Εγώ μεγάλωσα σε αγροτική οικογένεια οπότε ο τρύγος σηματοδοτούσε κάθε χρόνο το τέλος του καλοκαιριού. Κατά τη δεκαετία του 80 ήταν πολύ εντατική δουλειά και καθώς η συντριπτική πλειοψηφία της παραγωγής απλωνόταν (για να ξεραθεί και να γίνει σταφίδα) ήταν και περισσότερη. Οι εργάτες χωριζόταν σε κόπτες (που έκοβαν, καμία σχέση με Αιγυπτίους
), κουβαλητές, λαντζιέρηδες (εμβάπτιζαν τα σταφύλια σε διάλυμα ποτάσας για να διευκολυνθεί το ξέραμα) και απλώστρες (συνήθως ήταν γυναίκες που άπλωναν τα σταφύλια για να ξεραθούν).
Πριν από το ξεκίνημα του τρύγου έπρεπε να φτιαχτεί ο οψιγιάς. Το μέρος όπου θα απλωθούν τα σταφύλια για να γίνουν σταφίδα (δεν ξέρω ποια είναι η επίσημη ορολογία #) ). έπρεπε να είναι ηλιόλουστο κατά όσο το δυνατό μεγαλύτερο διάστημα της ημέρας, επίπεδο, και κοντά στο αμπέλι. Φυσικά κάθε χρόνο επιλεγόταν περίπου το ίδιο σημείο αλλά κάθε χρόνο χρειαζόταν κάποια προεργασία. Κατά τα μέσα της δεκαετία του 80 άρχισαν να εμφανίζοντα οι κρεμαστοί που ήταν μόνιμες κατασκευές από στύλους και σύρματα. εκεί τα σταφύλια τα κρεμούσαν, δεν τα άπλωναν. Στα τέλη της δεκαετίας άρχισαν να χρησιμοποιούνται κλούβες (πλαστικά κιβώτια) για τη συγκομιδή οπότε ήταν πιο εύκολη η μεταφορά με το αυτοκίνητο και κατά συνέπεια μειώθηκε ο αριθμός των απαιτούμενων οψιγιάδων.
Τα σταφύλια μαζευόταν σε διάτρητα δοχεία που λεγόταν τσιγκάκια (από τη δεκαετία του 80 ήταν πια πλαστικά, αλλά το όνομα είχε μείνει) και τα κουβαλούσαν στον οψιγιά στον ώμο ή αν ήταν μεγαλούτσικη η απόσταση και το αμπέλι με γαϊδούρι (τα κανονικά τα τετράποδα
). Εγώ όπως όλα τα παιδιά της εποχής ξεκίνησα την καριέρα μου σαν νεροκουβαλητής φτάνοντας σύντομα να γίνω οδηγός γαϊδάρου
(γενικά προσπαθούσαν να αναθέτουν στα παιδιά βοηθητικές εργασίες ώστε να τα απομακρύνουν από την ποτάσα και τα εμβαπτισμένα σταφύλια (εμείς τα λέγαμε αλουσά και αλουσιδιασμένα αλλά για να συνεννοούμαστε...
).
Το άγχος για τον καιρό που έχει αναφερθεί και πριν υπήρχε γιατί η βροχή μπορούσε να καταστρέψει την παραγωγή και γιατί οι σταφίδες ξεραίνονται στον ήλιο οπότε χαμηλές θερμοκρασίες ακόμα και χωρίς βροχή σημαίνουν αύξηση του χρόνου αποξήρανσης... βέβαια σε ακόμα παλαιότερες εποχές όπου τα σταφύλια απλωνόταν σε φύλλα από χαρτί το ενδεχόμενο βροχής πέρα από τον κίνδυνο σαπίσματος έλιωνε και το χαρτί και η παραγωγή έπρεπε να μαζευτεί από το χώμα... Την δεκαετία του 80 τα σταφύλια απλωνόταν σε πλαστικά δίχτυα οπότε δεν υπήρχε και αυτό το άγχος. Υπήρχε το άγχος της κλοπής γιατί καθώς η σταφίδα είχε καλή τιμή στην αγορά υπήρχε κίνδυνος κλοπής της όταν βρισκόταν στα τελευταία στάδια ξήρανσης, ενώ δεν ήταν σπάνιες και οι περιπτώσεις κλοπής σταφίδας από τους χώρους αποθήκευσης των παραγωγών. Αυτό οδηγούσε πολλούς παραγωγούς που η σταφίδα τους ήταν σχεδόν έτοιμη για μάζεμα να περνάνε τη νύχτα στον οψιγιά για να την φυλάνε.
Ένα άλλο θέμα ήταν οι σφήκες, μέλισσες και άλλα παρεμφερή έντομα τα οποία τα αντιμετωπίζαμε σαν αναγκαίο κακό άλλα ήταν αρκετά επικίνδυνα και συχνά τα φαινόμενα ειδικά στα παιδιά (αλλά όχι μόνο) κατά λάθος μαζί με το σταφύλι ή το φαγητό να βάλουν στο στόμα τους και σφήκα.
Το φαγητό το μεσημέρι ήταν ευκαιρία για χαβαλέ από τους μεγαλύτερους στους μικρότερους και αντίστροφα. από τις πιο ζωντανές στιγμές της ημέρας...
Όταν τα σταφύλια προοριζόταν για κρασί τα ρίχναμε στο πατητήρι. Τα παιδιά το βλέπαμε σαν παιχνίδι και απαιτούσαμε να μας επιτραπεί να μπούμε και μεις μέσα για πατήσουμε τα σταφύλια. Οι μεγάλοι που τα πατούσαν μας έβλεπαν σαν καθυστέρηση αλλά τελικά περνούσε το δικό μας. Ιδιαίτερα μας άρεσε να μπαίνουμε μέσα τη δεύτερη μέρα μετά το πάτημα οπότε οι ζυμώσεις είχαν αρχίσει και μας ζάλιζαν οι αναθυμιάσεις του μούστου #) . Φαντάζεστε το ξενέρωμα μας όταν άρχισαν γύρω στο 1987-8 να εμφανίζονται στο χωριό τα πρώτα μηχανήματα για το σπάσιμο των σταφυλιών.
Όλα αυτά έχουν αλλάξει πια... Σχεδόν κανείς δεν απλώνει τα σταφύλια. Όλοι σχεδόν τα πουλάνε για να γίνουν ρακί ή κρασί εκτός κι αν τα επεξεργάζονται οι ίδιοι. Σίγουρα κανείς δεν καταδέχεται να κλέψει σταφίδα ακόμα κι αν βρει. Ακόμα και τα αμπέλια έχουν λιγοστέψει δραματικά και αντικαθίστανται από ελιές, ενώ η μεταφορά και το σπάσιμο των σταφυλιών γίνεται με μηχανήματα που αποβάλλουν άμεσα και τα κοτσάνια. Ούτε γαϊδούρια ούτε παιδιά που χοροπηδάνε στο πατητήρι. Και το πατητήρι πλέον είναι πλαστικό και όχι πετρόχτιστο...
