Το ηλεκτρικό πρόβατο (Do androids dream of electric sheep?) (Philip Dick)

[stratos84]

Βλέποντας πρόσφατα την κλασική ταινία επιστημονικής φαντασίας "Blade Runner", μου γεννήθηκε η επιθυμία να διαβάσω το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε: "Το ηλεκτρικό πρόβατο" (Do androids dream of electric sheep?). Το βιβλίο γράφτηκε το 1968 από τον Philip Dick, γνωστό συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας (Minority Report κ.α.). Στην Ελλάδα η πρώτη έκδοση κυκλοφόρησε το 1985.

Η υπόθεση του βιβλίου:

Ο ήρωας είναι ο Ρικ Ντέκαρντ, ένας κυνηγός επικυρηγμένων, στον οποίο αναθέτουν να "αποσύρει" 6 ανδροειδή τελευταίας τεχνολογίας, τόσο τέλεια που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν από τους κοινούς ανθρώπους παρά μόνο με τη χρήση ενός τεστ συμπάθειας (Voight-Kampff). Tα ανδροειδή ήρθαν παράνομα στη γη και υιοθέτησαν ανθρώπινη ταυτότητα για να γλυτώσουν τη σκλαβιά. Ο κόσμος είναι κατεστραμμένος από πυρηνικούς πολέμους και όσοι έχουν απομείνει στη γη αργοπεθαίνουν από τη ραδιενεργή σκόνη. Τα ζώα έχουν εξαφανιστεί. Παράλληλα η επιθυμία του ήρωα είναι να αποκτήσει ένα αληθινό πρόβατο γιατί το ψεύτικο που έχει στην ταράτσα του, τον καταθλίβει. Τα αληθινά ζώα βέβαια είναι πανάκριβα και αποτελούν σύμβολο κοινωνικού στάτους και πλούτου. Η ευκαιρία να το αποκτήσει του δίνεται από την αμοιβή που θα πάρει εαν αποσύρει αυτά τα ανδροειδή.

 

[D@redevil]

Σαφώς και το βιβλίο δεν συγκρίνεται με την ταινία...

Είναι ένα εκπληκτικό βιβλίο, πολύ καλογραμμένο και το συνιστώ.... στα αγγλικά!

Μας το είχαν βάλει εργασία Χριστουγέννων στο σχολείο και μάλιστα έπρεπε να γράψω κι ένα essay περίπου 1,000 λέξεων όπου -εκτός όλων των άλλων- θα έπρεπε να συγκρίνω την ταινία με το βιβλίο.

Δεν πρόκειται να μπω σ' αυτή τη διαδικασία της σύγκρισης, διότι θα αδικήσω και το βιβλίο και την ταινία. Θα κρίνω μεμονωμένα το βιβλίο, το οποίο το βρήκα εξαιρετικότατο! (Ομοίως, μιας και αναφέρθηκε, και το Minority Report, που το είχα διαβάσει προτού δω την ταινία!)

Διαβάζεται εύκολα κι έχει στρωτή γραφή! Θα συναντήσετε αρκετά σημεία που θα προβληματίσουν (άθελα) για την πορεία της ανθρωπότητας (πιστεύω ότι όλα τα sci/fi έργα και μυθιστορήματα το κάνουν αυτό), αλλά χάρη στη φοβερή γραφή του PKD, θα ακολουθήσετε το ρου της ιστορίας που διαδραματίζεται!

Θα σας προβληματίσει σίγουρα στο τέλος - ήμουν σε μια φάση του στυλ "τι έγινε ρε παιδιά!"....

Πολύ καλές είναι και οι ελληνικές εκδόσεις που έχουν πέσει στα χέρια μου. Αυτή που διάβασα στα ελληνικά ήταν η συγκεκριμένη.

Και για όσους ενδιαφέρονται για μια επιπλέον άποψη, καθώς και για τα cover artworks, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στην επίσημη ιστοσελίδα του Philip K. Dick εδώ.

P.S. Ωραίο θέμα Στρατή!

 

[Σώτος Σώτος]

Σαφώς και το βιβλίο δεν συγκρίνεται με την ταινία...

Μετά λύπης μου D@redevil θα διαφωνήσω μαζί σου. Βέβαια και το βιβλίο είναι εξαιρετικό, δεν το συζητάμε, αλλά είναι δυνατόν να συγκρίνουμε την τελική αναμέτρηση του Decart με τον Roy μεταξύ του βιβλίου και της ταινίας;;; Μόλις διάβασα πρώτη φορά το βιβλίο (αφού βέβαια είχα δει δεκάδες ίσως φορές την ταινία) ειλικρινά ξενέρωσα με το φινάλε. Ενώ η ταινία πιστεύω οτι απογείωσε τη σχέση δημιουργού-δημιουργήματος και έμεινε για πάντα στην κινηματογραφική ιστορία ως η καλύτερη sci-fi ταινία.

 


Ένα άλλο αντίθετο παράδειγμα: "1984" του George Orwell. Η μεταφορά του στον κινηματογράφο με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον (η δεύτερη απο όσο ξέρω) αν και πιστή ήταν πολύ φτωχώτερη από το εκπληκτικό και τρομακτικό βιβλίο του Orwell.

 

 

[D@redevil]

Μετά λύπης μου D@redevil θα διαφωνήσω μαζί σου.

Μα αυτό είναι το καλύτερο κομμάτι στις συζητήσεις!

Προσωπικά, έχω ένα "κόλλημα" (αλλά δεν φταίω εγώ!): Δε μπορώ ποτέ να δικαιώσω μια ταινία έναντι ενός βιβλίου & αυτό γιατί οι πολλές μεταφορές που έχουν γίνει στη μικρή ή στη μεγάλη οθόνη, με έχουν διαψεύσει οικτρά!....

Στην καλύτερη, ο έπαινος που θα πάρει μια ταινία από μένα, θα είναι να τη βρω ισάξια του βιβλίου!

(ξαναλέω ότι δε φταίω εγώ! Φταίνε οι κατά κανόνα προχειροδουλειές που έχουν γίνει, με άμεσο αποτέλεσμα να συμπαρασύρουν κι εξαιρετικά βιβλία στη χαράδρα, επειδή οι κινηματογραφικές μεταφορές πάτωσαν!)

Πάντως, επειδή συμφωνώ στο εξής:

Ενώ η ταινία πιστεύω οτι απογείωσε τη σχέση δημιουργού-δημιουργήματος και έμεινε για πάντα στην κινηματογραφική ιστορία ως η καλύτερη sci-fi ταινία.

Γι' αυτό αναφέρω ότι:

Δεν πρόκειται να μπω σ' αυτή τη διαδικασία της σύγκρισης, διότι θα αδικήσω και το βιβλίο και την ταινία.

Ένα άλλο αντίθετο παράδειγμα: "1984" του George Orwell. Η μεταφορά του στον κινηματογράφο με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον (η δεύτερη απο όσο ξέρω) αν και πιστή ήταν πολύ φτωχώτερη από το εκπληκτικό και τρομακτικό βιβλίο του Orwell.

Παράδειγμα πολύ εύστοχο!

Δεν την έχω δει την ταινία. Ξέρω ότι αυτό που θα πω ακούγεται απόλυτο & δεν είμαι τέτοιος άνθρωπος. Όμως, δε θα μπορέσει τίποτα (και το εννοώ!) να με συγκλονίσει, όπως όταν διάβασα το βιβλίο. Ανατράπηκε ο κόσμος μου έτσι όπως τον ήξερα....

Και για να το εξηγήσω λίγο καλύτερα: Όταν διαβάζω ένα βιβλίο, ακολουθώ την πλοκή του νοερά και πλάθω με το μυαλό μου τις "ιδανικές" εικόνες (όπως όλοι). Είναι αυτές οι εικόνες, που ως κύριο χαρακτηριστικό τους έχουν τα γνωρίσματα, που μπορούν να επιφέρουν το μέγιστο δυνατό συναισθηματικό αποτέλεσμα ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του καθενός και σύμφωνα με το ερέθισμα που δεχόμαστε (π.χ. σκηνή από βιβλίο).

Όταν λοιπόν το μυαλό μου έχει ήδη στήσει το ιδεατό "σκηνικό", με τους "ιδανικούς" ηθοποιούς κι ακολουθεί την ακριβή πλοκή του βιβλίου, χωρίς να πετσοκόβεται από σεναριογράφους και μου επιφέρει την απόλυτη "κάθαρση", τότε πώς να κάνω υπαναχωρήσεις και να δεχτώ μια ταινία που πολλές φορές έχει:

-μέτριους ηθοποιούς

-παράταιρα σκηνικά

-πολύ κακούς διαλόγους (ενίοτε)

-κακή σκηνοθεσία?

Λίγο να τονίσω (γιατί ξέρω ότι φεύγω εκτός θέματος!) ότι μιλάω για πολλές ταινίες, αλλά σίγουρα όχι για όλες!

Στην καλύτερη των περιπτώσεων, ακόμα κι αν έχω εξαιρετικούς ηθοποιούς κι εξαιρετικό αποτέλεσμα, θα έχω κάτι ισάξιο του βιβλίου, αλλά σίγουρα τίποτα που να μπορεί να ξεπεράσει τη δύναμη της φαντασίας μου....

Σε ξεμπέρδεψα ή τα έκανα χειρότερα?!

 

[Fred Madison]

Μας το είχαν βάλει εργασία Χριστουγέννων στο σχολείο και μάλιστα έπρεπε να γράψω κι ένα essay περίπου 1,000 λέξεων όπου -εκτός όλων των άλλων- θα έπρεπε να συγκρίνω την ταινία με το βιβλίο.

Χμμμ εργασία στο σχολείο το Do androids dream of electric sheep ?

Εεε συγνώμη τι σχολείο ήταν αυτό; Μιλάμε για γυμνάσιο/λύκειο ή ανώτερες σπουδές;

Ο καθηγητής σας σίγουρα Θεός !

 

[D@redevil]

Χμμμ εργασία στο σχολείο το Do androids dream of electric sheep ?

Εεε συγνώμη τι σχολείο ήταν αυτό; Μιλάμε για γυμνάσιο/λύκειο ή ανώτερες σπουδές;

Ο καθηγητής σας σίγουρα Θεός !

Μιλάμε για Α΄ Λυκείου, προετοιμασία για Proficiency. Είχαμε ήδη ασχοληθεί με Shakespeare, διαβάζαμε ήδη κλασσική λογοτεχνία στα αγγλικά (εργασίες που έπρεπε να παραδοθούν μεσοβδόμαδα) & μια φορά στις 2 εβδομάδες, μας έβαζαν να βλέπουμε ταινίες με σκεπασμένους τους υπότιτλους (επί εποχής VHS). Να μη σε πω πόσο listening έχω κάνει στη ζωή μου...

Και για να λύσω την απορία, ήμουν σε ιδιωτικό.

Και.... back to topic!

 

[Σώτος Σώτος]

Και για να το εξηγήσω λίγο καλύτερα: Όταν διαβάζω ένα βιβλίο, ακολουθώ την πλοκή του νοερά και πλάθω με το μυαλό μου τις "ιδανικές" εικόνες (όπως όλοι). Είναι αυτές οι εικόνες, που ως κύριο χαρακτηριστικό τους έχουν τα γνωρίσματα, που μπορούν να επιφέρουν το μέγιστο δυνατό συναισθηματικό αποτέλεσμα ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του καθενός και σύμφωνα με το ερέθισμα που δεχόμαστε (π.χ. σκηνή από βιβλίο).
Όταν λοιπόν το μυαλό μου έχει ήδη στήσει το ιδεατό "σκηνικό", με τους "ιδανικούς" ηθοποιούς κι ακολουθεί την ακριβή πλοκή του βιβλίου, χωρίς να πετσοκόβεται από σεναριογράφους και μου επιφέρει την απόλυτη "κάθαρση", τότε πώς να κάνω υπαναχωρήσεις και να δεχτώ μια ταινία που πολλές φορές έχει:

-μέτριους ηθοποιούς

-παράταιρα σκηνικά

-πολύ κακούς διαλόγους (ενίοτε)

-κακή σκηνοθεσία?

Λίγο να τονίσω (γιατί ξέρω ότι φεύγω εκτός θέματος!) ότι μιλάω για πολλές ταινίες, αλλά σίγουρα όχι για όλες!

Στην καλύτερη των περιπτώσεων, ακόμα κι αν έχω εξαιρετικούς ηθοποιούς κι εξαιρετικό αποτέλεσμα, θα έχω κάτι ισάξιο του βιβλίου, αλλά σίγουρα τίποτα που να μπορεί να ξεπεράσει τη δύναμη της φαντασίας μου....

Συμφωνώ απόλυτα με το σκεπτικό σου. Πράγματι είναι πολύ δύσκολο όταν έχεις διαβάσει το βιβλίο να ικανοποιηθείς με την απόδοση που έχει η ταινία, η οποία στην ουσία τι είναι; Είναι η υλοποίηση του βιβλίου όπως το φαντάστηκαν στο μυαλό τους και μπόρεσαν να το αποδώσουν ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος (σε συνεργασία βεβαια με τους ηθοποιούς, τους σκηνογράφους κλπ.). Αν το πάρεις έτσι έχει ενδιαφέρον να δεις εάν το καταφέρνουν ή όχι. Βέβαια τις περισσότερες φορές αποτυγχάνουν, υπάρχουν όμως και παραδείγματα άξια λόγου όπως π.χ. "Το Άρωμα-Η ιστορία ενός δολοφόνου" - έξοχη απόδοση κατά τη γνώμη μου.

Βασικά το κάθε πράγμα έχει τη μαγεία του - άλλη αίσθηση και συγκίνηση σου προκαλεί ένα βιβλίο, άλλη μια ταινία, άλλη ένα μουσικό θέμα...

 

[D@redevil]

[...]υπάρχουν όμως και παραδείγματα άξια λόγου όπως π.χ. "Το Άρωμα-Η ιστορία ενός δολοφόνου" - έξοχη απόδοση κατά τη γνώμη μου.

Με κέντρισες το ενδιαφέρον! Θα αναζητήσω βιβλίο και ταινία! (η οποία αν δεν απατώμαι είναι και σχετικά "φρέσκια" - του 2005?)

Βασικά το κάθε πράγμα έχει τη μαγεία του - άλλη αίσθηση και συγκίνηση σου προκαλεί ένα βιβλίο, άλλη μια ταινία, άλλη ένα μουσικό θέμα...

Δε θα μπορούσα να το είχα θέσει καλύτερα! Είπες σε μια σειρά ό,τι παλεύω να πω σε ολόκληρο ποστ!

(νομίζω ότι θα έχουμε πολλές, ενδιαφέρουσες συζητήσεις! )

 

[Σώτος Σώτος]

Με κέντρισες το ενδιαφέρον! Θα αναζητήσω βιβλίο και ταινία! (η οποία αν δεν απατώμαι είναι και σχετικά "φρέσκια" - του 2005?)

Προτείνω να αρχίσεις από το βιβλίο ("Το Άρωμα"-του Πάτρικ Ζίσκιντ) , το οποίο είναι περίεργα καθηλωτικό... Η δε ταινία είναι όντως φρέσκια - του 2006, η οποία κατά σύμπτωση βγήκε λίγο μετά από όταν τελείωσα το βιβλίο! Το φοβερό είναι οτι ήμουν πεπεισμένος οτι αυτό το βιβλίο με τίποτα δεν γίνεται ταινία... Κι όμως η συνέχεια με διέψευσε ευχάριστα...

(νομίζω ότι θα έχουμε πολλές, ενδιαφέρουσες συζητήσεις! )

Το έχω αντιληφθεί από την πρώτη στιγμή που βρήκα αυτήν την όαση!

 

[Thor]

Νομίζω ότι είναι αναπόφευκτο μεν λάθος δε να συγκρίνει κάποιος την ταινία με το βιβλίο από το οποίο προέρχεται και κυρίως να κρίνει την ταινία από το πόσο πιστή ήταν στο υλικό απ' όπου βασίστηκε.

Παράδειγμα οι ταινίες του Κόρμαν βασισμένες σε ιστορίες του Πόε. Στην πλειοψηφία τους είναι πολύ χαλαρές μεταφορές που δύσκολα μπορείς να ταυτοποιήσεις με το ομότιτλος τους διήγημα αλλά αυτό δεν αφαιρεί τίποτα από την καλλιτεχνική τους αξία. Στην ίδια κατηγορία και οι ταινίες της Universal κλασσικές ταινίες τρόμου με τεράστια συμβολή στην εξέλιξη όχι μόνο του είδους αλλά και του κινηματογράφου γενικότερα αλλά οι κκ Σέλεϊ, Στοκερ, Λερού ή Γουέλς θα δυσκολευόταν να αναγνωρίσουν τα έργα τους.

Άλλη περίπτωση ο Πόλεμος της φωτιάς ή το Φάντασμα της όπερας. Μέτρια βιβλία (με κλασικό στάτους όμως) που απετέλεσαν (χαλαρή) βάση για αριστουργηματικές ταινίες (το φάντασμα ομολογουμένως με τόσες διασκευές νομοτελειακά θα έβγαζε και κάποια καλή).

 

[iggylebowski]

Εξαιρετικό βιβλίο, όπως όλα του Dick που έχει τύχει κι έχω διαβάσει. Εξαιρετική και η ταινία. Κατά τα άλλα συμφωνώ με τον Thor. Θεωρώ λάθος να συγκρίνεις κάθε βιβλίο με την κινηματογραφική μεταφορά του. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα κινηματογραφικών μεταφορών βιβλίων που απέχουν αρκετά από το πρωτότυπο έργο κι όμως το αποτέλεσμα είναι πολύ καλό. Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, για μένα προσωπικά, είναι το Γυμνό Γεύμα, αφού η ταινία του Cronenberg απέχει πολύ από το βιβλίο του Burroughs, κι όμως και τα δυο τα βρίσκω εξαιρετικά.

 

[ntsmrtz]

Το βιβλίο το πρωτοδιάβασα το '94 (το έχω διαβάσει 4 φορές, στο πρωτότυπο αγγλικό κείμενο, η τελευταία τον φεβρουάριο που πέρασε) αφού είχα πρωτοδει την ταινία το '92 στην επετειακή προβολή, στο Αττικόν (πλέον καμμένο) επί της Σταδίου.

Πολύ καλή πλοκή, στο επίπεδο και των υπολοίπων καλών έργων του PkD, δίνει αφορμές για προβληματισμούς που -όπως και τα υπόλοιπα έργα του- πάσχει από την σχετική αδυναμία του να εμπλέξει συναισθηματικά τον αναγνώστη με τα πρόσωπα. Υπάρχει μία πολύ καλή περιγραφή τεχνικών στοιχείων και πρωτοποριών-εξαρτημάτων-επιτευγμάτων φτιάχνοντας πραγματικά ένα εξαιρετικό μυθιστορηματικά μελλοντικό περιβάλλον και καθιστώντας σαφές ότι έχουμε ένα συγγραφέα "ιδιαίτερης" αντιληπτικής ικανότητας.


Επειδή όμως έγινε λόγος και για την ταινία, που κατά την άποψή μου η σύγκριση (που έγκειται στο κατά πόσο ταυτίζεται η εικόνα που έχουμε δημιουργήσει στην αντίληψή μας διαβάζοντας το κείμενο με την οπτικοποιημένη αντίληψη του δημιουργού της ταινίας) είναι αναπόφευκτη αλλά όχι λανθασμένη (αφού δεν αναιρείται η καλλιτεχνική αξία της ταινίας ακόμα και αν υπάρχουν μεγάλες διαφορές) ας πω έστω και o.t την γνώμη μου που συνοψίζεται στο: "η εξαίρεση επιβεβαιώνει τον κανόνα"


Διότι μπορεί οι μεταφορές στον κινηματογράφο να υπολείπονται (λογικό και αναμενόμενο) του κειμένου, στην προκειμένη όμως συμβαίνει το αντίθετο. Απλά ένα αριστούργημα.

 

[domniki]

Τα μόνα βιβλία που οι αντίστοιχες ταινίες τους είναι καλύτερες είναι αυτά του Stephen King!

 

[freaktmp]

Και μιας και μιλαμε για βιβλια για Bladerunner να μια φωτο απο το δευτερο sequel. Καπου εχω και το πρωτο, αλλα δεν μπορω να το βρω το σκασμενο.



Ακολουθουν την ταινια και οχι το αρχικο βιβλιο, αλλα δεν ξεχνουν την καταγωγη τους.

Ειναι γραμμενα απο τον φιλο και προστατευομενο του Philip Dick, K.W. Jeter. Ενας πολυ ενδιαφερον συγγραφεας, αδικημενος ΙΜΗΟ.