Ρετρό Ελληνοποιήσεις Ονομάτων

Rakeesh

RetroDB Feeder
Joined
10 Δεκ 2007
Μηνύματα
4.582
Αντιδράσεις
1.733
[edit by D@redevil] Έγινε μεταφορά των posts από αυτό το θρεντ σε αυτόνομο για να συνεχιστεί η συζήτηση. [edit]




Panp ανοιγεις πολυ ενδιαφεροντα θεματα για συζητηση που φοβαμαι οτι θα βγούμε off-topic μιας και μπορούν να αγγίξουν εντελώς φιλοσοφικά επίπεδα. [edit] Για να μην το ψάχνετε το ποστ του Panp αφαιρέθηκε από τον ίδιο [edit]

Όσον αφορά την ελληνοποίηση ονομάτων, μπορεί να φαίνεται κιτς αλλά δεν ειναι, τουλάχιστον σε παλαιότερες εποχές. Ήταν απαραίτητο να Λατινοποιούνται ή να Ελληνοποιούνται κέλτικα, γερμανικά ή γαλλικά ονόματα. Για παράδειγμα ο χαρακτήρας Myrddin (Μύρδιν) γίνεται Merlinus, και δεν είναι άλλος απο το μάγο Μέρλιν, ο Theoderic γίνεται Λατινικά Theudericus άρα Ελληνικά "Θευδερίκος" και όχι "Θεόντερικ", και ο DesCartes υπέγραφε στα Λατινικά ως Cartesius, άρα Ελληνικά "Καρτέσιος" και όχι "Ντεκάρτ".

Γιατί άλλα ονόματα ελληνοποιήθηκαν και άλλα όχι δεν ξέρω αλλά θα μπορούσε να μας πει ενας φιλόλογος. Εγώ υποθέτω οτι έχει να κάνει με τις ιστορικές συγκυρίες: δηλαδή αν το ονομα ενος ατομου πέρασε στην Ελληνική γραμματεία ως Σατωμπριάν ή Σατωβριάνδος, Σλήμαν ή Σλήμανος.

*Τα ονόματα Σλήμαν και Ριανκούρ ίσως (?) ήταν πιο πρόσφατα, όταν είχε περάσει ήδη η πρακτική της ελληνοποίησης των ονομάτων, οπότε πέρασαν στη Γραμματεία αυτούσια.

*Ένας άλλος λόγος είναι ίσως η ίδια η μορφή του ονόματος και πόσο συμβατό είναι με τα Ελληνικά. Ο Κάνινγκ μπορεί άνετα να γίνει τριτόκλιτο όνομα, ο Ριανκούρ δύσκολα.

Τώρα τα γαλλικά ονόματα σε -ille, λήγουν σε ένα ήχο που παριστάνεται με το σύμβολο ʝ. Ενώ αυτός ο ήχος υπάρχει στα Ελληνικά, δεν υπάρχει ως τελικός. Είναι λοιπόν σχεδόν αδύνατο να γράψεις με τα Ελληνικά το "Μαρσέιʝ". Αν το γράψεις "Μαρσέγ", είναι σαν να προφέρεται "Μαρσέɣ". Αν το γράψεις "Μαρσέιγι" είναι πιο σωστό, αλλά και λάθος γιατί στα Γαλλικά δεν ακούγεται στο τέλος -ι, ενώ οπτικά φαίνεται σαν ουδέτερο ουσιαστικό (το Μαρσέιγι, τα Μαρσέιγια). Κάποιος λοιπόν σκέφτηκε να το παραστήσει με -ιγ κάνοντας μια (όχι τέλεια) σύμβαση που βασίζεται και στη γνώση του αναγνώστη.

Τέλος το ντους > ντουζ, υποθέτω οτι είναι μια αλλαγή μέσω της λέξης "ντουσιέρα". Κανονικά μια τέτοια λέξη προφέρεται "ντουσχιέρα", αλλά θα πέρασε στα ελληνικά σαν πιο ηχηρό "ντουσγιέρα". Το -σ- όντας δίπλα σε ηχηρό σύμφωνο έγινε κι αυτό ηχηρό (Δηλαδή είναι πιο εύκολο να προφέρεις "ζγιέρα" αντί για "σγιέρα") οποτε απο σ εγινε ζ!!!
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
μιλώντας για ιστορικές ελληνοποιήσεις... Ο Raymond IV de Toulouse που στη Β' γυμνασίου τον μαθαίναμε σαν Ραϊμόνδο της Τουλούζης (λογική και λαιτ ελληνοποίηση κατά τη γνώμη μου) λεγόταν και de Saint Gilles, οπότε η Άννα η Κομνηνη στην Αλεξιάδα τον αναφέρει σαν Ισαγγέλη (το ότι από τους ηγέτες της Α' Σταυροφορίας ήταν αυτός που περισσότερος έμεινε πιστός στους όρκους υποτέλειας προς τον πατέρα της Αλέξιο Α' Κομνηνό φαντάζομαι ότι ήταν απλή σύμπτωση :p )
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Πωπω θέμα! Τώρα το πρωτοδιάβασα, και έχετε απόλυτα δίκιο στα περισσότερα που γράψατε, αλλά έχω ορισμένες παρατηρήσεις. Για να αποφύγω τα πολλά quotes θα γράψω χωρίς αναφορές στο ποιος σχολίασε τι.

Μια γενική παρατήρηση: Στα Ελληνικά δεν έχουμε τον ήχο schwa, αυτο το ακαθόριστο ενδιάμεσο σύντομο τρόπο με τον οποίο προφέρονται τα περισσότερα άτονα αμερικάνικα φωνήεντα. Ούτε και τρόπο να το γράψουμε. Έτσι, το "Πρέντιτορ" είναι εξ ίσου λάθος με το "Πρέντατορ" (καλά, δεν σχολιάζω το "Πρεντέιτορ" :) ), μια που schwa δεν είναι "ι" αν και ηχεί κάπως έτσι. Αλλά και το "ο" του το ίδιο προφέρεται. Πρέντ'τ'ρ. Μετά από 30τόσα χρόνια στην Αμερική εξακολουθώ να μην το καταφέρνω καλά μ' αυτόν τον μισητό ήχο.

Αυτά για τα αμερικάνικα, στο βαθμό που υπάρχει στάνταρ προφορά σ' αυτά. Θα μου πείτε, και οι Άγγλοι? Ε, ας μην κοροϊδευόμαστε, από Αμερικάνικα σήριαλ, ταινίες κλπ. έχουν γίνει γνωστά τα περισσότερα, κι όσο για τους κομπιουτερικούς όρους αυτοί είναι όλοι από εκεί.

Είναι βέβαια γεγονός ότι οι Αμερικάνοι δολοφονούν την προφορά των λέξεων που έχουν παρει από άλλες γλώσσες, αλλά όταν πρόκειται για αμερικάνικες λέξεις, δικαίωμά τους :lol:

Γιατι , το Σκάζι ?

Μα και στην Αμερική και από επαΐοντες, όχι νοικοκυρές άσχετες με το αντικείμενο, έτσι λέγεται το SCSI. Πώς να το πουν? Εσσιεσαϊσι? Εδώ πολυσύλλαβες λέξεις τις κάνουν μονοσύλλαβες ("carb" για "carbohydrate", "Cab" για Cabernet Sauvignon - ως απολίτιστοι αγνοούν ότι υπάρχουν κι άλλα είδη σταφυλιού και κρασιού με Cabernet στην αρχή- κλπ. κλπ.) ΌΛΑ γίνονται λέξεις σε λίγα χρόνια, το e-mail έχει γίνει email, το FAX (που είναι σύντμηση του telefascimile) έγινε fax κ.ο.κ. Το USB δεν έχει αλλάξει προς το παρόν, αλλά είναι θέμα χρόνου.

Μεγκλα = Made in England = πολυ καλο


Ντουγκλα = ξυρισμα μουστακιου αλα Νταγκλας Φερμπανκς


Κι ο Γκαντέμης, λέξη που πέρασε σε καθημερινή χρήση όταν είχα φύγει από Ελλάδα, δεν την είχα ακούσει ποτέ. Αυτά δεν είναι ακριβώς λάθη, αν και ίσως ξεκίνησαν από κατά προσέγγιση φωνητική προφορά. Έχουν πια γίνει λέξεις της Ελληνικής

*Ζακλίν Μπισέ - (Τ)ζάκλιν Μπίσετ

Εδώ την αποκαλούν Τζάκλιν Μπισέ. Έχουν μάθει ότι το τ δεν προφέρεται, αλλά ως εκεί.

Αλλά για την Kim Basinger δεν νομίζω ότι έχετε δίκιο. Είναι Κιμ Μπάσιντζερ (συνήθως) ή -γκερ (σπανιότερα), αλλά και οι δύο τρόποι θεωρούνται σωστοί γι' αυτά τα ονόματα σε -nger. Έχω τσακωθεί με φίλο μου Αμερικάνο. Όχι για την Κιμ, για τον Κίσσινγκερ που πολλοί τον λένε Κίσσιντζερ. Είναι θέμα ντοπιολαλιάς. Σε ορισμένες περιοχές το προφέρουν έτσι, σε άλλες αλλιώς. Μα, του είπα εγώ, σημασία δεν έχει πώς το προφέρει ο ίδιος? Αν το λέει "-γκερ" έτσι πρέπει να το λέμε. Όχι. Είναι κάτι όπως οι Κρητικοί λένε το "κ" κάπως σαν "τσ" αλλά εμείς οι μη Κρητικοί δεν λέμε "Κρητικοεπωνυμάτσης". Πάντως Μπέισιντζερ δεν την έχω ακούσει ποτέ.

Τσάρλτον Χέστον αντί Ίστον.

Αυτό είναι επίτηδες, για προφανείς λόγους. Πάλι επειδή δεν έχουμε (εδώ και μερικές χιλιετίες) τη δασεία ως τρόπο προφοράς, δεν μπορούμε να πούμε Τσάρλτον Έστον με δασύ Ε. Τώρα γιατί επικράτησε Ήστον (στην εποχή μου) και Ίστον τώρα αντί του πλησιέστερου στον τρόπο που προφέρεται "Έστον" δεν ξέρω.

και να μην πιάσουμε τους ελληνοαμερικάνους ...στέκι= μπριζόλα (steak)... μπιλοζίρια

Καλά, το τι έχω ακούσει σχετικό δε λέγεται. Γ(κ)ρίλλα (Grill, ψησταριά) , Γροσαρία (Grocery [store]), Τζιντζερέλλλλα (με παχύ Λ) (Gingerale), Απαρταμέντο και άλλα ων ουκ έστιν αριθμός. Δεν φταίνε οι άνθρωποι, οι περισσότεροι παλιοί μετανάστες ήρθαν εδώ σε μικρή ηλικία και χωρίς πολλή μόρφωση και τα Αγγλικά τα μάθανε στην πιάτσα οπότε ήταν λογικό να φτιαχτεί μια ελληνοαμερικάνικη διάλεκτος, που αν τη δούμε αντικειμενικά είναι απλώς αυτό, μια διάλεκτος, όχι "λάθος". Αλλά εγώ δεν το βλέπω αντικεμενικά και είναι ένας λόγος που δεν κινούμαι καθόλου σε ελληνοαμερικανικούς κύκλους ας είμαι δεκαετίες εδώ. Θέλω τα Ελληνικά μου να είναι Ελληνικά και τα Αγγλικά μου Αγγλικά (αν και δεν μπορώ να χάσω την ελληνική προφορά).

Ωστόσο καμιά φορά για πλάκα χρησιμοποιώ το "μπιλοζίρια" γιατί μου φαίνεται πολύ αστεία λέξη (μόνο που τη γράφω "μπηλοζήρια" γιατί έχω συνηθίσει την παλιά ορθογραφία των ξένων λέξεων). Άλλωστε αναφέρεται σε θερμοκρασία κάτω από 0°F, όχι 0°C, οπότε είναι όρος που δεν υπάρχει στα ελληνικά όπου "υπό το μηδέν" εννοεί "0 Κελσίου"

Όσον αφορά την ελληνοποίηση ονομάτων, μπορεί να φαίνεται κιτς αλλά δεν ειναι, τουλάχιστον σε παλαιότερες εποχές.

Πράγματι, πρέπει να ξεχωρίζουμε τα λάθη από τις ηθελημένες μετατροπές, ανεξάρτητα αν συμφωνούμε ή όχι με την πρακτική αυτή. Ήταν αποτέλεσμα της καθαρευουσιάνικης τάσης να εξελληνίζονται ξένα ονόματα, μέσω Λατινικών ή και κατ' ευθείαν. Μας φαίνεται αστείο το Λαϊβνίτιος (Leibnitz) ή το υπέροχο (διότι έχει και νόημα, άλλο αν είναι άσχετο) "Ευλήρος" (Euler) και ανατριχιάζω όταν βλέπω σε κάτι παμπάλαια βιβλία "Σχακεσπεάρος" (το "Σαιξπήρος" είναι πιο αποδεκτό), αλλά ήταν κάτι που γινόταν επίτηδες, όχι από άγνοια. Τοιουτοτρόπως, εγώ ενδιαιτώμαι εν πόλει τινί του Νέου Εβοράκου, δεδομένου ότι το Νέον Αμστελόδαμον ούτω μετωνομάσθη. Όσο για τον φιλέλληνα μιλόρδο, το όνομά του πια καθιερώθηκε Βύρων, κανείς δεν λέει Μπάιρον Πολύδωρας...

Άλλωστε εμένα το Σέξπιρ μου φαίνεται φριχτό, διότι όταν μάθαινα τον γράφαμε Σαίξπηρ, σε σας θα φαίνεται αυτό αστείο και το Σέξπιρ σωστό (εκτός αν είστε ΠΟΛΥ Retromaniacs)

_____________________________________________________

Αν οι Ελληνοαμερικανοί είναι δικαιολογημένοι για τα μπιλοζίρια και τα κάρα τους, δεν βρίσκω την παραμικρή δικαιολογία όταν βλέπω νέους ανθρώπους στην Ελλάδα να παπαγαλίζουν ξένη ορολογία με λάθος τρόπο. Κακώς τη χρησιμοποιούν έτσι κι αλλιώς αλλά τουλάχιστον ας το κάνουν σωστά. Δεν είναι fun club, όπως βλέπω να γράφεται συχνά, αλλά fan club, σύντμηση του fanatic club (τα μονοσύλλαβα που έγραφα πιο πάνω), και άντρε ντυμένοι με έξαλλα γυναικεία ρούχα δεν είναι drug queens που εμφανίζονται σε drug show λες και παίρνουν χαπάκια αλλά drag queens. Το ότι στα ελληνικά προφέρουμε και το a και το u σαν "α" είναι εξήγηση αλλά όχι δικαιολογία.
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Είχα γράψει ένα κατεβατό, αλλά στο τέλος είδα ότι "και καλά" το topic ήταν μόνο για ονόματα ηθοποιών. Επειδή είδα όμως και άλλα διάφορα συνημμένα, τα ξαναγράφω συνοπτικά :

- τα εξελληνισμένα ονόματα φιλελλήνων : οδός Κάνιγγος, Μαιζώνος, Σατωβριάνδου κλπ. (σαν το "Σαιξπήρος", που λέει παραπάνω ο elephandas. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί το κάναμε, τη στιγμή που υπάρχουν οδός Έβανς, Σοφίας Σλήμαν, Ριανκούρ (τα φαντάζεστε "Σλήμανος" και "Ριανκούρης";)

- οι κύριες γαλλικές λέξεις σε -ille : εντάξει, πρέπει να έχεις κάνει μια στάλα γαλλικά για να ξέρεις ότι η "Mαρσέιγ" προφέρεται από τους Γάλλους "Μαρσέγι" και ο "Ανούιγ" "Ανούγι". Δεν ξέρω όμως γιατί μας φάνηκε πιο...καλαίσθητο να καταλήγει η λέξη σε σύμφωνο !

- οι αγγλικές λέξεις σε -ation : το να πεις ότι σπούδασες "μπίζνες ανμινιστρέσιον", ή το σχέδιο μιας όψης "ελεβέσιον" μάλλον θα σε στείλει πρόωρα σπίτι σου, και κρίμα στις σπουδές...Εξαίρεση το γάλα Carnation που ουδέποτε παραποιήθηκε...

- τα αγγλικά "L" και "R" που δεν προφέρονται : δύσκολο να λέγατε "φοκλορικές εκδηλώσεις, ε; Έλα όμως που είναι "φο(L)κλόρ", γουώ(L)κινγκ", "τό(L)κινγκ" και "χα(L)φ" ! Επίσης "χεντκουώτερς" αντί "χεντκουώρτερς" !

- διάφοροι τεχνικοί όροι, ιδίως από το χώρο του αυτοκινήτου, που έχουν την τάση να "αρεσενικοποιούνται": ο λεβιές, ο μαρσιπιές, ο σιλανσιές, ο δυναμός, ο ρελές αλλά και ο κολλιές, ο μπρασελές κλπ.

- πάλι από το αυτοκίνητο, η αντιστρεπτική δοκός ζαμφόρ συνήθως λέγεται "ζανφόρ", το "σασμάν" αν ακολουθήσουμε το γαλλικό "Changement" (=αλλαγή) θα έπρεπε να ήτανε "σανζμάν", και τέλος, πολύ πιο καθιερωμένο λάθος το "ντεμπραγιάζ", αντί του σωστού "αμπραγιάζ", που ευτυχώς αρκετοί το λένε. Οι Γάλλοι το είπαν "pedal d' embrayage" = πηδάλιο της σύμπλεξης, ενώ εμείς πήραμε το άρθρο και τη λέξη, και φτιάξαμε, ωσάν με το στερητικό "α", τη λέξη "dembrayage", που την είπαμε τάχατες "αποσύμπλεξη". Έλα όμως που dembrayage στα γαλλικά δε σημαίνει απολύτως τίποτα...

Και τέλος, ενώ οι Γάλλοι γράφουν douche και προφέρουν "ντους", εμείς εφηύραμε το ντουζ και τη ντουζιέρα. Για να μην πω για κάποιους, που όταν ψάχνουν σπίτι, κοιτάνε για μαζονέττα !
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Ο Μαιζών ήταν εύκολο - μοιάζει με ελληνική λέξη από την αρχή. Αλλά η εξήγηση για την ελληνοποίηση αυτών και όχι άλλων έχει, νομίζω κι εγώ, να κάνει με το πότε έγιναν γνωστοί. Οι της περιόδου του 1821 ή προγενέστεροι ξαναβαφτίστηκαν, αν και δεν έχω δει ποτέ τον George Canning στην ονομαστική μόνο στη γενική και έχω απορία ποια λέξη γίνεται "του Κάνιγγος". Κανονικά η κλιση απαιτεί "ο Κάνιγξ" όπως πλάστιγξ-πλάστιγγος και Άστιγξ-Άστιγγος, αλλά αν το Άστιγξ κάπως στέκει για μεταγλώττιση του Frank Abney Hastings, o Canning δεν μπορεί να γίνει Κάνιγξ με τίποτε. Το έχω δει Κάνιγκ, αλλά το -κ δεν είναι κατάληξη κλινόμενης ελληνικής λέξης, ούτε θα μπορούσε να γίνει γ για το Κάνιγγος (ποιο άλλο τριτόκλιτο λήγει σε -γκ, φίλε(η) Rakeesh?)

Οι Σλήμαν, Ριανκούρ κλπ υπήρξαν μεταγενέστεροι κι έτσι τη γλύτωσαν. Ενώ η δύστυχη Αμερικάνα Δούκισσα της Πλακεντίας την έπαθε... Ιταλικά Piacenza, γαλλικά - χώρα του δούκα - Plaisance, της κολλήσαμε το ελληνοποιημένο Λατινικό Placentia.

Βέβαια φταίνε και τα Αγγλικά με τον παράλογο τρόπο που προφέρονται. Εϊναι γνωστό αυτό που αν θυμάμαι καλά αποδίδεται (σωστά ή όχι) στον George Bernard Shaw, ότι στα Αγγλικά η λέξη fish μπορεί ωραιότατα να γραφτεί ghoti:

gh προφέρεται f στο tough

ο προφέρεται i στο women

ti προφέρεται sh στο nation (και στα άλλα σε -ation που αναφέρθηκαν παραπάνω)

και το αντισχόλιο ότι το ghoti μπορεί επίσης να θεωρηθεί μια σιωπηλή λέξη, αφού

gh δεν προφέρεται στο though

o δεν προφέρεται στο people

t δεν προφέρεται στο ballet (και στη Ζακλίν Μπισέ)

i δεν προφέρεται στο business.

Φταίνε μετά οι όχι καλοί γνώστες της Αγγλικής που μπερδεύονται?

Και είναι και οι ιδιότυπες αμερικάνικες ονομασίες που δεν μαντεύονται με τίποτε (για να μείνουμε σε ονόματα). Το Σικάγκο (και όχι Τσικάγκο) είναι στο Ιλινόι (όχι στο Ιλινόις), και το Kansas είναι Kάνσας αλλά αν του βάλεις ένα Ar στην αρχή του αλλάζεις το τέλος και γίνεται Άρκανσο (κατά προσέγγιση)
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Αν ξύσω καλά τη μνήμη μου, κι επειδή κάποτε γυρνούσα και σε Ωδεία, υπήρξαν και εκεί παραλογισμοί, από τους πιο απλούς, "Ιωάννης Σεβαστιανός Μπαχ", μέχρι κάτι ανισόρροπα που είχα ακούσει για τον "Μοζάρτιο", τον "Μπετοβένιο", για να μην πω εκείνη τη "φυγή" που αποτέλεσε μετάφραση της φούγκας...

Στο πολύ καλό και διαχρονικό βιβλίο της Ι. Παπαζαφείρη "Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας"(1996), σελ.112-114, αφού πέφτει ένα χ... στους εκφωνητές της κλασικής μουσικής του Τρίου Προγράμματος, που έλεγαν "θα ακούσετε τρία κονσέρτι του Βιβάλντι, όπου το μέρος των φλάουτι...", στηλιτεύει το "ς" πληθυντικού που έμπαινε σε ξένες λέξεις "σταρς, φιλμς, άλμπουμς, κομπιούτερς" ακόμα και τον τίτλο της τότε εκπομπής "Ρεπόρτερς", αφήνοντας όμως σωστά το "παραθυράκι" οτι είναι λάθος μέχρι αυτές οι λέξεις να προσαρμοστούν/εξελληνιστούν (κάτι που σήμερα έχει γίνει, βεβαίως).

Βέβαια, τα παραδείγματα που δίνει είναι χαρακτηριστικά, και κρατούν μέχρι σήμερα μακριά το "ς" του πληθυντικού : τα γκολ/μπολ/φεστιβαλ/τραμ/καλσόν/ραντεβού/βίντεο/τζιπ/ασανσέρ/αμορτισερ/ραντάρ/τάνκερ/τσάρτερ/ρομπότ/απεριτίφ.

Επίσης διακρίνει ονόματα πόλεων που "κλίνονται", κι έτσι λέμε απολύτως φυσιολογικά "του Σικάγου/Βερολίνου/Αμβούργου/Μονάχου/Καϊρου/Μεξικού/Μαρόκου", "της Νικαράγουας, της Μανίλλας, της Ονδούρας, της Ασσίζης" (και όχι του Σικάγο, του Μεξικό, της Νικαράγουα, κάνοντας τους...μοντέρνους), αλλά και άκλιτα, όπως του Όσλο/Ελσίνκι/Κιότο/Τόκιο/Μόντε Κάρλο/Ρίο κλπ.

Και για τελείωμα, μερικά αστεία εξελληνισμένα, αλλά που γενικεύτηκαν, πάλι από το ίδιο βιβλίο : τα μπετά, τα τρακτέρια, τα ρεπά...
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Στη μουσική πράγματι γίνονται διάφορα, μια που η ορολογία που επικρατεί διεθνώς είναι η Ιταλική. Και καλά να ξέρει Ιταλικά ο εκφωνητής και να σχηματίζει τις πτώσεις σωστά, αλλά πόσοι ξέρουν?

Άλλο παρόμοιο που βλέπω συχνά και θεωρώ λάθος είναι να λέμε τον πληθυντικό του μερών όπως αυτό "Τα φόρα" (δεν σχολιάζω το ανεκδιήγητο "Τα φόρουμς", λες και ο τρόπος που οι Εγγλέζοι φτιάχνουν τον πληθυντικό τους είναι θεόδοτος κανόνας που πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις γλώσσες). Διότι τότε θα έπρεπε να το κλίνουμε πλήρως και με τις σωστές πτώσεις, και πόσοι ξέρουν λατινικά για να το κάνουν (εγώ όχι, δυστυχώς)? Αν λέμε "Το φόρουμ, του φόρουμ", άκλιτο (και λογικά - ξένη λέξη με κατάληξη που δεν εμφανίζεται στην Εληνική γραμματική, αρχαία ή νέα) δεν έχει λογική ξαφνικά στον πληθυντικό να λέμε "τα φόρα". Εξαιρείται βέβαια η παροιμιακή έκφραση "Το έβγαλε στα φόρα" που όμως έτσι κι αλλιώς τη λέμε "ΣΤΗ φόρα".

Παλιότερα λέγαμε για αστείο "ήρθαν τα εκατά", "έριξε μπετά" και τέτοια, ξέροντας πολύ καλά ότι ήταν λάθος. Τώρα λένε στα σοβαρά "τα μπετά"? Βέβαια έτσι εξελίσσεται η γλώσσα, αυτό που είναι λάθος σήμερα γίνεται αποδεκτός τύπος αύριο, αλλά μου φαίνεται φρικτό.

Απορώ που το Ρίο (το Βραζιλιάνικο) δεν έχει αποκτήσει ελληνική υπηκοότητα και γενική, του Ρίου, κατ' αναλογία προς το Αχαϊκό.

Μια που αναφέρθηκε "Του Μεξικού"... έχω δει συχνά την πρωτεύουσα της χώρας να αναγράφεται ως Μέξικο Σίτυ. Μα ποια λογική? Στη χώρα εκείνη λέγετε Σιουδάδ ντε Μέχικο ή όπως ακριβώς την προφέρουν εν πάση περιπτώσει. Στα Ελληνικά "Πόλη του Μεξικού".

Οι ημιμαθείς δημοσιογράφοι που απλώς παπαγαλίζουν Αμερικανικές πηγές - οι οποίες σωστά γράφουν Mexico City, στη γλώσσα τους - δεν μπορούν καν να σκεφτούν ότι ΔΕΝ μιλαν σε όλες τις χώρες του κόσμου Αγγλικά ούτε βαφτίζουν τις πόλεις τους με Αγγλικά ονόματα.
 
elephadas είπε:
Παλιότερα λέγαμε για αστείο "ήρθαν τα εκατά", "έριξε μπετά" και τέτοια, ξέροντας πολύ καλά ότι ήταν λάθος. Τώρα λένε στα σοβαρά "τα μπετά"? Βέβαια έτσι εξελίσσεται η γλώσσα, αυτό που είναι λάθος σήμερα γίνεται αποδεκτός τύπος αύριο, αλλά μου φαίνεται φρικτό.
Επισήμως είναι φυσικά λάθος, αλλά θα δεις (μάλλον θα έβλεπες, τότε που υπήρχε οικοδομή) αυτοδιαφημιζόμενους μπετατζήδες με ταμπέλες "Κατασκευή Μπετού..." ή "Κατασκευή Μπετών...".

elephadas είπε:
Απορώ που το Ρίο (το Βραζιλιάνικο) δεν έχει αποκτήσει ελληνική υπηκοότητα και γενική, του Ρίου, κατ' αναλογία προς το Αχαϊκό.
Ακριβώς για να μη συγχέεται, η γενική αφορά στο Αχαϊκό τοπωνύμιο (που και στις παλιές καθαρευουσιάνικες πινακίδες γραφόταν "Ρίον"). Λες και θα μπορούσες ποτέ, δυο τόσο μακρινά τοπωνύμια να τα συγχέ...εις (αλήθεια, πως να είναι η υποτακτική αορίστου:what:)

Και για να επανέλθω λίγo και στα κύρια ονόματα, πώς ο Descartes έγινε Καρτέσιος; Πώς ο Newton έγινε Νεύτων; Πώς άραγε το Άμστερνταμ έγινε "Αμστελόδαμον"; Και πώς το New Jersey (νιουτζόρζι, στα "αστοριάνικα"="αμερικάνικα" των ελληνοαμερικάνων) έγινε "Νέα Υερσέη";

Τέτοια σκέφτομαι, και στο μυαλό μου έρχονται μπιλοζίρια ( = παγωνιά, από το αγγλικό below zero, όπως "μπιέλα" από το BLR=beyond limit of repair !)
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Υποθέτω "συγχύσεις" μια που το αρχαίο "χέω" είχε αόριστο "έχεα" που τότε δεν μπερδευόταν με το παρατατικό "έχεον" αλλά τώρα δεν κάνει. Άλλωστε μιλάμε για Σύγχυση. Αλλά δεν είμαι ο Μπαμπινιώτης :) και λόγω εποχής που πήγα σχολείο όταν υπάρχει κάποια δυσκολία έχω την τάση να γυρνάω στην καθαρεύουσα ή και στα αρχαία και τους κανόνες τους. Πρέπει να είμαι ο τελευταίος Έλληνας που ξεχωρίζει μεταξύ του "να παράγει" και "να παραγάγει", ή λέει "συντρέχω" αντί "συνδράμω" στον ενεστώτα, κι ας μη μιλήσω για τη σχεδόν πια γενικευμένη χρήση του αρσενικού τύπου της μετοχής παθητικού αορίστου για τα θηλυκά στη γενική και στον πληθυντικό (των προηγηθέντων παραγράφων...), που εξακολουθεί να με κάνει να θέλω να βάλω τα κλάματα.
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Πέσ'τα ! πέσ'τα ! "Εγώ συνδράμω", "να παράξω π.χ. πλούτο" και "από το υπουργείο διαρρέουν ότι..." είναι τα τρια κορυφαία δημοσιογραφικά μαργαριτάρια αυτής της εποχής, τα ακούς σχεδόν κάθε μέρα στο ραδιόφωνο...

Δεν είναι ότι είναι λάθος, είναι και κακόηχα, όπως άλλωστε και η γενικευμένη "δημοσιογραφική" χρήση του πληθυντικού : αυτού του είδους οι ευρωπαϊκές πολιτικές, οι πρακτικές, οι δυναμικές, οι ανασφάλειες, σε σχέση με τους εαυτούς μας, με τις ζωές μας..."τα ακούς κάθε μέρα στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις", που θα λέγαμε παραπάνω !

Πόσο πιο όμορφα ακούγονται όλα αυτά στον ενικό : αυτού του είδους η ευρωπαϊκή πρακτική/πολιτική/δυναμική/ανασφάλεια, σε σχέση με τον εαυτό μας, με τη ζωή μας...

Ένα καθυστερημένο "ευχαριστώ" για το πρώτο μήνυμα του post, που συγχαίρει τις...φιλοσοφικές μου αναζητήσεις, και αναμένω, αν θέλετε, κάποιο σχετικό topic "γλωσσικά μαργαριτάρια που (σχεδόν) καθιερώθηκαν...". Εκεί, να ανακατέψουμε από "εκ των (ων) ουκ άνευ" μέχρι "στις (ελληνικές) καλένδες"...

(Επιβεβαιώνω το γνώρισμα να πηδάω από το ένα στο άλλο, ε; :happyjump: )
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Τον Shakespeare το έχω δει σε φιλολογικό περιοδικό της δεκαετίας του '50 να γράφεται "Σακεσπύρος"....
 
Καλά, και στην εποχή τουακόμη κι ο ίδιος το έγραφε με διάφορους τρόπους, οπότε δικαιολογούμαστε κι εμείς να του αλλάζουμε τα φώτα, εεε τον τρόπο γραφής εννοούσα.

Τώρα πώς μπορούσαν οι ηθοποιοί του καιρού να λένε (αντιγράφω)


"Γλυκέ μου Ἀμλέτε, αὐτό ῥῖξε το μαῦρο χρῶμα"

χωρίς να βάζουν τα γέλια δεν ξέρω

Saikspeiros.jpg
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
panp είπε:
Και για να επανέλθω λίγo και στα κύρια ονόματα, πώς ο Descartes έγινε Καρτέσιος; Πώς ο Newton έγινε Νεύτων; Πώς άραγε το Άμστερνταμ έγινε "Αμστελόδαμον"; Και πώς το New Jersey (νιουτζόρζι, στα αστοριάνικα) έγινε "Νέα Υερσέη";
Οπως ειπα στο πρωτο κειμενο, καποια απο τα ελληνοποιημένα ονόματα ήρθαν μέσω Λατινικών. Ο Rene Descartes υπέγραφε ως Renatus Cartesius. Το Άμστερνταμ προέρχεται από το Amstelredamme, στα Λατινικά Amstelodamum. Αυτονόητο οτι τα παραπάνω θα φτάσουν στα Ελληνικά ως Καρτέσιος και Αμστελόδαμον.

Τωρα αυτο ειναι περιεργο: Τον Isaac Newton τον εχω δει στα Λατινικά ως Isaacus Newton, με άκλιτο επίθετο, αν και το έχω δει και Isaacus Newtonus, με κλιτό επίθετο. Αυτό αν ειχε περασει στα Ελληνικά θα ήταν "Νεύτονος, Νεύτονου, Νεύτονο, Νεύτονε" :D

Για το New Jersey δεν ειμαι σιγουρος αν καταλαβα
 
Νευτόνου - θα κατέβαζε τον τόνο στη γενική λόγω μακράς λήγουσας. Αλλά όλα που τέλειωναν σε -on εύκολα γίνονταν -ων στα ελληνικά (Βύρων, Μαιζών) κλπ. Εγώ αν ζούσα τότε θα μετέφερα και το "Νew" στα ελληνικά και θα τον έκανα "Ισαάκ Νεότων"

Αλλά το αγγλικό Jersey ήταν Υερσέη (πιθανόν μέσω Λατινικών? Δεν ξέρω πώς ήταν στα Λατινικά) οπότε δεν βλέπω περίεργο τίποτε στο να πουν το αμερικάνικο Νέα Υερσέη.

Είναι αστείο να σκεφτούμε πόσα τέτοια ελληνοποιημένα έχουν παραμείνει κανονικά και τα χρησιμοποιούμε κάθε μέρα χωρίς να μας φαίνονται καθόλου περίεργα, από Λονδίνο μέχρι Νέα Ζηλανδία και από Γαλλία μέχρι Μόναχο. Κι ενώ η Τήνος έχει κρατήσει το Ξώμπουργ(κ)ό της (μόνο κάτι παλιοί χάρτες το λέγανε Εξώμβουργον) και το Ναύπλιο το Μπούρτζι του, το Hamburg το λέμε Αμβούργο και το Edinburgh Εδιμβούργο
 
:rofl: Τραγικός ο σακεσπύρος!

Να προσθέσω την επίσης τραγική μετάφραση του ονόματος Godfried ---> Γοδεφρύδος!
 
kouikaras είπε:
Να προσθέσω την επίσης τραγική μετάφραση του ονόματος Godfried ---> Γοδεφρύδος!
Κι όμως ούτε αυτο είναι πολύ τραγικό. Στα λατινικά έχει αποδοθεί ως Godefridus (απο κει το Γοδεφρείδος) αλλά και Galfridus, Galfredus (Γαλφρέδος).

Σε άλλες γλώσσες της εποχής μπορείς να βρεις πιο "τραγικές" μεταφράσεις όπως στα Ουαλλικά που αποδίδεται Guffrudd (Γκούφρουδ), ενώ δεν είναι λιγότερο τραγική η σημερινή του μορφή, Jeffrey.

Να σημειώσω οτι τα Καρτέσιος, Νεύτων, Βύρων, Γοδεφρείδος κλπ δεν έχουν καμία σχέση με τα όντως τραγικά "Σχακεσπέαρος" κλπ που μάλλον είναι προϊόντα ασχετοσύνης :(
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Αξέχαστες μου είχαν μείνει οι αδερφές Καρλότα, Αιμιλία και Άννα Βρονδέ, ο κ. Αιμίλιος Ζολά και οι ήρωες των ᾽Αθλίων᾽ του κ. Βικτωρος Ουγό - ο Γιάννης Αγιάννης, ο Ιαβέρης, η Φαντίνη, η Επονίνη, η Τιτίκα και οι Θεναρδίέροι!
 
Α, κι εγω ειχα δυσκολευτεί να πιστέψω οτι ο Αλέξανδρος Δουμάς δεν ήταν Έλληνας :Ρ
 
Rakeesh είπε:
Να σημειώσω οτι τα Καρτέσιος, Νεύτων, Βύρων, Γοδεφρείδος κλπ δεν έχουν καμία σχέση με τα όντως τραγικά "Σχακεσπέαρος" κλπ που μάλλον είναι προϊόντα ασχετοσύνης
tinysmile_angry_t.png
Ή υπερβάλλοντος ζήλου.

Αλλά κι εγώ με Θεοδώριχους και Γοδεφρείδους και Ραϋμόνδους και Ροβέρτον Γυϊσκάρδον (Διάβολον) έμαθα την ιστορία μου, και αργότερα που διάβαζα στα Αγγλικά έπρεπε να βάλω τη φαντασία μου να δουλέψει για να βρω ποιοι ήταν. Πιο πρόσφατα που διάβαζα το Χρονικόν του Μορέως πάλι τα ίδια...

Τον Κοτευφρώνεν ντε Μπουλιού εγλέξαν δια ρήγαν (Γοδεφρείδος ντε Μπουγιόν)

................

Ο πρώτος ήτον ο Παντουής, κόντος ην της Φιλάνδρας (Ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας!)

.................

μισίρ Ντζεφρέ τον έλεγαν, ντε Βιλαρντουή το επίκλην, (ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουΐνος)

.................

...τον Μπονιφάτσιον


μαρκέσης ήτον ντε Μουφαράντ
(αυτό ήταν έυκολο, Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός)

.................

Ο δούκας γαρ της Βενετίας μισίρ Αρίγος άκω


ντε Άντουλο το επίκλην του
(ο δόγης Ερρίκος Δάνδολος)

------------------------------------------------------------------------------------

Η διαφορά με την εξέλιξη των ονομάτων στις χώρες τους, που κατέληξαν σε Jeffrey και σε Ντήτριχ κλπ ήταν ότι αυτή ήταν φυσική εξέλιξη με παραφθορά, επιρροή άλλων γλωσσών λόγω εισβολών κλπ και τέτοια. Ενώ οι Γοδεφρείδοι και οι Βαλδουίνοι δεν ήταν φυσική απόδοση βασισμένη στην προφορά (όπως στο Χρονικόν) αλλά αποτέλεσμα προσπάθειας σχολαστικών λογιότατων που αποφάσισαν ότι έτσι έπρεπε να αποδοθούν στα Ελληνικά, γι' αυτό και όζουν λυχνίας. Το ίδιο και ο Ιαβέρης και οι Θεναρδιέροι και ο Αγιάννης, αλλά αυτά ήταν πολύ πετυχημένα και δεν μπορώ να φανταστώ τους Άθλιους με άλλα ονόματα.

Απ' ότι έχω καταλάβει ο Γκιούλιβερ έγινε τελικά Γκάλιβερ, ε? Διότι εγώ Ταξίδια του Γκιούλιβερ διάβαζα.
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Παιδιά δυσκολεύομαι αφάνταστα ώρα που είναι να μη "χαθώ" στο τόπικ !!! Είμαι και παππούς άνθρωπος... :D

Καταπληκτική συζήτηση !!! Καμιά φορά είναι καλύτερα να παρατηρείς χωρίς να συμμετέχεις...

Από αύριο ίσως αρχισω να λέω κι εγώ τα δικά μου...

Πάντως λάβετε υπόψη σας ότι το θέμα όσον αφορά τα ονόματα είναι επιδερμικό σε σχέση με τη γλώσσα (ως μέσο επικοινωνίας). Ο,τι έχει συμβεί δηλαδή με (κύρια) ονόματα, έχει συμβεί σε απείρως μεγαλύτερο βαθμό με απλές λέξεις της ελληνικής, όπως και άλλων γλωσσών κι αυτό έχει να κάνει με τις συγγένειες των γλωσσών, την ιστορία και την εξέλιξή τους καθώς και την πρόοδο του πολιτισμού.

Σε πολύ γενικές γραμμές, οι "ελληνοποιήσεις" του... οτιδήποτε προέκυψαν έπειτα από την εθνική παλιγγενεσία, όταν (τουλάχιστον στο γραπτό λόγο) το γενικό "κουμάντο" έκαναν οι λιγοστοί λόγιοι (που είχαν κλασσική μόρφωση, καθώς οι μεγάλες μάζες ήταν αμόρφωτες) οι οποίοι έπρεπε με κάθε τρόπο να "τονίσουν" την... ελληνικότητα της γλώσσας (μετέπειτα καθαρεύουσας). Υπήρχε δηλαδή ανάγκη "εθνικής έκφρασης" κατά κάποιο τρόπο και προέκυψαν αυτά τα ωραία...

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν κι εξελληνισμένες λέξεις που προέκυψαν για άλλους λόγους, σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους (π.χ. μετανάστευση) οι οποίες δεν μας δημιουργούν αρνητική εντύπωση γιατί ακριβώς είναι δοσμένες με απλό τρόπο από απλούς ανθρώπους και πλησιάζουν πολύ περισσότερο σε αυτό που λέμε "καθομιλουμένη" (που για τους περισσότερούς μας πλέον αυτό ταυτίζεται με τη δημοτική).
 
Πίσω
Μπλουζα