Τα κάλαντα του Λαζάρου

[dimitris261]

Μιας και μιλάμε για έθιμα, τα οποία δυστυχώς τείνουν να γίνουν ρετρό και να χαθούν, θυμήθηκα τα κάλαντα του Λαζάρου που λέγαμε στο χωριό...

Παίρναμε λοιπόν καλάθια, τα στολίζαμε με λουλούδια της εποχής, κυρίως κρίνα και πασχαλιές, βάζαμε στον πάτο μαλλιά από πρόβατα (το λόγο θα τον εξηγήσω σε λίγο) και γυρίζαμε όλο το χωριό τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου. Οι νοικοκυραίοι, μας έδιναν γλυκά, ξηρούς καρπούς και αυγά για να βάψουμε το Πάσχα (να η χρησιμότητα των μαλλιών). Υπήρχαν φορές, που γύριζα σπίτι με πάνω από 150 αυγά. Τα κάλαντα του Λαζάρου, είναι πολύ ωραίο και συγκινητικό τραγούδι, το οποίο δεν ξέρω αν μπορώ να το γράψω στο παρόν φόρουμ (μεγάλο γαρ). Αν υπάρχει ενδιαφέρον, θα το κάνω όμως. Χαρακτηριστικό είναι ότι ανάλογα με την κατάσταση που επικρατούσε σε κάθε οικογένεια, πχ πρόσφατος θάνατος, νεογέννητο κτλ, υπήρχε στο τέλος ειδικό τραγούδι. Από ότι ξέρω, τα παιδιά πλέον σήμερα στο χωριό δεν...

 

[Kambia]

Δεν ήξερα οτι υπήρχαν τα "Κάλαντα του Λαζάρου". Ενδιαφέρον...

 

[thebest20]

Μου έχουν πει και οι δικοί μου ότι έλεγαν Κάλαντα του Λαζάρου και ξεκινούσαν με τη φράση "Του Λαζάρου σήμερα..."

 

[Λορένα]

Δεν ήξερα οτι υπήρχαν τα "Κάλαντα του Λαζάρου". Ενδιαφέρον...

Δεν ηξερες..?

Δεν στολισες ποτε σου καλαθακι με φρεσκα λουλουδια? (σημερα τα παιρνουν και ετοιμα απο ανθοπωλειο..) και, δεν πηρες ποτε γυρω τις γειτονιες να πεις το τραγουδακι και να μαζεψεις λεφτα, καραμελες, ξηρους καρπους, αποξηραμενα φρουτα και.. αυγα? (ασπρα αβαφτα αυγα, και ωμα, τα κοκκινα τα βαφουν μεσα στην μεγαλοβδομαδα)

Στα Τρικαλα, αναλογως περιοχης λεμε τα καλαντα με μερες διαφορα. Στην πολη των Τρικαλων την Πεμπτη (πριν του Λαζαρου), στις κοντινες κωμοπολεις την Παρασκευη και στα χωρια το Σαββατο (την μερα της γιορτης δηλ).

Μαλιστα στα Τρικαλα, εχουν και διαγωνισμο (ο πολιτιστικος οργανισμος του Δημου) τις.. Λαζαρινες, που βραβευει το καλυτερο τραγουδι και το καλυτερα στολισμενο καλαθι.

Το εθιμο σε μας ειναι μονο για τα κοριτσια. Τα αγορια αποκλειστικα λενε τα δικο τους τραγουδι (που δεν το θυμαμαι) την Μεγαλη Παρασκευη.

Δυο τραγουδια που λεμε στον τοπο μου :

1)

Ηρθε ο Λαζαρος, ηρθαν τα Βάια,


ηρθε η Κυριακη που τρων' τα ψαρια.


Ξυπνα Λαζαρε και μην κοιμασαι,


ηρθε η μανα σου απο την πολη,


σου φερε χαρτι και κομπολοι (νομιζω.. η τελευταια στροφη ετσι ηταν )

2)

Χιλια καλα σας φεραμε, σαν φετος και του χρονου,


με την καλη την πασχαλια και τον καλο τον λογο.


Και η πασχαλια χαρουμενη και καλοκαρδισμενη,


με ιτσια (κυκλαμινα) με τριανταφυλλα, με δροσερα λουλουδια

 

[saboter]

τραγουδια που λεμε στον τοπο μου :

1)

Ηρθε ο Λαζαρος, ηρθαν τα Βάια,


ηρθε η Κυριακη που τρων' τα ψαρια.


Ξυπνα Λαζαρε και μην κοιμασαι,


ηρθε η μανα σου απο την πολη,


σου φερε χαρτι και κομπολοι (νομιζω.. η τελευταια στροφη ετσι ηταν )

και συνεχίζει:

Γράψε Θόδωρε, γράψε Δημήτρη,


γράψε λεμονιά και κυπαρρίσι.


Οι κοτούλες σας αυγά γεννούνε,


οι φωλίτσες σας δεν τα χωρούνε,


...δώστε μας κι εμάς για να χαρούμε!

 


Επίσης είναι γνωστό και το σύντομο:

 


Βάγια , Βάγια, τω Βαγιώ,


τρώνε ψάρι και κολιό.


Και την άλλη Κυριακή,


.... τρώνε το παχύ τ'αρνί!

 

[Maverick]

Ένα Σάββατο του Λαζάρου πριν 20 χρόνια περίπου πέρασα από την Ιτέα με το ράλλυ Φθιώτιδας.

Και μιας και είχα 2 ώρες ελεύθερο χρόνο μέχρι να φύγουμε για την επόμενη ειδική διαδρομή, είπα να κουρευτώ και ρώτησα πού έχει ένα κομμωτήριο.

Όση ώρα καθόμουν εκεί λοιπόν, έρχονταν παιδάκια με καλαθάκια και έλεγαν μία μεγάλη ιστορία με το Λάζαρο...

Μα πολύ μεγάλη ιστορία!!!

Απόρησα πώς θυμόνταν όλο αυτό το τραγουδάκι απ' έξω...

Στην πόλη που μεγάλωσα (Καλλιθέα) ποτέ δεν άκουσα τέτοια κάλαντα και μου έκαναν τρομερή εντύπωση...

Θα ήθελα πολύ να τα ξαναάκουγα αν δε σου κάνει κόπο Δημήτρη...

 

[dimitris261]

Ένα Σάββατο του Λαζάρου πριν 20 χρόνια περίπου πέρασα από την Ιτέα με το ράλλυ Φθιώτιδας.Και μιας και είχα 2 ώρες ελεύθερο χρόνο μέχρι να φύγουμε για την επόμενη ειδική διαδρομή, είπα να κουρευτώ και ρώτησα πού έχει ένα κομμωτήριο.

Όση ώρα καθόμουν εκεί λοιπόν, έρχονταν παιδάκια με καλαθάκια και έλεγαν μία μεγάλη ιστορία με το Λάζαρο...

Μα πολύ μεγάλη ιστορία!!!

Απόρησα πώς θυμόνταν όλο αυτό το τραγουδάκι απ' έξω...

Στην πόλη που μεγάλωσα (Καλλιθέα) ποτέ δεν άκουσα τέτοια κάλαντα και μου έκαναν τρομερή εντύπωση...

Θα ήθελα πολύ να τα ξαναάκουγα αν δε σου κάνει κόπο Δημήτρη...

Επειδή δε θυμάμαι ολόκληρο το τραγούδι, τηλεφώνησα στον πατέρα μου, ο οποίος είναι... Google σε τέτοια θέματα και θα μου το στείλει. Έχω γράψει αρκετό βέβαια, αλλά ολοκληρωμένο θα ναι καλύτερα. Δεσμεύτηκε ο πατέρας μου να βρει και τα κάλαντα της Μεγάλης Παρασκευής (ναι, υπάρχουν και τέτοια, μόνο που δυστυχώς, εγώ τα πρόλαβα ελάχιστα).

 

[Juanita]

Εμείς εδώ στην Αθήνα πλέουμε σε πελάγη μεγάλης άγνοιας...

Μου είχε πει κάποτε η μαμά μου πως, παιδιά όταν ήταν, του Λαζάρου έλεγαν κάλαντα αλλά επειδή δεν το είχα ακούσει ξανά, νόμιζα πως με κορόιδευε... #)

Dimitri περιμένω ανυπόμονα το ποστ με τα λόγια...

 

[dimitris261]

ΚΑΛΑΝΤΑ ΛΑΖΑΡΟΥ

Καλώς σας ήβρε ο Λάζαρος και φίλος του Χριστού μας.

Καλώς σας ήβρε ο πάνδημος κι ο ευλογημένος χρόνος.

Που ανθίζει άπασα η γη και ευωδιάζει ο τόπος.

Που ανθίζει και το Πάσχα μας, η λαμπροφόρα ημέρα.

Σήμερον έρχεται ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός.

Εν τη πόλει Βηθανία,

Μάρθα κλαίει και Μαρία

Λάζαρον τον αδερφό τους

Τον γλυκύ καρδιακό τους.

Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν

Και τον εμοιρολογούσαν

Την ημέρα την τετάρτη

Κίνησε ο Χριστός για να' ρθει.

Τότε βγήκε η Μαρία

έξω από τη Βηθανία.

Πέφτει εμπρός γονατιστή

και τους Πόδας του φιλεί.

-Αν ήσουν εδώ Χριστέ μου,

Κύριέ μου και Θεέ μου

δεν θα πέθαινε ο αδερφός μας,

και ο φίλος ο δικός σας.

Τότε κι ο Χριστός δακρύζει

Και τον Άδη φοβερίζει:

-Άδη, Τάρταρε και Χάρε

Λάζαρε να μη σε πάρει:

Δεύρο έξω Λάζαρε μου,

φίλε και αγαπητέ μου

Λάζαρος απενεκρώθη,

Ανεστήθη και σηκώθη.

Λάζαρος σαβανωμένος

Και με το κερί ζωσμένος.

Τότε Μάρθα και Μαρία,

τότε όλη η Βηθανία:

"Δόξα το Θεό" φωνάζουν

και το Λάζαρο αγκαλιάζουν.

- Πες μας Λάζαρε τι είδες

κει στον Άδη όπου πήγες;

-Είδα φόβους, είδα τρόμους

είδα βάσανα και πόνους.

Δώστε μου λίγο νεράκι

Να ξεπλύνω το φαρμάκι

Της καρδίας, των χειλέων

Και μη με ρωτάτε πλέον.

Και αμέσως μετά:

Χριστέ μας παντοδύναμε

και ποιητά του κόσμου.

Το πρώτο θάμα που κανες,

ήταν στη Γαλιλαία,

Που κανες το νερό κρασί,

τα θάματα ελαία.

Δεύτερο θάμα που κανες,

ήταν στη Βηθανία

που ανέστησες το Λάζαρο

που χε μεγάλη χρεία.

Ο Λάζαρος απέθανε,

εδώ και τόσα χρόνια,

και σήμερα αναστήθηκε

και περπατάει στα σπίτια.

Αλλού του δίνουν τέσσερα,

αλλού του δίνουν πέντε,

σε τούτο τ' αρχοντόσπιτο,

του δίνουν δεκαπέντε.

Δώς μας κυρά πεντεξι αυγά,

να σ' πούμε και του χρόνου,

του χρόνου και τ' αντίχρονου

καλά για να σας βρούμε.

Αν υπήρχε μωρό στο σπίτι, λέγαμε ευθύς αμέσως:




Ένα μικρό, μικρούτσικο, μικρό και χαϊδεμένο.

Μικρό που το χει η μάνα του, χαϊδιάρικο ο πατέρας.

Το έλουζαν, το χτένιζαν και στο σκολειό το στέλναν.

Οι δάσκαλοι το καρτερούν με μια χρυσή βεργούλα.

Δασκάλισσες το καρτερούν με δυο κλωνάρια μόσχο.

Μόσχο που ʼναι τα γράμματα μόσχο και το βιβλίο.

Τις ευχαριστίες μου στον πατέρα μου, Γιάννη, που έγραψε και έστειλε τα τραγούδια. Σκέφτηκα μάλιστα να ανεβάσω το χειρόγραφο από το σκανάρισμα... Κι εγώ μερικούς στίχους, τους είχα ξεχάσει... #)

 

[Juanita]

Πολύ όμορφα τα λόγια, Dimitri!!!

Ευχαριστούμε πολύ και εσένα και το μπαμπά σου!!! :flower:

 

[dimitris261]

Και τη Μεγάλη Παρασκευή:

Σήμερο μαύρος ουρανός


Σήμερο μαύρος ουρανός, σήμερο μαύρη μέρα,

σήμερον όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπιούνται.

Σήμερο βάλανε βουλή οι άνομοι Εβραίοι

οι άνομοι και τα σκυλιά και τρισαφορεσμένοι

για να σταυρώσουν το Χριστό, τον πάντων Βασιλέα.

Κι ο Κύριος ηθέλησε να μπει σε περιβόλι

να λάβει δείπνο μυστικό να τον συλλάβουν όλοι.

Κι η Παναγιά, η Δέσποινα, καθόταν μοναχή της

τας προσευχάς της έκανε για το μονογενή της.

Φωνή της ήλθε εξʼ ουρανού κι απʼ αρχαγγέλου στόμα:

«Φτάνουν, κυρά μου, οι προσευχές, φτάνουν και οι μετάνοιες

και τον υιόν σου πιάσανε και στου Χαλκά τον πάνε

Και στου Πιλάτου τις αυλές εκεί τον τυρανάνε».

-«Χαλκά! Χαλκά! Φτιάξε καρφιά, φτιάξε τρία περόνια!».

Κι αυτός ο τρισκατάρατος και τρισαφορεσμένος,

βαρεί και φτιάνει τέσσερα, βαρεί και φτιάνει πέντε.

-«Και συ, Χαλκά, που τά ʼφτιαξες αν θες να τα διατάξεις!».

-«Βάλτε τα δυο στα πόδια του, τʼ άλλα τα δυο στα χέρια,

το πέμπτο το φαρμακερό βάλτε το στην καρδιά του,

να τρέξει αίμα και νερό να πικραθεί η καρδιά του».

Κι από την πίκρα του Χριστού κι από της Παναγίας

ο ήλιος εσκοτείνιασε και το φεγγάρι εχάθη

κι η θάλασσα διορίστηκε (= χωρίστηκε) σε τέσσερα κομμάτια.

Κι όσοι πιστεύουν στο Χριστό όλοι κοντά να πάνε.

Επίστεψαν και πήγανε πεντʼ άγιες γυναίκες:

Η Μάρθα κι η Μαγδαληνή και του Λαζάρου η μάνα

και του Ιακώβου η αδελφή και η Παναγιά αντάμα.

Σαν πήραν το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι,

το μονοπάτι τους έβγαλε μες στου Ληστού την πόρτα

βρίσκουν τις πόρτες κλειδωτές και τα κλειδιά παρμένα

και τα παραθυρόφυλλα κλειδομανταλωμένα.

Χτυπούν τις πόρτες δυνατά, τα παραθύρια τρίζουν.

Κι οι πόρτες απʼ το φόβο τους ανοίγουν μοναχές τους.

Κοιτάν ζερβιά κοιτάν δεξιά, κανέναν δε γνωρίζουν,

κοιτάν και δεξιότερα γνωρίζουν τον Αϊ-Γιάννη.

-«Αϊ-Γιάννη, Αϊ-Γιάννη, Πρόδρομε και βαφτιστή του γιου μου,

μην είδες τον υιούλη μου και το διδάσκαλό σου;».

-«Ποιος έχει στόμα να σου πει, γλώσσα να σου μιλήσει;

Ποιος έχει χειροπάλαμα, το δέντρο να σου δείξει;

Βλέπεις εκείνο το γυμνό, γυμνό το σταυρωμένο

όπου φορεί πουκάμισο στο αίμα βουτηγμένο;

Αυτός είναι ο υιούλης σου και ο διδάσκαλός μου».

Κι η Παναγιά, σαν τʼ άκουσε, βαριά λιγοθυμάει.

Σταμνί νερό της ρίξανε, τρία κανάτια μόσχο

και τρία μυροδόσταμνα για να της έρθει ο νους της.

Κι όταν της ήρθε ο λογισμός κι όταν της ήρθε ο νους της,

ζητάει μαχαίρια να σφαγεί, φωτιές να πέσει μέσα,

ζητάει γκρεμούς να γκρεμιστεί για το μονογενή της.

-«Μη σφάζεσαι, μανούλα μου, σφάζονται οι μάνες όλες,

μη γκρέμεσαι, μανούλα μου, γκρεμιούνται οι μάνες όλες».

Κι η Παναγιά πλησίασε και Τον σιγορωτάει:

-«Δε μου μιλάς, παιδάκι μου, δε μου μιλάς, παιδί μου;»

-«Τι να σου πω, μανούλα μου. τι να σου ομολογήσω;

μόνο το Μέγα Σάββατο κοντά το μεσονύχτι,

όταν λαλήσει ο πετεινός σημαίνουν τα ουράνια.

σημαίνει κι η Αγια- Σοφιά με τρεις χρυσές καμπάνες

τότε και συ, μανούλα μου, θα ʼχεις χαρές μεγάλες».

 

[Λορένα]

Ακριβως το ιδιο τραγουδι λεμε και στα μερη μου τα αγορια την Μεγαλη Παρασκευη (απο ποια περιοχη εισαι Δημητρη?)

Βεβαια το τραγουδι, δεν το 'χω ακουσει ποτε ολοκληρο, και χαιρομαι που το βρισκω εδω τωρα

 

[Maverick]

Ευχαριστούμε πολύ Δημήτρη και μπαμπά...

 

[dimitris261]

Ακριβως το ιδιο τραγουδι λεμε και στα μερη μου τα αγορια την Μεγαλη Παρασκευη (απο ποια περιοχη εισαι Δημητρη?)
Βεβαια το τραγουδι, δεν το 'χω ακουσει ποτε ολοκληρο, και χαιρομαι που το βρισκω εδω τωρα

Είμαι από Ήπειρο, και συγκεκριμένα γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Γοργόμυλο Πρέβεζας, ένα ορεινό και φτωχό χωριό, με κύρια ασχολία την κτηνοτροφία. Κι εγώ, μέσα στα πρόβατα μεγάλωσα :flower: Μέχρι τα 20 έμεινα εκεί. Κάποτε, έλεγα οτι έχασα πάρα πολλά που δεν ήμουν σε πόλη, τώρα όμως βλέπω οτι τελικά οι εμπειρίες που απέκτησα στο χωριό είναι ανεπανάληπτες...

@Juanita & Maverick: Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Ο πατέρας μου, όταν του είπα στο τηλέφωνο να βοηθήσει, μόνο που δεν έκλαιγε από τη χαρά του.

 

[Kambia]

Έτσι είναι... Αν ζεις σε πόλη πού να ακούσεις για τα κάλαντα του Λαζαρου?

Τα σέβη μου dimitris261 και από μένα στον πατέρα σου

 

[Domenica]

Τι μου θυμίσατε! Ημουν μικρή στην Σύρο και φτιάχναμε ένα σαβανωμένο "λαζαράκι" με μια κουτάλα φασκιωμένη με λευκό κομμένο σεντόνι, μπαμπάκι και της βάζαμε ματάκια και στόμα από κουμπιά ή ζωγραφιστά. Βγαίναμε με φαναράκια βράδυ και λέγαμε το εξής τρομακτικό-

Ηρθε ο Λάζαρος,ήρθαν τα βάγια

ήρθε η Κυριακή που τρών τα ψάρια

που σουν Λάζαρε,πού ναι η φωνή σου

που σε γύρευε η μάνα και η αδερφή σου?

Ημουνα στη γη,στη γη χωμένος

και απο τους νεκρούς,νεκρούς αναστημένος

Βαγια,βάγια τω βαγιώ τρώμε το ψητό κολιό

και την άλλη Κυριακή τρώμε το παχύ τ' άρνί.

Η ιδέα βέβαια τώρα να στείλω κάποια στιγμή την κόρη μου όταν γίνει

7-8 χρονώ έξω με φαναράκι νυχτιάτικα δεν παίζει...

Στην Κρήτη που μένω τώρα κάποιοι παλιοι κάνουν λαζαράκια απο ψωμί ή κουλουράκια αλλά δε λένε τα κάλαντα νύχτα και το τραγουδακι πάει αλλιώς.

 

[spirtoulis]

Εμείς δεν τα λέγαμε κάλαντα του Λαζάρου. Λέγαμε θα βγούμε να πούμε το Λάζαρο. Θυμάμαι την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου γυρνούσαμε τους δρόμους και κόβαμε λουλούδια από ξένους κήπους. #) Φώναζε η μάνα μου γιατί τις μαδούσαμε τις γλάστρες.

 

[elephadas]

Λίγο εκτός εποχής να γράφουμε για Λάζαρο τώρα, αλλά τι πειράζει?

Αν και ούτε έχω πει ούτε έχω ακούσει ποτέ κάλαντα Λαζάρου, θυμάμαι 4 γραμμές από ένα παιδικό τραγουδάκι που μοιάζει να είναι τμήμα από κάλαντα. Το έμαθα στην Άρτα το 1960λίγο και μου το θύμισε το post του dimitris261 που αναφέρεται σε καλάθια για τα αυγά. Δεν θα προσπαθήσω να αποδώσω την προφορά με την οποία το έμαθα, φυσικά (αν και όχι Ηπειρώτης, στην Άρτα πήγα 3 χρονών οπότε σύντομα μιλούσα με Ηπειρώτικη προφορά που θα τη ζήλευαν μέχρι γέροντες χωρικοί... αλλά την έχασα έναν χρόνο αφότου η οικογένειά μου έφυγε για κάτω από τ' αυλάκι)

Ήρθ' ο Λάζαρος παιδιά

το καλάθι θέλει αυγά

οι τσεπούλες δεκαρούλες

τα χεράκια καρυδούλες

(η σειρά των δύο τελευταίων στίχων μπορεί να ήταν η αντίστροφη, ή ακόμη μπορεί στις τσεπούλες να μπαίνανε οι καρυδούλες, που να θυμάμαι πια 50 χρόνια μετά?)

Αναρωτιέμαι αν ο πατέρας του Δημήτρη θυμάται κάτι σχετικό με αυτό το τετράστιχο.

 

[Crimson Moonlight]

Ούτε κι εγώ ήξερα ότι υπήρχαν τα κάλαντα του Λαζάρου μέχρι που διάβασα το Αυγουστιάτικο Φεγγάρι. Το βιβλίο ξεκινάει με την πρωταγωνίστρια Άννα να βγαίνει στη γειτονιά γι' αυτά τα κάλαντα, και μου έκανε εντύπωση που έγραφε ότι έδιναν στις Λαζαρίνες ωμά αυγά. Πέρα απ' αυτό το βιβλίο όμως δεν άκουσα ποτέ κανέναν να μιλά γι' αυτά. Χαίρομαι που σε κάποια μέρη της Ελλάδας ίσως να τα λεν ακόμη.