Ψεύτης Ήλιος - Burnt by the Sun (1994)

Clemence

RetroAdept
Joined
1 Αύγ 2009
Μηνύματα
1.017
Αντιδράσεις
176
936 Σοβιετική Ένωση. Κοντά στη Μόσχα, ο συνταγματάρχης Σεργκέι Κοτόφ (Νικίτα Μιχάλκοφ) περνάει μια μέρα ξεκούρασης στο εξοχικό του. Όλα φαντάζουν ειδυλλιακά. Η όμορφη γυναίκα του Μαρούσα (Ινγκεμπόργκα Νταπκουνάιντε), η πανέξυπνη και γλυκύτατη κόρη του Νάντια (Νάντια Μιχάλκοβα, κόρη του σκηνοθέτη), η πανέμορφη εξοχή. Μαζί τους είναι συγγενείς της γυναίκας του, «εκπρόσωποι» της προηγούμενης τάξης πραγμάτων. Ο Κοτόφ απολαμβάνει την εκτίμηση, την αγάπη και τον θαυμασμό όλων (χαρακτηριστική η σεκάνς με την άσκηση του στρατού. Ξαφνικά εμφανίζεται ο Μίτια (Όλεκ Μεντζίκοφ). Πρώην μνηστήρας της Μαρούσα, προστατευόμενος του πατέρα της, έλειπε για πάνω από 10 χρόνια. Γοητευτικός, πνευματώδης, όλοι έλκονται από αυτόν εκτός από τον Κοτόφ. Μόνο που αυτή η επίσκεψη δεν είναι μια πράξη εθιμοτυπίας, ευγένειας, ή έστω ένα κλείσιμο συναισθηματικών λογαριασμών…




Σοβιετικός ρεαλισμός... μετά-σοβιετικής περιόδου, είναι η ταινία του Μιχάλκοφ, μια ελεγεία στη σχέση ιδεαλισμού και ανθρώπου, που στα 1994 παραδίδει απλά μαθήματα ύφους και ήθους στους συμπατριώτες του.

Υπέρ : Κερδίζει στις Κάννες, κερδίζει στα Όσκαρ. Ο Μιχάλκοφ είναι ένας καλλιτέχνης, όπου κατάγεται και συνυπάρχει σε οικογένεια αυθεντικών καλλιτεχνών της ρωσικής και σοβιετικής σχολής. Ερεθίσματα ταρκοφσκικά, στέλνει μηνύματα ανταλλαγής ιδεών στον Κοντσαλόφσκι και τον Σοκούροφ. Σκηνοθετεί, γράφει το σενάριο, πρωταγωνιστεί στον "Ψεύτη Ήλιο", στην ταινία που αποτύπωσε όσο καμία άλλη -ποτέ- την μοναδική και μεγάλη ήττα της μπολσεβίκικης επανάστασης, του υπαρκτού σοσιαλισμού, του ανύπαρκτου κομμουνισμού, του καταραμένου ηγέτη Στάλιν : την ανελευθερία και τη σαπίλα ενός ελευθεριακού -δήθεν- καθεστώτος, μιας ιδέας, ενός οράματος. Η μικρή του κόρη, η οποία επίσης πρωταγωνιστεί είναι όλα τα ρούβλια μαζί. Η μουσική επένδυση, παρμένη από το ομώνυμο ρωσικό βαλς του '30, εξαίσια. Η φωτογραφία του Καλιούτα μοναδική. Η επανέκδοση του 1994, από την ΑΜΑ Films, έρχεται να κάνει μαθήματα σινεμά, όπως πριν λίγες εβδομάδες η "Δίκη της Νυρεμβέργης", για το πως πρέπει -for the god- να γίνεται αυτός ο "καταραμένος σινεμάς"...

Κατά : Ουδέν κακό αμιγές καλού..

Στοιχεία ταινίας : Η μοναδική ρωσική ταινία που έχει κερδίσει Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Επίσης, κέρδισε δυο βραβεία στις Κάννες του 1994. Το 2009 ο Μιχάλκοφ ετοιμάζει τον "Ψεύτη Ήλιο 2". Μα καλά σίκουελ και ο κομμουνισμός;

Βιογραφικό Νικίτα Μιχάλκοφ : O ρώσος "Σπίλμπεργκ", όπως έχει ονομαστεί, ειδικώς μετά τον φαντασμαγορικό "Κουρέα της Σιβηρίας" το 1998, έχει κερδίσει 17 βραβεία σε όλα τα μεγάλα ευρωπαϊκά κινηματογραφικά φεστιβάλ και έχει δει ταινία του να κερδίζει Όσκαρ. Από το 1974 έχει σκηνοθετήσει 15 ταινίες, με τελευταία το "12", ρωσικό ριμέικ του "12 Angry Men" του Λιούμετ, που θα βγει στη χώρα μας στα τέλη του 2008. Επίσης, όντας δεινός ηθοποιός, έχει παίξει σε πάνω από 40 ταινίες. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει το γενεαλογικό δέντρο του : αδελφός του είναι ο σημαντικός ρώσος σκηνοθέτης Αντρέι Κοντσαλόφσκι, που έχει κάνει καριέρα και στο Χόλυγουντ. Οι γονείς του, Σεργκει και Νατάλια, ήταν σημαντικοί ποιητές του σοβιετικού καθεστώτος, ενώ ο παππούς του Πιότρ Κοντσαλόφσκι, σπουδαίος ρώσος ζωγράφος της εποχής των τσάρων.

ΝΕΣΤΟΡΑΣ ΠΟΥΛΑΚΟΣ (****)

Η ταινία γυρίστηκε το 1994. Η Σοβιετική Ένωση δεν υφίσταται πλέον και αρκετές ταινίες, μεταξύ άλλων η «Μετάνοια» του Τ. Αμπουλάτζε, «ο Φίλος μου Ιβάν Λαψίν» του Α. Κέρμαν, καταπιάνονται ανοιχτά με τον σταλινισμό. Η δράση τοποθετείται στα 1936. Ο Λένιν νεκρός από το 1924 και ο Στάλιν έχει καταφέρει να εξουδετερώσει τους αντιπάλους του (κυρίως τον Λέων Τρότσκι) και να εξασφαλίσει την εξουσία. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 θα αρχίσει ένα ανηλεές κυνήγι των αντιπάλων του, με σκοπό να κάμψει κάθε αντίσταση στα πολιτικά και κοινωνικο-οικονομικά του σχέδια. Τελικά, ακολούθησε ένα κλίμα μαζικής τρομοκρατίας με εκατομμύρια νεκρούς. Πολλοί από αυτούς ήταν μέλη του κόμματος, ήρωες της επανάστασης του 1917, όπως ο Κοτόφ στην ταινία, οι Ζινόφιεφ, Καμένεφ, Μπουχάριν στην πραγματικότητα και βέβαια και ο ίδιος ο Τρότσκι. Το 1956, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Στάλιν, ο σταλινισμός θα καταδικαστεί επίσημα από το κόμμα και τα περισσότερα θύματά του θα αποκατασταθούν. Βέβαια, για ορισμένα θα χρειαστεί να φτάσουμε στο 1989, ώστε να δικαιωθούν.

Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας, θυμίζει έργο του Τσέχοφ (μην ξεχνάμε ότι ο Μιχάλκοφ διασκεύασε το έργο του μεγάλου συγγραφέα «Πλατόνωφ» με τίτλο «Μηχανικά Πιάνα». Διαδραματίζεται ως επί το πλείστον σε έναν χώρο, στο ε ξοχικό – οι ήρωες κουβαλούν καταπιεσμένα πάθη, όνειρα, επιθυμίες, αλλά τίποτα δεν δείχνει να αλλάζει – με εξαίρεση τις σεκάνς στο ποτάμι, και μάλιστα μία από τις πιο όμορφες στιγμές του φιλμ είναι η βαρκάδα που κάνει ο Κοτόφ με την κόρη του.

Έντεχνα όμως ο Μιχάλκοφ με χαρακτηριστικές και λειτουργικές λεπτομέρειες στους διαλόγους, στο σενάριο και στην κινηματογραφική αφήγηση (η «παρουσία» του Στάλιν μέσω του γιγαντιαίου πορτρέτου του, η άσκηση πολιτικής ετοιμότητας στο ποτάμι, όπως και το χαρακτηριστικό σκηνοθετικό εύρημα ενός οδηγού που ψάχνει να βρει έναν τόπο που δεν τον γνωρίζει κανείς), αρχίζει να αυξάνει την ένταση και να δημιουργεί ένα κλίμα υποβόσκουσας απειλής. Έτσι οδηγούμαστε στο τελευταίο μέρος της ταινίας, όπου παρόλο που ξέρουμε ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται, η αποκάλυψη θα είναι ιδιαίτερα οδυνηρή.

Εξαιρετικές ερμηνείες, από τον ίδιο τον σκηνοθέτη στο ρόλο του Κοτόφ – ενστικτώδης, δυναμική, δείχνει να θέλει να επιβληθεί με τη φυσική ρώμη του και φαντάζει αλώβητος εξαιτίας και της πίστης του στο σύστημα, σε αντιπαράθεση με αυτή του Μεντζίκοφ στον ρόλο του Μίτια, ένα άτομο που δείχνει να έχει υπολογίσει την κάθε του κίνηση, άσχετα αν έχει ήδη καταλάβει πως το παιχνίδι έχει χαθεί και γιʼ αυτόν (προσέξτε την εναρκτήρια σεκάνς του φιλμ). Εύθραυστη η Ινγκεμπόργκα Νταπκουνάιντε και πολύ καλή η μικρή Νάντια Μιχάλκοβα. Η αναπαράσταση της εποχής, τα κοστούμια, η φωτογραφία, γενικά η παραγωγή είναι προσεγμένη, η μουσική του Έντουαρντ Αρτέμιεφ (συνεργάτη του Ταρκόφσκι) λυρική, «σκληραίνει» για ελάχιστο χρόνο σε ένα χαρακτηριστικό σημείο της ταινίας – προσέξτε το.

Ο Μιχάλκοφ μʼ αυτή την ταινία, στο σενάριο της οποίας συνεργάστηκε, δεν θέλησε να κάνει έναν κριτικό απολογισμό του σταλινισμού, ιδωμένου μόνο από μία οπτική. Ο πρωτότυπος τίτλος («Καμμένοι από τον ήλιο» όπως και το εύρημα του ήλιου που εμφανίζεται σε διάφορα σημεία της ταινίας) είναι πολύ χαρακτηριστικός. Από τον ήλιο αυτόν – του σταλινισμού - τυφλώθηκαν, «κάηκαν» και ο Μίτια στο παρελθόν και ο Κοτόφ στο παρόν. Ο θύτης υπήρξε θύμα και ίσως το θύμα έχει ευθύνη μια και τυφλώθηκε από τον Στάλιν, και ουσιαστικά εθελοτυφλεί μέχρι την τελευταία στιγμή. Και για άλλη μια φορά εγείρεται το θέμα της ατομικής ευθύνης και στάσης του καθενός απέναντι στα απολυταρχικά καθεστώτα. Δυστυχώς με αυτόν τον τρόπο η ταινία αποδεικνύεται τραγικά επίκαιρη βλέποντας την τρομο-υστερία που επικρατεί σʼ όλη τη Δύση και πως εξαιτίας αυτής, καθεστώτα υιοθετούν πρακτικές που καταπατούν στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΙΑΧΙΔΗΣ (****1/2)

αυτά από το cinemad.gr
 
Τον "Ψεύτη Ήλιο" τον είδα όταν ήρθε στην Ελλάδα, μαζί με μια φίλη μου, μόνες μας στην αίθουσα ενός παλιού κινηματογράφου στην Πατησίων. Από αυτές τις οικογενειακές επιχειρήσεις με τα φθαρμένα βελούδινα καθίσματα που πια δεν υπάρχουν.

Θυμάμαι ότι είχαμε προτείνει στο συμπαθέστατο ζευγάρι των ιδιοκτητών να μην κάνει την προβολή μόνο για μας και να εξαργυρώσουμε τα εισιτήρια κάποιο άλλο βράδυ. Δεν ήθελαν ούτε να το ακούσουν :) .

Ιδανικό σκηνικό γι' αυτή την καταπληκτική ταινία.

Η ρώσικη ρουλέτα του Μίτια πριν καν πέσουν οι τίτλοι τα λέει όλα γι' αυτόν τον τόσο γοητευτικό και επικίνδυνο χαρακτήρα. Κι ο Όλεγκ Μέντζικοφ ξεδιπλώνει το τεράστιο ταλέντο του (να θυμίσω απλώς τον "Αιχμάλωτο του Καυκάσου" και να προσπαθήσω να ξεχάσω τον "Κουρέα της Σιβηρίας" που μου φάνηκε ως η παραχώρηση του Μιχάλκωφ στους κανόνες του Χόλιγουντ).

Κρατώ ακόμα την τόσο θεατρική εμφάνιση του Μίτια στο σπίτι των Κοτώφ με τη σταδιακή "αποκάλυψή" του καθώς ολοκληρώνει το κομμάτι στο πιάνο και την αντίδραση του συνταγματάρχη όταν όλη η οικογένεια, παρασυρμένη από την γοητεία του Μίτια και τις αναμνήσεις του κοινού, αριστοκρατικού παρελθόντος τους, μένει στο σαλόνι για να χορέψει το "τζαζ" τραγούδι.

"Δεν ξέρω γαλλικά", λέει στην υπηρέτρια που έρχεται να τον ρωτήσει γιατί έφυγε.

Κι έτσι δηλώνει τα πάντα. Την επιφανειακή ζήλια του συζύγου και τη βαθύτερη δυσπιστία του υποψιασμένου σοβιετικού πολίτη.
 
Ψεύτης ήλιος - Burnt by the Sun (1994)

Μία εξαιρετική ταινία του Νικίτα Μιχάλκοφ με τον ίδιο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ιστορία εκτυλίσσεται στην Σοβιετική Ένωση την εποχή της παντοδυναμίας του Στάλιν. Ο συνταγματάρχης και ήρωας της Επανάστασης Κοτόφ περνάει το καλοκαίρι του 1936 στην ντάτσα του με την οικογένειά του. Την ήρεμη ατμόσφαιρα ταράζει ο ερχομός του Μίτια, μακρινού συγγενή και παιδικού έρωτα της γυναίκας του Μαρούσιας, ο οποίος γοητεύει όλα τα μέλη της οικογένειας και κυρίως τη μικρή κόρη του Κοτόφ, τη Νάντια. Οι υποψίες του συνταγματάρχη επιβεβαιώνονται, καθώς αποδεικνύεται ότι ο Μίτια είναι πράκτορας των αρχών που ήρθε με σκοπό να τον συλλάβει. Η ταινία αποτελεί δριμύ κατηγορώ κατά των απάνθρωπων σταλινικών μεθόδων, με βάση τις οποίες πολλοί αντιφρονούντες φυλακίστηκαν, στάλθηκαν στα γκούλαγκ (στρατόπεδα συγκέντρωσης) ή εκτελέστηκαν. Οι πρωταγωνιστές Νικίτα Μιχάλκοφ (συνταγματάρχης Κοτόφ) και Όλεγκ Μένσικοφ (Μίτια) είναι άριστοι στους ρόλους τους, ενώ υπέροχη είναι και η κόρη του σκηνοθέτη Νάντια, που σκορπά δροσιά και αισιοδοξία με την παρουσία της στον ρόλο της μικρής Νάντιας.
 
Πίσω
Μπλουζα