Φωτιες του Αη Γιαννη του Ριγανα

[joe]

Μεχρι το προσφατο παρελθον καθε 24 Ιουνη παιδια και μεγαλυτεροι σε καθε γειτονια εφτιαχναν μεγαλες φωτιες. Οχι δεν επροκειτο για εξεγερση και σιγουρα δεν επεφτε ξυλο. Επεφτε ομως πολυ γελιο.

Ηταν του Αη Γιαννη του Ριγανα. Το εθιμο αναμεσα σε αλλα περιελαμβανε το αναμα μιας μεγαλης φωτιας, οπου καιγονταν τα μαγιατικα στεφανια και μετα οι πιτσιρικαδες επαιρναν φορα και πηδουσαν απο πανω. Το εντυπωσιακοτερο ολων ηταν πως αυτ δεν γινονταν στην υπαιθρο ή καποιο χωριο. Γινονταν σε σταυροδρομια αστικοτατων περιοχων. Καθε χρονο καποιος εκανε την αρχη (συνηθως παιδια) και ενω αρχικα καποιοι κανανε πως δεν θελουν στο τελος συμμετειχε ολη η γειτονια ενεργα. Παλια επιπλα και σαβουρες τροφοδοτουσαν την πυρρα δινοντας συνεχεια σε ενα παναρχαιο εθιμο του εορτασμου του θερινου ηλιοστασιου μεσα στις γειτονιες της συγχρονης Αθηνας.

Οι πιο τολμηροι πηδουσαν ενω η φωτια ηταν ακομη πολυ ψηλη και στην ουσια εκμεταλευονταν το στιγμιαιο καταλαγιασμα της φλογας απο το ρευμα που δημιουργουσε η φορα τους.

Μια χρονια βεβαια ειχαμε και ενα δυσαρεστο μια και ενα παιδι παραπατησε και προσγειωθηκε καταμεσης στην φωτια με αποτελεσμα ασχημα εγκαυματα στο ποδι.

Τωρα πια δεν γινεται. Τα πιτσιρικια ειναι λιγα και σιγουρα δεν υπαρχει περιπτωση να τα αφησουν οι μαναδες τους να παιζουν με φωτιες, ενω οι πατεραδες δεν θα καλωσοριζαν μια καυτρα στο αγορασμενο με δοσεις ακριβο αυτοκινητο τους. Ειναι κριμα γιατι ηταν απο τα λιγα εθιμα που εφερναν πολυ κοντα ολη την γειτονια.

 

[Saulot]

Δέν υπάρχουν πια γειτονιές, τα παιδια ανάβουν φωτιές στο WOW για να ανεβάσουν cooking και το θερινό ηλιοστάσιο είναι 20-21 Ιουνίου...

 

[AEON]

Ωραίες εποχές κι αισθάνομαι τυχερός που πρόλαβα και βίωσα αυτό το έθιμο στην Αθήνα σε μια περίοδο που ακόμα υπήρχαν αλάνες και μονοκατοικίες.

Οι φωτιές του Άι-Γιαννιού αποτελούν επιβίωση αρχαιοελληνικού τελετουργικού εθίμου. Περνώντας τρεις φορές πάνω από τις φωτιές οι πρόγονοί μας γιόρταζαν τον νέο ηλιακό κύκλο που μόλις είχε ξεκινήσει πριν από λίγες ημέρες με το θερινό ηλιοστάσιο. Πίστευαν ότι με αυτόν τον τρόπο αποκαθαίρονταν συμβολικά και προετοίμαζαν τον εαυτό τους για την συνέχεια. Σε μερικές περιοχές καίγονταν επίσης τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια (κι αυτό αρχαίο έθιμο) για να σηματοδοτηθεί η έλευση του κυρίως θέρους, ενώ ψάλλονταν ταυτόχρονα διάφορες ευχές-ξόρκια.

Υ.Γ: Φέτος 24 Ιούνη το έθιμο θα γιορταστεί με mosh pits και θρασοκατάνυξη στο Sonicsphere (μια που έχω τερματίσει και το cooking στο WoW και μαζί το virtual barbeque).

 

[exetlaios]

Παιδιά, πρώτη φορά το ακούω αυτό ! Πολύ λυπάμαι που δεν έτυχε να κρατήσω τέτοιες μνήμες.

 

[krios]

Το θυμάμαι κι εγώ στα μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του '70. Μετά η αλάνα στην οποία μαζευόμασταν έγινε πολυκατοικία.

 

[dadmin]

Λογω ηλικιας το 77-78 πηδουσαμε τις λεγομενες "παιδικες" φωτιες - οι λιγο μεγαλυτεροι εκαιγαν τα μπατζακια τους στις μεγαλες. Χαθηκε ομως το εθιμο, για τους λογους που αναφερθηκαν ηδη, και ειναι κριμα.

 

[Saulot]

Ειμαι τυχερός που το πρόλαβα στην Κρήτη.

 

[DINO]

Πολλές αναμνήσεις από τις φωτιές του Αϊ Γιαννιού του Ριγανά!

Όταν οι φλόγες φούντωναν για τα καλά, θυμάμαι πως φοβόμουν να πηδήσω. Μόνο τα μεγαλύτερα παιδιά πηδούσαν!

Μια φορά όμως θυμάμαι, έκανα την υπέρβαση!

Τώρα πια, ενώ η γειτονιά υπάρχει ακόμα, δυστυχώς δε συνεχίστηκε το έθιμο από τους νεότερους.

Έτσι μου έρχεται, την επόμενη φορά που θα είναι η γιορτή, να μαζέψω 4-5 φίλους από τότε και να αναβιώσουμε το έθιμο, ίσως μαζί με τα παιδιά μας!!!

Παιδιά, πρώτη φορά το ακούω αυτό ! Πολύ λυπάμαι που δεν έτυχε να κρατήσω τέτοιες μνήμες.

Κρίμα... Είναι αρκετά έντονες τέτοιες μνήμες...

 

[kajwbtfe]

Το προλαβα και εγω αυτο το εθιμο!!Ακομα και τωρα εδω στην Α.Μαρινα στην Ηλιουπολη το κανουν!Οχι βεβαια στο δρομο αλλα στην πλατεια της εκκλησιας.Παντως παλια μεζευομασταν παρα πολλα παιδια(κυριως αγορια) και πηδαγαμε απο πανω και οι γονεις στα μπαλκονια μας χαζευαν!

 

[saboter]

Το έθιμο αυτό δεν έχει χαθεί από την επαρχία...έχουμε ακόμη αλάνες για τις φωτιές τ' Άϊ-Γιαννιού. Μάλιστα επειδή όποιος πηδάει τρεις φορές θα έχει κατά τη λαογραφία τύχη και καλή υγεία, περνούν ως και τα μωράκια από πάνω, κι όταν καταλαγιάσει η πύρα, μέχρι και οι γιαγιάδες το κουτσοπολεμάνε.

Ρετρό αναφορές κουβαλάει η μυρωδιά, τόσο της κάπνας που ντουμανιάζει τη γειτονιά, όσο και της τσίκνας του καψαλισμένου μαλλιού και δέρματος που αναδύεται από τα κορμιά των "αλτών".

 

[joe]

Παιδιά, πρώτη φορά το ακούω αυτό ! Πολύ λυπάμαι που δεν έτυχε να κρατήσω τέτοιες μνήμες.

E oτι ο Εχετλαιος δεν θα ειχε καταχωρημενη τετοια μνημη δεν το περιμενα ποτε!!!!

Εμεις το καναμε μεχρι και το 2000. Τωρα πια δεν παιζει και ας ειμαστε ακομη σε γειτονια. Θελει ορεξη και μπουγιο το πραγμα. Δεν ειναι και λιγο να κλεινεις το σταυροδρομι με μια μεγαλη φωτια. Παιζανε και μπυρονια για τους μεγαλους... ωραια πραγματα χαλαρα. Βεβαια κανας ξινος επαιζε και τοτε, αλλα επρεπε να εισαι πολυ αναποδος ανθρωπος για να μανουριασεις και παντα οι υπολοιποι απλα αδιαφορουσαν.

 

[serano915]

Κι εγώ το θυμάμαι πολύ έντονα στην παλιά μου γειτονιά το συγκεκριμένο έθιμο με τις φωτιές! Εδώ στην Κρήτη αναφέρεται ως "του Αη Γιαννιού του Κλήδονα" και συνοδεύεται και με ένα ακόμα έθιμο:

Από την προηγούμενη μέρα μια Μαρία (ανύπαντρη) πρέπει να πάει να φέρει το αμίλητο νερό από τη βρύση (συνήθως στα χωριά υπάρχει μια βρύση σε κάθε πλατεία κλπ ). Φυσικά κατά τη διαδρομή δεν πρέπει να μιλήσει καθόλου. Τη συνοδεύουν συνήθως πιτσιρίκια που την πειράζουν και της φωνάζουν διάφορα ώστε να την κάνουν να μιλήσει, αν δεν τα καταφέρει πρέπει να ξαναγυρίσει πίσω να φέρει καινούριο νερό κλπ. Σε αυτό το νερό τα ανύπαντρα κορίτσια του χωριού ή της γειτονιάς ρίχνουν από ένα προσωπικό τους αντικείμενο λέγοντας διάφορες μαντινάδες. Αφήνουν το νερό όλο το βράδυ έξω και το επόμενο βράδυ "ανοίγουν τον Κλήδονα" πάλι με μαντινάδες και η καθεμιά παίρνει το αντικείμενο που είχε ρίξει, προσέχοντας το πρώτο αντρικό όνομα που θα ακούσει. Αυτό θα είναι και το όνομα του άντρα που θα παντρευτεί! Το έθιμο του Κλήδονα γίνεται ταυτόχρονα με τις φωτιές και αναβιώνεται ακόμα και σήμερα σε διάφορες γειτονιές και χωριά από πολιτιστικούς συλλόγους!

Παλιά (πολύ παλιά όμως) είχα λάβει κι εγώ μέρος σαν κοριτσάκι, αλλά δεν θυμάμαι τι όνομα είχα ακούσει...

 

[sunset89]

Παλιά (πολύ παλιά όμως) είχα λάβει κι εγώ μέρος σαν κοριτσάκι, αλλά δεν θυμάμαι τι όνομα είχα ακούσει...

Θα το θυμηθείς όταν έρθει η ώρα του γάμου σου!!

 

[serano915]

Θα το θυμηθείς όταν έρθει η ώρα του γάμου σου!!

Μμμ, αν το θυμηθώ θα δω και αν όντως πιάνει το κόλπο του Κλήδονα!

 

[Juanita]

Το έθιμο αυτό αναβίωνε κάθε χρόνο και στη Χίο παλαιότερα...

Τώρα δε γνωρίζω αν το τηρούν ακόμη...

Στην Αθήνα, πάντως, δε θυμάμαι να το έχω ζήσει...

 

[Domenica]

Και μεις το κάναμε στην Σύρο τη δεκαετία του '80, θυμάμαι είχα ξύλινα τσοκαράκια σολ και τα έβγαζα στην άκρη για να μην πέσουν στις φλόγες...

 

[johnny19818]

Είναι το ίδιο μάλλον με αυτό που κάνουν στην Κρήτη στη γιορτή του Άη Γιάννη του Κλείδωνα. Κι εμείς ανάβαμε φωτιές στη γειτονιά και πετούσαμε τα στεφάνια του Μάη. Όλα τα παιδάκια της γειτονιάς πηδούσαμε μες στην τρελή χαρά πάνω από τις φωτιές.

 

[elephadas]

Ανάβαμε τεράστιες φωτιές, στη μέση του δρόμου. Στη μικρή επαρχιακή πόλη που έμενα τα παιδικά και εφηβικά χρόνια τα αυτοκίνητα ήταν ελάχιστα και η γειτονιά μου ήταν στην άκρη της πόλης οπότε δεν είχε κίνηση. Πηδούσαμε πολλές φορές, αλλά πάντα πολλαπλάσιο του 3. Την τελευταία φορά που πήδησα ήμουν Τετάρτη Γυμνασίου, ηλικία στην οποία ακόμη κι εγώ ο δειλός και φοβιτσιάρης είχα αρκετό θάρρος ώστε να πηδάω όταν η φωτιά ήταν πολύ ψηλά, με αποτέλεσμα να καψαλιστούν οι βλεφαρίδες μου (!!). Εκείνη μάλιστα τη χρονιά λίγο έλειψε να γίνει και ατύχημα, διότι δυο"άλτες" ξεκίνησαν από αντίθετες πλευρές, χωρίς να έχουν προσέξει ο ένας τον άλλο, και συγκρούστηκαν πάνω από τη φωτιά, ευτυχώς έπεσαν έξω από τις φλόγες και δεν είχαν άλλες συνέπειες.

Στην Αθήνα που ανέβηκα από την επόμενη χρονιά έμενα σε μή πυρομανή περιοχή

 

[gremlinakos]

Στις γειτονιές που μεγάλωσα, οι φωτιές του Αι-γιάννη άντεξαν μέχρι τα τις αρχές του 90. Από τον κλήδονα έχω ελάχιστες μνήμες γιατί σταμάτησε πρόωρα. Πάντως όλο το πακέτο του εθίμου (Μαγιόξυλο-κλήδωνας-φωτιές) είναι αναπόσπαστο κομμάτι της λαογραφικής μας κληρονομιάς, και της παιδικής μας τρέλας! Δυστυχώς χρόνο με τον χρόνο, κι αυτά σβήνουν, όπως έσβησαν έναν σωρό άλλα, όπως π.χ. τα κάλαντα του Λαζάρου..

Υ.Γ: Ο κλήδονας διαφέρει απο τόπο σε τόπο νομίζω. Στην προσφυγική γειτονιά μου πρέπει να διεξάγονταν διαφορετικά. Τον κύριο λόγο πάντως τον είχαν οι βωμολοχίες..

 

[pardalotzatziki]

Καποτε το καναμε....τωρα ουτε στεφανια δεν κανουμε οι περισσοτεροι...