκαετία του '80 οι Πόντιοι ήταν ακόμα "απόλυτα διακριτή φυλετική οντότητα". Τις προηγούμενες δεκαετίες προφανώς ναι. Τουλάχιστον οι δικές μου αναμνήσεις από τα παιδικά και εφηβικά χρόνια (ιδίως τα χρόνια που έζησα στη Θεσσαλονίκη) δεν μου θυμίζουν οτι οι Πόντιοι συμμαθητές μου ή οι μακρινοί συγγενείς που ήταν Πόντιοι προσβάλλονταν. Ϊσως οι μεγαλύτερης ηλικίας ναι αλλά σίγουρα όχι τα παιδιά της ηλικίας μου ή ακόμη και οι τωρινοί πολύ καλοί μου φίλοι που είναι Πόντιοι και κάθε τόσο οι ίδιοι μου λένε ποντιακά ανέκδοτα που δεν ήξερα.

Μιλώ λοιπόν με βάση τη δική μου εμπειρία για το θέμα αυτό.

Υ.Γ.2 Πράγματι δεν είμαι Πόντιος αν και έχω εξ αγχιστείας συγγενείς και βέβαια πολύ καλούς φίλους Πόντιους. Όμως κι εγώ έχω υπάρξει θύμα ρατσισμού στη ζωή μου, αν και δεν ανήκω σε διαφορετική εθνότητα ή φυλή ή λαό (όπως νόμισες οτι θεωρώ τον ρατσισμό)

 

[elephadas]

Στα ανέκδοτα ο όρος "Πόντιος" ήταν απλώς ένας βολικός όρος-στερεότυπο που όποιος τον άκουγε θα καταλάβαινε αμέσως όχι των απόγονο προσφύγων από τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας αλλά τον χαζό. Θα μπορούσε να έχει αντικατασταθεί με μια οποιαδήποτε άλλη λέξη την οποία όλοι θα καταλάβαιναν με τον ίδιο τρόπο. Παρόμοια περίπτωση ήταν τα ανέκδοτα με τον Μπόμπο ή τη μικρή Αννούλα. Τα ανέκδοτα θα ήταν το ίδιο αστεία (ή σαχλά),. Άλλωστε τα περισσότερα ποντιακά ανέκδοτα μπορούν να μεταφερθουν αυτούσια σε "ξανθιές". Κι ο Κωστικας με το Γιωρίκα θα μπορούσαν να είναι "Μιλάνε δυο ξανθιές και..."

Επομένως σίγουρα δεν υποτιμούσαν τους Πόντιους την εποχή που μιλάμε. Το ενδιαφέρον ερώτημα είναι μάλλον ιστορικό - πώς ξεκίνησε να αποδίδεται στους Πόντιους αυτό το χαρακτηριστικό για τις ανάγκες των ανεκδότων. Σκέφτομαι ότι σε παλιές ελληνικές κωμωδίες της δεκαετίας του 50 και 60 ο χαρακτήρας του χαζού ήταν ο Αγκόπ που όμως υποτίθεται ήταν Αρμένης κι όχι Πόντιος (αν και τον έπαιζε ο Φίλιος Φιλιππίδης που από το όνομα καταλαβαίνω ήταν Πόντιος). Αναρωτιέμαι αν οι αρμένηδες γίνανε πόντιοι στα χαζοανέκδοτα λόγω γειτνίασης

 

[Nemo]

Στα ανέκδοτα ο όρος "Πόντιος" ήταν απλώς ένας βολικός όρος-στερεότυπο που όποιος τον άκουγε θα καταλάβαινε αμέσως όχι τον ............αλλά τον χαζό. Θα μπορούσε να έχει αντικατασταθεί με μια οποιαδήποτε άλλη λέξη την οποία όλοι θα καταλάβαιναν με τον ίδιο τρόπο. Παρόμοια περίπτωση ήταν τα ανέκδοτα με τον Μπόμπο ή τη μικρή Αννούλα. Τα ανέκδοτα θα ήταν το ίδιο αστεία (ή σαχλά),. Άλλωστε τα περισσότερα ποντιακά ανέκδοτα μπορούν να μεταφερθουν αυτούσια σε "ξανθιές". Κι ο Κωστικας με το Γιωρίκα θα μπορούσαν να είναι "Μιλάνε δυο ξανθιές και..."
Επομένως σίγουρα δεν υποτιμούσαν τους ΠΟΝΤΙΟΥΣ την εποχή που μιλάμε. Το ενδιαφέρον ερώτημα είναι μάλλον ιστορικό - πώς ξεκίνησε να αποδίδεται στους ΠΟΝΤΙΟΥΣ αυτό το χαρακτηριστικό για τις ανάγκες των ανεκδότων.

Εlephada απο εσενα ως ανθρωπο των θετικων επιστημων περιμενα μια ποιο αναλογικη προσεγγιση .

Εστω οτι στην θεση του ΠΟΝΤΙΟΥ




βαζαμε κατι αλλο αλλα αντιστοιχο κι οχι κατι τοσο αοριστο κι ανωδυνο οσο τον μπομπο ή τις ξανθιες

αλλσ Π.χ. ΑΦΡΙΚΑΝΟΣ/ΜΑΥΡΟΣ/ΝΕΓΡΟΣ

 


Αναρρωτιεμαι αν το αποτελεσμα θα θεωρουνταν εξισου ακακα ????

Δηλαδη εστω οτι τα αντιστοιχα ανεκδοτα ειχαν τοτε ως πρωταγωνιστες "ΑΦΡΙΚΑΝΟΥΣ/ΜΑΥΡΟΥΣ/ΝΕΓΡΟΥΣ"

Τοτε η απαντηση του Elephada θα ηταν

Στα ανέκδοτα ο όρος "ΑΦΡΙΚΑΝΟΣ/ΜΑΥΡΟΣ/ΝΕΓΡΟΣ" ήταν απλώς ένας βολικός όρος-στερεότυπο που όποιος τον άκουγε θα καταλάβαινε αμέσως όχι τον "ΑΦΡΙΚΑΝΟ/ΜΑΥΡΟ/ΝΕΓΡΟ " αλλά τον χαζό. Θα μπορούσε να έχει αντικατασταθεί με μια οποιαδήποτε άλλη λέξη την οποία όλοι θα καταλάβαιναν με τον ίδιο τρόπο. ........

Τα ανέκδοτα θα ήταν το ίδιο αστεία (ή σαχλά),. Άλλωστε τα περισσότερα ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ανέκδοτα μπορούν να μεταφερθουν αυτούσια σε "ξανθιές". Κι ο ... ΑΚΙΜ με τον ΜΠΑΡΑΚ θα μπορούσαν να είναι "Μιλάνε δυο ξανθιές και..."

Επομένως σίγουρα δεν υποτιμούσαν τους ΑΦΡΙΚΑΝΟΥΣ /ΜΑΥΡΟΥΣ/ΝΕΓΡΟΥΣ την εποχή που μιλάμε. Το ενδιαφέρον ερώτημα είναι μάλλον ιστορικό - πώς ξεκίνησε να αποδίδεται στους ΑΦΡΙΚΑΝΟΥΣ /ΜΑΥΡΟΥΣ/ΝΕΓΡΟΥΣ αυτό το χαρακτηριστικό για τις ανάγκες των ανεκδότων.

Αλλωστε ητανε τοσο ακακα ,που χαρισανε και σχετικο λημμα σε γνωστοτατο λεξικο στην πρωτη του μορφη (πριν την επανεκτυπωση του εαν δεν κανω λαθος).

Η αποψη μου για το θεμα παντως δεν απηχει καθολου το "~στριμωγμα στα σχοινια" στις ""εξ απαλων ονυχων" προσεγγισεις/επιχειρηματα :supergrin: