Lord of the Flies (1963)

[iggylebowski]

Lord of the Flies (1963, Peter Brook)

http://www.imdb.com/title/tt0057261/

Υπόθεση: Μια ομάδα παιδιών, μέλη ενός σχολείου, που ναυάγησαν σε ένα νησί, αρχίζουν να προσαρμόζονται στο νέο του περιβάλλουν και σταδιακά αρχίζουν να οδηγούνται προς την αγριότητα, την κτηνοποίηση και τον πριμιτιβισμό.

Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του William Golding, το Lord of the Flies είναι μια αλληγορική, συμβολική, δραματική περιπέτεια επιβίωσης με κάποια διάσπαρτα στοιχεία αγωνίας και σασπένς. Το Lord of the Flies είναι μια αμφιλεγόμενη ταινία, σκηνοθετημένη από τον Peter Brook, που έχει εγείρει αρκετές αντιρρήσεις σχετικά με την παραγωγή της. H σημαντικότερη, ίσως, αντίρρηση είναι η πιστότητα της μεταφοράς του βιβλίου στην μεγάλη οθόνη. Όσοι έχουν διαβάσει τη νουβέλα του Golding εύκολα θα διακρίνουν ότι άρκετά μέρη του βιβλίου δεν εμφανίζονται στην ταινία, ενώ παράλληλα ο πυκνός συμβολισμός μερικές φορές απογυμνώνεται στην πιο βασική του μορφή. Πραγματικά ο Brook ακολουθεί κυρίως τον σκελετό της ιστορίας, διατηρώντας την καθαρή θέση του συγγραφέα, αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσει αρκετά σύμβολα. Όμως ο Brook δημιουργεί ένα τελικό αποτέλεσμα που καταφέρνει να πιάσει πλήρως τα νοήματα του Golding. Στην ιστορία του κινηματογράφου πολλές προσπάθειες για τη μεταφορά βιβλίων που δεν ακολουθούν την αφηγηματική εξιστόρηση μιας απλής ιστορίας έχουν εγείρει παρόμοια θέματα. Αν σε κάποια πιο straight λογοτεχνικά έργα το ενδιαφέρον στρέφεται στη σωστή ανασύσταση των εικόνων που δημιουργεί η ανάγνωση ενός βιβλίου όπως για παράδειγμα στο Lord of the Rings ή στο Ben Hur, σε κάποια άλλα είναι αρκετά δύσκολο να μεταφέρεις πλήρως την βαθειά σκέψη του συγγραφέα. Αυτό όμως δεν κάνει τις ταινίες αποτυχημένες. Για παράδειγμα το The Name of the Rose του Annaud απογυμνώνει την ταινία από τους βαθείς στοχασμούς και το φιλοσοφικό υπόβαθρο του έργου του Eco ή το Christine του Carpenter αποφεύγει να μείνει στην λανθάνουσα σεξουαλική σχέση που δημιουργείται μεταξύ του πρωταγωνιστή και του αυτοκινήτου όπως το παρουσίασε στο βιβλίο του ο King. Ακόμη και το Blade Runner αν και είναι μια από τις καλύτερες ΕΦ ταινίες λίγο έχει να κάνει με το Do Androids Dream of Electric Sheep στο οποίο βασίστηκε, αφού είναι σχεδόν αδύνατο να μεταφέρει την πολυπλοκότητα του Dick. Στην πραματικότητα οι εικόνες που δημιουργεί η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι καθαρά υποκειμενικές και είναι πολύ πιθανό να βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τα αντίστοιχα ερεθίσματα που εξέλαβε ο σκηνοθέτης της ταινίας. Το σημαντικότερο στο Lord of the Flies είναι το γεγονός ότι ο Brook μεταφέρει τέλεια την βαθύτερη ουσία του έργου του Golding, ενώ και η συμβολική αντιμετώπιση της ιστορίας γίνεται με αρκετά προφανή τρόπο προσεγγίζοντας την προβληματική του συγγραφέα. Πέρα από κάποιες αδυναμίες που έχουν να κάνουν με το μικρό μπάτζετ και την, μερικές φορές, ασύνδετη αφηγηματική δομή το Lord of the Flies είναι μια πολύ καλή ταινία που πετυχαίνει τον σκοπό της. Η σταδιακή μεταμόρφωση των παιδιών και η μετάβασή τους από τον πολιτισμό στην αγριότητα είναι αρκετά καλή. Αρχικά ο θεατής νιώθει ευχάριστα από την ειδυλλιακή ουτοπία που αναπαράφεται στο νησί από τα ναυαγισμένα παιδιά. Η αρχική απεικόνιση της παραδείσιας φύσης που βρίσκεται μακριά από τις τυπικότητες της πολιτισμένης κοινωνίας είναι γοητευτική, κάνοντας το νησί να μοιάζει σε μια νέα Εδέμ. Όμως ο αγώνας για επιβίωση, η χαλάρωση κάποιων ηθικών αναστολών, το κυνήγι της εξουσίας, ο φόβος και οι προκαταλήψεις θα δείξουν ότι το όνειρο έχει τελειώσει. Τα πιο πρωτόγονα και ζωώδη ένστικτα βγαίνουν στην επιφάνεια δημιουργώντας ένα σκηνικό τρόμου. Λειτουργώντας σε ιδιαίτερες καταστάσεις, πολύ μακριά από τις κανονικές, τα παιδιά, που παρουσιάζονται ως μέλη της αστικής τάξης και όχι των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων, αγγίζουν την απόλυτη βαναυσότητα, τον πρωτογονισμό και τον παγανισμό. Η όμορφη ουτοπία της απόλυτης ελευθερίας και της έλλειψης νομικών περιορισμών και κοινωνικών αναστολών μετατρέπεται σε εφιάλτη. Η ταινία όμως δεν αποτελεί απλά μια μάχη μεταξύ καλού και κακού ή λογικής και ενστίκτων, ούτε κάποια καταγγελία της ελευθεριότητας και της έλλειψης εθιμικών ή γραπτών νόμων. Η ταινία έχει να κάνει με τις κοινωνικές επιλογές καθώς το νησί απεικονίζει μια μικρογραφία της ίδιας της κοινωνίας. Αυτό στο οποίο κάνει κριτική το Lord of the Flies είναι η ίδια η ανθρώπινη φύση, η ακατανίκητη δύναμη για την απόκτηση εξουσίας και η τυφλή υποταγή σε ηγέτες που ψευδώς προσφέρουν ασφάλεια. Οι νόμοι και οι κανόνες συνεχίζουν να υπάρχουν σε μια διαφορετική μορφή ενώ και προσφερόμενη ελευθεριότητα καμία σχέση δεν έχει με την πραγματική ελευθερία. Για το Lord of the Flies η ανθρώπινη κοινωνία είναι μια εν δυνάμει βίαιη κοινωνία βασισμένη σε προκαταλήψεις και η ανθρώπινη φύση είναι υποταγμένη τόσο σε πρωτόγονα ένστικτα όσο και στην ανάγκη για την απόκτηση εξουσίας. Ο Brook προσεγγίζει το θέμα της ταινίας με μια απογυμνωμένη, λακωνική σκηνοθετική οπτική μένοντας στα απολύτως βασικά, ακροβατώντας μεταξύ ντοκιμενταρίστικου ρεαλισμού και μιας αόριστης σουρεαλιστικής αύρας. Η όμορφη ασπρόμαυρη φωτογραφία, η νωχελική κινηματογράφηση και η αφηρημένα απειλητική ατμόσφαιρα δημιουργούν ένα αρκετά όμορφο τελικό αποτέλεσμα. Επιπλέον υπάρχει μια κλιμακούμενη ένταση και ανασφάλεια κατά τη διάρκεια της ταινίας που δημιουργεί ένα κλίμα σασπένς και αγωνίας, ενώ οι καταστάσει που περιγράφονται είναι αρκετά άβολες και ενοχλητικές, ειδικά αν ο θεατής σκεφτεί ότι οι πράξεις αφορούν παιδιά. Οι ερμηνείες από το ερασιτεχνικό καστ δεν ειναι και ιδαίτερα αξιόλογες, αλλά αυτό είναι φυσιολογικό αφού δεν υπάρχουν επαγγελματίες ηθοποιοί με εμπειρία στον κνηματογράφο αλλά μόνο παιδιά. Γενικά το Lord of the Flies είναι μια αρκετά δυνατή, σοκαριστική και ενοχλητική αλληγορία που προσεγγίζει κριτικά την ανθρώπινη κοινωνία και την ανθρώπινη φυση, παρά τους κάποιους διδακτικούς τόνους. Το Lord of the Flies μεταφέρθηκε ακόμη μια φορά σε ταινία το 1990.

Trailer:

[edit] Αυτό το βίντεο δεν είναι πλέον διαθέσιμο επειδή ο λογαριασμός YouTube με τον οποίον σχετίζεται έχει τερματιστεί [edit]

 

[Thor]

Δεν έχω δει την ταινία, έχω όμως διαβάσει το βιβλίο του νομπελίστα (1983) Γουίλιαμ Γκόλντινγκ (1911-1993). Ένα βιβλίο που αντλεί την έμπνευσή του από τις κλασικές νεανικές "Ροβινσωνιάδες" και κυρίως από το 2 χρόνια διακοπές του Βερν. Ενώ όμως στις κλασικές "Ροβινσωνιάδες" έχουμε ένα αταίριαστο σύνολο ανθρώπων που κάτω από αντίξοες συνθήκες συνεργάζονται βγάζοντας ο καθένας τον καλύτερο εαυτό του, εδώ ο Γκόλντουιν ανατρέπει τους κανόνες δείχνοντας ότι ακόμα και μια κοινωνία παιδιών δεν θα διστάσει να λειτουργήσει εντελώς "αντικοινωνικά" όταν νοιώσει να απειλείται και ότι η ενστικτώδης αντίδρασή της μοιραία θα είναι να συνταχθεί με τους φορείς του κακού και όχι με το καλό. Ο Άρχοντας των Μυγών (=ο Βεελζεβούλ, που εδώ αντιπροσωπεύει το φόβο) κάνει το απλό παιδί (αλλά και κάθε άνθρωπο κατ' επέκταση) να συμπεριφερθεί από αντικοινωνικά έως εγκληματικά συντασσόμενος με τον ολοκληρωτισμό με την ελπίδα ότι έτσι θα καταφέρει να αισθανθεί ασφάλεια ενώ οι φορείς του ολοκληρωτισμού τον ρίχνουν σε ένα κυκεώνα ανορθολογισμού και τυπολατρίας ώστε να του ενισχύσουν το ένστικτο της αγέλης και να τον μανιπουλάρουν. Είναι ένα must read βιβλίο για εμάς που μεγαλώσαμε με βιβλία με ευτυχισμένους ναυαγούς που φτιάχνουν σιδηροδρομικά δίκτυα σε ερημονήσια .

Ένα θέμα που θέτεις στο κείμενό σου και (νομίζω ότι) συμφωνούμε είναι το θέμα της πιστότητας της μεταφοράς ενός λογοτεχνικού κειμένου στον κινηματογράφο (ή και την τηλεόραση). Νομίζω ότι άλλο πράγμα το βιβλίο και άλλο ο κινηματογράφος και ως εκ τούτου η ταινία πρέπει να κρίνεται σαν αυτόνομο έργο και όχι σαν προέκταση του λογοτεχνικού έργου...

Για την ταινία τώρα (που είναι και το βασικό θέμα)... όπως είπα δεν την έχω δει, θα την βάλω όμως στη λίστα των καταζητούμενων...

 

[iggylebowski]

Το βιβλίο είναι πάρα πολύ καλό, όπως λες είναι must read για τους λάτρεις της λογοτεχνίας. Η ταινία έχει κάποια προβλήματα αλλά είναι τόσο δυνατή η ιστορία που περιγράφει που δεν νομίζω ότι υπάρχει περίπτωση να μη σε κρατήσει. Και νομίζω ότι ο σκηνοθέτης έχει πιάσει το βασικό νόημα του βιβλίου, όπως ακριβώς το γράφεις κι εσύ. Έχω την εντύπωση ότι έχει μεταφέρει καλά το σκελετό του βιβλίου. Αν την ψάξεις την ταινία, διάλεξε αυτή του '63 και όχι του '90, την οποία δεν έχω δει αλλά δεν έχω διαβάσει και τα καλύτερα. Νομίζω και οι δυο κυκλοφορούν σε DVD. Όσο για τις κινηματογραφικές μεταφορές βιβλίων, δεν μπορώ να βρω πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από το Blade Runner, ίσως μόνο το Naked Lunch. Πολύ καλή η ταινία του Ridley Scott, το ίδιο καλό και το βιβλίο του Philip Dick, κι όμως είναι τελείως διαφορετικά. Δεν είναι απαραίτητη η πιστή μεταφορά για να είναι μια ταινία καλή. Όταν διαβάζεις ένα βιβλίο έχεις κάποια ερεθίσματα και δημιουργείς με το μυαλό σου κάποιες εικόνες που είναι καθαρά υποκειμενικές και φυσικά μπορεί να διαφέρουν από τις αντίστοιχες που δημιούργησε ο σκηνοθέτης. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε βιβλία που το βάρος δεν πέφτει στην απλή εξιστόρηση των γεγονότων αλλά θέματα που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια των δρώμενων. Παράδειγμα, ένα άλλο κλασικό βιβλίο. Από την τηλεοπτική μεταφορά του Heart of Darkness του Conrad που προσπαθεί να διατηρήσει το κλίμα και την ιστορία του βιβλίου, προτιμώ φυσικά την χαλαρή μεταφορά της ιστορίας στο Βιετνάμ με το Apocalypse Now. Η πιστότητα στη μεταφορά δεν σημαίνει πάντα ότι η ταινία είναι καλή. Άλλωστε αν μια ταινία είναι απόλυτα πιστή στο βιβλίο, γιατί να μην προτιμήσω να διαβάσω το ίδιο το βιβλίο

 

[noxrider]

Χρειάστηκε να διαβάσω το βιβλίο λόγω σχολής.Εξαιρετικό,με απορρόφησε στο αρχέτυπο ψυχισμό που ανέπτυξαν τα παιδιά στο νησί.Βασικά ένστικτα επιβίωσης ξεπροβάλουν,από κάθε κατεύθυνση,θυμίζοντας την προέλευση μας.Μου προκάλεσε αμηχανία η κυνική περιγραφή της δολοφονίας ενός από τα παιδιά.Καλή και η ταινία,αλλά το βιβλίο αξεπέραστο.

 

[exetlaios]

Είχα δει πριν πολλά χρόνα στην τηλεόραση το ρημέικ και σοκαρίστηκα !

Ενώ περίμενα να δω την κλασσική ιστορία "σούπερ μπομπιρες εγκλωβίζονται σε τροπικό νησί και περνάνε πρίμα", έμεινα άφωνος από τον ρεαλισμό και την ωμότητα των πιτσιρικάδων.

Σίγουρα πολύ δυνατό έργο.

Θα αναζητήσω και το αυθεντικό.

 

[D@redevil]

Δε θυμάμαι από ποια συγκυρία είχε τύχει να μπω στη διαδικασία να κυνηγήσω παρακαλώ, το συγκεκριμένο βιβλίο, για να το βρω και να το διαβάσω κιόλας! Αν δε με απατά η μνήμη μου, νομίζω ότι γινόταν αναφορά για το συγκεκριμένο βιβλίο σε κάποιο από τα βιβλία του αγαπημένου μου Stephen King. Αν δε με απατά περισσότερο, έχω την εντύπωση ότι ήταν το "Καρδιές στην Ατλαντίδα"... Και οι 2 τελευταίες προτάσεις όμως, είναι θαμπή ανάμνηση!

Αντίθετα λοιπόν με την προέλευση της επιθυμίας μου να διαβάσω το βιβλίο, η ανάγνωση του βιβλίου αυτή-καθαυτή είναι πολύ ζωντανή μες στο μυαλό μου! Η ιστορία με είχε συνεπάρει από την πρώτη στιγμή! Έντονα συναισθήματα, ενδιαφέρουσες (αν και σε μερικά σημεία αναμενόμενες) τροπές κι ένα τέλος που θα το χαρακτήριζα μάλλον compensating..

Νομίζω ότι αν μου ζητούσαν να συμπυκνώσω όλο το βιβλίο σε μια φράση, ταιριάζει πολύ όμορφα αυτή: "Ο πολιτισμός αμβλύνει τα άγρια ένστικτα, αλλά δεν τα απαλείφει"

Είχα δει πριν πολλά χρόνα στην τηλεόραση το ρημέικ και σοκαρίστηκα !Ενώ περίμενα να δω την κλασσική ιστορία "σούπερ μπομπιρες εγκλωβίζονται σε τροπικό νησί και περνάνε πρίμα", έμεινα άφωνος από τον ρεαλισμό και την ωμότητα των πιτσιρικάδων.

Σίγουρα πολύ δυνατό έργο.

Θα αναζητήσω και το αυθεντικό.

Το αυτό!... Κι εγώ έτυχε και είδα αυτήν την εκδοχή... Παρόλ' αυτά, η διαφορά της συγκεκριμένης ταινίας με το βιβλίο είναι τεράστια... Πολλές φορές δυσκολευόμουν να ταυτίσω τους ήρωες με αυτούς του βιβλίου. Η ταινία (σαν ταινία) ήταν δυνατή για μένα, αλλά συγκρινόμενη με το βιβλίο ήταν η μέρα με τη νύχτα. Δείτε την, αλλά σε καμία περίπτωση μη δοκιμάσετε να τη συγκρίνετε με το βιβλίο - θα απογοητευτείτε!...

[edit] Και 2 ταπεινές φωτός του βιβλίου:

 

[Dominion]

Το βιβλίο δεν το είχα διαβάσει. Είχα δει όμως τόσο το πρωτότυπο όσο και το ριμέικ, και ναι τα θεωρώ και τα 2 εκπλήκτικά.

 

[RIO]