Παλιος Ελληνικος Κινηματογραφος™ vs Ταινίες Του 80. Υπαρχει διαχωριστικη γραμμη;

[Rakeesh]

Απο μικρος που βλεπω να παιζουν οι εμπορικες ελληνικες ταινιες στην τηλεοραση, στο μυαλο μου τις εχω σαν ενα ενιαίο πράμα που λεγεται "Παλιος Ελληνικός Κινηματογράφος™". Αυτο ξεκιναει καπου απο τη δεκαετια του 50, περιλαμβανει ολη τη δεκαετια του 60, και πιανει τη δεκαετια του 70 μεχρι καποιο σημειο (που δεν το εχω πολυσκεφτει). Βεβαια καποιος που εχει ασχοληθει πιο πολυ απο μενα μπορει να καταλαβει διαφορες σε φιλοσοφια, τεχνικη, στυλ, αισθητικη που ειχε πχ μια ταινια του 61 απο μια ταινια του 69, αλλα για μενα που ειναι πιο φλου το μυαλο μου, βλεπω πανω κατω την ιδια ελληνικη κοινωνια, με τις ιδιες αξιες, ιδια προσωπα και αρχετυπα (με εξαιρεση θεματα τις επικαιροτητας, οπως πχ οι χιπηδες που νομιζω δε θα υπηρχαν σε ταινια του 59)

Τωρα, οπως ειπα, κατα τη δεκαετια του 70 δεν ξερω τι γινεται ακριβως, αλλα εκει εντοπιζω το τελος αυτου που αποκαλω ΠΕΚ™. Ετσι αυθαιρετα θα τοποθετησω το τελος στο ετος του 72, οπου ειναι η Συμμορια Εραστων, η τελευταια ασπρομαυρη ταινια που γνωριζω γυρισμενη αλα παλαιά (δηλ. διατηρει continuity με τις ασπρομαυρες ταινιες του ΠΕΚ). Μετα εχω ενα κενο, και πηδαμε ξαφνικα στο 80 και την περιφημη δεκαετια, οπου δεν ξερω ποσο υποκειμενικό ειναι, αλλα παρατηρω μια τεραστια διαφορα σε ποιοτητα, αισθητικη, υφος, στυλ, και ειδος χιουμορ, που ρεπει στο σαχλο.

Για να το πω αλλιως: ενω δηλαδη οπως ειπα μια ταινια του 61 δε φαινεται πολυ διαφορετικη απο μια του 71, αντιθετως μια ταινια του 71 φαινεται πολυ διαφορετικη απο μια του 81: μεσα σε μια δεκαετια εχει αλλαξει ο κοσμος. Φυσικα εχει μεσολαβησει η Μεταπολιτευση αλλα δε νομιζω να ειναι μονο αυτο..

Τωρα, εντυπωση μου ειναι οτι ενω ο κινηματογραφος του 80 προσπαθει να διατηρησει ενα continuity με τον ΠΕΚ, αφου ο Δαλιανιδης περναει στην επομενη φαση του, ενω πολλοι παλιοι ηθοποιοι εξακολουθουν να παιζουν, αυτα τα προσωπα φαινονται εξω απο τα νερα τους και δεν ειναι οι καλυτερες στιγμες τους. Ο Φωτοπουλος της "Λατερνας" δεν ειναι ο ιδιος με τον Φωτοπουλο της "Ρόδας". Και δε νομιζω οτι εχει να κανει με την ηλικια του, αλλα με την αλλαγη αισθητικης και φιλοσοφιας της εποχης.

Φυσικα και σεναριακα εμφανιζεται μια εμμονη με την πολιτικη σατιρα, εμφανιζονται σαν χαρακτηρες οι νεοπλουτοι, οι καμικαζι, τα καμακια, σατιριζεται η Ευρωπη, ο φεμινισμος, αυτο που καποτε αποκαλουσαμε "το Νεφος" (το καυσαεριο της Αθηνας) και να στηλιτευεται η Καφκική γραφειοκρατια. Οσο για το τελευταιο, εικαζω οτι ηταν καινουργιο φαινομενο, εφοσον δεν υπηρχε αναφορα της σε παλιοτερες ταινιες.

Αυτες ειναι οι σκεψεις μου, και δεν κλεινω με μια ερωτηση. Θα ηθελα να ακουσω τις δικες σας και να μου πειτε αν συμφωνειτε ή διαφωνειτε. Παντως μιας και το ανεφερα, εχω απορια για την εμφανιση της γραφειοκρατιας σαν αντικειμενο σατιρας στις πιο προσφατες ταινιες, η οποια φυσικα μας ταλαιπωρει ακομα και σημερα, 40 χρονια μετα. Νομιζω εχει ιστορικο ενδιαφερον το οτι ο κοσμος φαινοταν χαλαρος με το κρατος στις ταινιες του ΠΕΚ, και φαινεται ταλαιπωρημενος στις ταινιες του 80 και μετα. Αναρωτιεμαι αν η Μεταπολιτευση ή αλλο γεγονος αρχισε να τρεφει το Καφκικο θηριο

 

[Λεωνιδας σουλης]

ο παλιος ελληνικος κινηματογραφος σταματα πραγματι το 1972
μετα εχουμε ενα κενο οπου δεν γυριζοταν ταινιες η πολυ ελαχιστες
ο νεος ελληνικος κινηματογραφος ξεκινα αρχες δεκαετιας του 80
ενω αδοκιμος σαν ορος αλλα αποδεκτος σαν ουσια το 1994 ξεκινα ο νεος νεος ελληνικος κινηματογραφος με τη ταινια του αντωνη κοκκινου 'τελος εποχης" που ειναι αρχη νεας εποχης για το ελληνικο σινεμα

 

[Rakeesh]

Ειναι ευχαριστο να βλεπεις μια θεωρια σου να επιβεβαιωνεται. Παντως μετα απο δευτερη σκεψη θα τοποθετουσα το τελος του ΠΕΚ ενα χρονο μετα, το 73

Κοιταζοντας προχειρα τα βιογραφικα καποιων ηθοποιων στο retrodb παρατηρω το εξης

Ντινος Ηλιοπουλος: σε ολη του την καριερα εκανε τουλαχιστον μια ταινια το χρονο, μεχρι το 72 (Συμμορια Εραστων). Η αμεσως επομενη ειναι Οι Φανταρινες το 79

Κωστας Βουτσας: οπως με τον Ηλιοπουλο, ενω η τελευταια του ταινια που εγω θεωρω ΠΕΚ ειναι το 73 (Τον Αραπη σαν τον πλενεις). Σε αντιθεση με τον Ηλιοπουλο εκανε 2 ταινιες, κι αυτες το 75, και "επιστρεφει" το 79 ως Τζακ ο Καβαλαρης.

Γιαννης Γκιωνακης: τελευταια του ταινια ΠΕΚ ειναι Ο Ανθρωπος που εσπαγε πλακα το 72. Τα επομενα χρονια κανει μονο μια ταινια, το 74, για να επιστρεψει το 80 με το Γευση απο Ελλαδα (την οποια δεν εχω ξανακουσει)

Μίμης Φωτοπουλος: κι αυτος εχει κενο μεταξυ 72 και 79. Για να ειμαι ειλικρινης δε γνωριζω τις ταινιες που γυρισε εκει στο 70 (δηλαδη δεν ειναι απο τις κλασσικες που παιζονται στην τηλεοραση). Παντως απο τους γελοιους τιτλους (Ο καουμπους του Μεταξουργειου, Μια νταντα και τέζα όλοι) και τα προχειρα σεναρια που διαβαζω, δε μου φαινονται σαν ΠΕΚ, αλλα μαλλον σαν μια μεταβατικη περιοδος στην παρακμιακη δεκαετια του 80.

 

[Wally]

Υπαρχει και το μεσοδιαστημα της χουντας οπου εγιναν ωραιες ταινιες αλλα ειναι παραγκωνισμενες (μαζι και καποιοι πρωταγωνιστες τους). Μαλιστα ειναι η περιοδος του ελληνικου σινεμα που προτιμω.

 

[Λεωνιδας σουλης]

η ταινια που ισορροπει αναμεσα στο παλιο και νεο ελληνικο σινεμα ειναι η "γκαρσονιερα για δεκα' εχουμε το χρονη που ναι μεν εχει παντρεψει την αδερφη του αλλα εχει ακομη γραμματια να πληρωσει για να παραμεινει ο γαμος της,ο αντρας κανει τις απιστιες του,ο αποστολος αλλα η γυναικα του δεν υπομενει οπως παλια αλλα ανταποδιδει στα ισα,ενω εχουμε την αντισταση του πρωταγωνιστη να μην δωσει αντιπαροχη ,οπως γινοταν ηδη εκεινη την εποχη.παραλληλα εχουμε κομπινες ,την βασικη που κανει ο σταματης αλλα και ο αδερφος της ανζελας.
απο κει και μετα επειδη δεν γινοταν οι ταινιες να ηταν ηθογραφικες οπως ο κυριος ογκος των ταινιων του ΠΕΚ εχουμε αρχικα μια αδυναμια και αμηχανια και πληθος θεματικης απο το νεφος,ΝΑΤΟ,ΕΟΚ,αμερικανοφιλια,καμακια,σχολικες και πολλα αλλα

 

[Omenforever]

και πηδαμε ξαφνικα στο 80 και την περιφημη δεκαετια, οπου δεν ξερω ποσο υποκειμενικό ειναι, αλλα παρατηρω μια τεραστια διαφορα σε ποιοτητα, αισθητικη, υφος, στυλ, και ειδος χιουμορ, που ρεπει στο σαχλο.

Μαζί σου. Είναι ντροπή που ο Alpha γεμίζει το πρόγραμμά του ακόμα με αυτά τα σκουπίδια εν έτει 2023.

 

[Rakeesh]

η ταινια που ισορροπει αναμεσα στο παλιο και νεο ελληνικο σινεμα ειναι η "γκαρσονιερα για δεκα' εχουμε το χρονη που ναι μεν εχει παντρεψει την αδερφη του αλλα εχει ακομη γραμματια να πληρωσει για να παραμεινει ο γαμος της,ο αντρας κανει τις απιστιες του,ο αποστολος αλλα η γυναικα του δεν υπομενει οπως παλια αλλα ανταποδιδει στα ισα,ενω εχουμε την αντισταση του πρωταγωνιστη να μην δωσει αντιπαροχη ,οπως γινοταν ηδη εκεινη την εποχη.παραλληλα εχουμε κομπινες ,την βασικη που κανει ο σταματης αλλα και ο αδερφος της ανζελας.

Δεν ξερεις ποσο με εκπλησσεις με αυτο, γιατι εδω και χρονια ετσι το εχω στο μυαλο μου, χωρις να μπορω να το αναλυσω γιατι. Ισως επειδη απο μικρος η τηλεοραση την επαιζε μεστα στα πλαισια "Ελληνικη Ταινια" μαζι με τις παλιες. Ετσι κι εγω τη θεωρω, αυθαιρετα, κατι σαν τελευταια του ΠΕΚ και πρωτη ταινια του 80. Εχουμε κατι σαν μεικτο καστ της παλιας και της καινουργιας γενιας (Καλεση, Μιχαλοπουλος).

 

[tsimisde]

Υπάρχει διαχωριστική γραμμή και κατά τη γνώμη μου, οφείλεται κυρίως στην αλλαγή των συνθηκών της καθημερινότητας. Για παράδειγμα, μπορεί και στις παλιές Ελληνικές ταινίες να υπήρχαν τα ερωτικά/σεξουαλικά υπονοούμενα, εκεί όμως στην εναλλαγή των δεκαετιών 70 και 80, έγινε το αδιαχώρητο. Δεν μπορώ να ξεπεράσω το σοκ που βίωσα, όταν διαπίστωσα σχετικά πρόσφατα βλέποντας ταινία της περιόδου που σας ανέφερα, όπου οι σεξουαλικές αναφορές, ήταν πραγματικά άπειρες, εμφανέστατες και χωρίς κανέναν δισταγμό. Ίσως βέβαια παίζει ρόλο και το πρίσμα του σήμερα σε αυτό αλλά, πραγματικά θέλω να ξέρω αν όντως και η κοινωνία βάδιζε σε τέτοια μονοπάτια και απλά η τέχνη μιμήθηκε τη ζωή.

Επίσης, μου κάνει εντύπωση το πώς κατά την επταετία, ευδοκίμησε το είδος της κωμωδίας, του μιούζικαλ, πιθανόν ήταν η διαφυγή του κόσμου από την καθημερινότητα του και ξαφνικά, τέλη του 70 και αρχές του 80, οι ταινίες μπήκαν σε μια πιο μίζερη λογική, πιθανόν επέστρεψαν στην πραγματικότητα και είναι ασύλληπτο το γεγονός το πώς προωθούνταν τότε το μέλλον και το τότε παρόν ως ζοφερό και μέσα στην απελπισία, η διάθεση άλλαξε δραματικά. Βέβαια, ίσως παίζει ρόλο και το ότι όσο να 'ναι, πολλοί από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της χρυσής εποχής του Ελληνικού κινηματογράφου, άρχισαν να παραπαίουν, κυρίως ηλικιακά. Εκείνοι οι δημιουργοί έχασαν πλέον την έμπνευση τους, κάποιοι έφυγαν από τη ζωή συνεπώς, ακόμα και από τη ζωή την ίδια μπήκε ένα τέλος στην πρότερη φάση. Για παράδειγμα, ο αείμνηστος Βέγγος, είχε υπηρετήσει την θεοπαλαβη κωμωδία στη δεκαετία του 60. Μετά όμως, αφότου χρεοκόπησε η παραγωγός εταιρία του, προφανώς και πλέον δεν είχε την ίδια όρεξη με πριν και όσο να 'ναι, η πίκρα αυτή, βγαίνει στις επόμενες δουλειές του, δεν του έβγαινε να προσποιηθεί ότι όλα είναι μέλι γάλα, εφόσον ο ίδιος είχε βιώσει τέτοια πίκρα πιο πριν, μπορεί να μας διασκέδαζε με τα καμώματα του αλλά πλέον, κάτι είχε ραγίσει μέσα του.

Μια άλλη διαφορά που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Το έτος που αναφέρει ο συνάδελφος πιο πάνω ότι θεωρεί πως έχει λήξει η Παλιά περίοδος του Ελληνικού κινηματογράφου, το 1973, το ενδιαφέρον είχε στραφεί σε ένα άλλο είδος θεάματος, σε αυτο της τηλεόρασης. Στην ουσία, οι παλιές Ελληνικές ταινίες, ήταν θεατρικά έργα, τα οποία γυριζόταν σε στούντιο και με κάμερες συνεπώς, ίσως γι'αυτό υπήρχε μια σχετική ποιότητα στο ύφος, επειδή προερχόταν από το θέατρο πολλά σενάρια και ήδη ήταν δοκιμασμένα ότι αρέσουν στο κοινό. Μετά όμως από εκεί, η τηλεόραση είχε ανάγκη από άλλου είδους παίξιμο και ερμηνεία συνεπώς, το θεατρικό στυλ, δεν ταίριαζε και ίσως γι'αυτό το λόγο πολλοί από τους μεγάλους πρωταγωνιστές, εξαφανίστηκαν από το γυαλί και γι'αυτό άλλαξε και το ύφος των δημιουργιών.

Τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον η σεξουαλική απελευθέρωση, ήρθε λίγο αργοπορημένα, μάλλον λόγω χούντας, επειδή την απελευθέρωση αυτή, στην Ευρώπη την είχαν γνωρίσει παλαιότερα, περίπου από την εποχή των χίπις, στην Ελλάδα όμως, έπρεπε να παρέλθει η επταετία για να βρούμε το βηματισμό μας, πιθανόν και η ένταξη μας στην ΕΟΚ να επισπευσε λίγο αυτή τη μετάβαση και ίσως έγινε λίγο απότομα....

 

[Λεωνιδας σουλης]

Μια άλλη διαφορά που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Το έτος που αναφέρει ο συνάδελφος πιο πάνω ότι θεωρεί πως έχει λήξει η Παλιά περίοδος του Ελληνικού κινηματογράφου, το 1973, το ενδιαφέρον είχε στραφεί σε ένα άλλο είδος θεάματος, σε αυτο της τηλεόρασης. Στην ουσία, οι παλιές Ελληνικές ταινίες, ήταν θεατρικά έργα, τα οποία γυριζόταν σε στούντιο και με κάμερες συνεπώς, ίσως γι'αυτό υπήρχε μια σχετική ποιότητα στο ύφος, επειδή προερχόταν από το θέατρο πολλά σενάρια και ήδη ήταν δοκιμασμένα ότι αρέσουν στο κοινό. Μετά όμως από εκεί, η τηλεόραση είχε ανάγκη από άλλου είδους παίξιμο και ερμηνεία συνεπώς, το θεατρικό στυλ, δεν ταίριαζε και ίσως γι'αυτό το λόγο πολλοί από τους μεγάλους πρωταγωνιστές, εξαφανίστηκαν από το γυαλί και γι'αυτό άλλαξε και το ύφος των δημιουργιών.

αυτο ειναι μια σημαντικη παραμετρος και μπραβο σας
τωρα για την σεξουαλικη απελευθερωση που λετε,σε καθε εποχη ηθελαν το λουτσο αντρες και γυναικες αλλα μεχρι την δεκαετια του 70 δεν μπορουσε να ειπωθει γιαυτο και μεναμε στα θεματα του γαμου ,που ηταν υπαρκτα και σοβαρα βεβαια,αλιμονο
οταν η γυναικα μπορεσε να εκφραστει ελευθερα στα ερωτικα θελω,το ειδαμε και στις ταινιες
απλοποιω βεβαια γιατι θα επρεπε να γραψω βιβλιο και οχι ποστ

 

[Θεία Λένα]

Νομίζω οτι όχι, δεν υπάρχει χρονολογική γραμμή για να διαχωρίσουμε παλιό και ΝΕΚ. Θα ήταν αυθαίρετο. Ενδεικτικά να πούμε οτι το 1973 που ο Βουτσάς έπαιζε στον Αράπη η Τόνια Μαρκετάκη σκηνοθετούσε τον Ιωάννη το βίαιο. Κατά τη γνώμη μου ο ΝΕΚ γεννιέται μέσα στη δεκαετία του '60, και πιθανότατα πριν το πραξικόπημα. 1966-67 παίζεται ο "Βιασμός μιας παρθένας", που μπορεί σήμερα να δείχνει καλτ, αλλά δεν είχε καμία σχέση με το παλιό σινεμά (την ίδια εποχή παιζόταν πχ ο Παπατρέχας). Κι αν ο "Βιασμός" δείχνει έως και γελοίος, την ίδια χρονιά κάνει πρεμιέρα η Εκδρομή του Κανελλόπουλου κι ανοίγει διάπλατα την πόρτα στον ΝΕΚ. Ο ίδιος σκηνοθέτης βέβαια έχει βγάλει το 63 τον Ουρανό, οπότε πάμε ακόμα παραπίσω. Το 1967-68 παιζόταν οι "Σιλουέτες" γυρισμένες πιθανότατα πριν τη δικτατορία, σε εντελώς διαφορετικό ύφος απ το σινεμά που ξέραμε. Το 1970 μπαίνουμε με τα μπούνια στο ΝΕΚ με την "Αναπαράσταση" του Αγγελόπουλου. Για περίπου μια δεκαετία παλιός και νέος κινηματογραφος συνυπάρχουν -όχι και τόσο ειρηνικά.

Για να το πω αλλιως: ενω δηλαδη οπως ειπα μια ταινια του 61

Εδώ επίσης διαφωνώ, μια οποιαδήποτε ταινία του '71 δεν έχει την παραμικρή σχέση με μια οποιαδήποτε ταινία του '61. Οι διαφορές είναι χαοτικές.
Σε σχέση με το ενδιαφέρον ζήτημα της γραφειοκρατίας, όντως δε σατυριζόταν πάρα πολύ, αλλά αυτό δε σημαίνει οτι δεν υπήρχε κιόλας. Κατατοπιστικό σχετικά το ντοκιμαντερ του Μάρου (νομίζω του '65)"Ελλάς χωρίς κολώνες". Ολόκληρη μέρα έτρωγες για να στείλεις πχ ένα δέμα με το ταχυδρομείο. Μην ξεχνάμε οτι μετά τον πόλεμο η κατάσταση ήταν κάπως "φλου". Άνθρωποι άλλαζαν ονοματα, περιουσίες άλλαζαν χέρια με πλαστά έγγραφα κλπ.