Το να λέει κανείς "Δεν μου αρέσει ο τάδε" (ηθοποίος, τραγουδιστής, μουσακάς) είναι θέμα προσωπικών προτιμήσεων και δεν μπορεί να κατηγορηθεί γι' αυτό ούτε υπάρχει λόγος να ντρέπεται και κανένας δεν μπορεί να τον αναγκάσει να αλλάξει γνώμη. Περί ορέξεως ουδείς λόγος.
Το πρόβλημά μου ειναι όταν το "δεν μου αρέσει ο τάδε" μετατρέπεται στο "Ο τάδε δεν είναι καλός (ηθοποιός, τραγουδιστής, φαγητό). Το πρώτο δέχεται ότι πρόκειται για υποκειμενική εκτίμηση, το δεύτερο μοιάζει σαν να θεωρούμε τους εαυτούς μας απόλυτους κριτές αρνούμενοι ότι η γνώμη άλλων με περισσότερη παιδεία, καλλιέργεια, εξειδίκευση, μπορεί να έχει περισσότερη βαρύτητα από τη δική μας και ότι η κατανόηση της αξίας του έργου του μπορεί ίσως να ξεπερνάει τις δυνατότητές μας. Δεν μου αρέσει ο Βάγκνερ, δεν αντέχω να ακούσω πάνω από 5 λεπτά από τις όπερές του. Θα πει αυτό ότι θα απορρίψω τη γνώμη άλλων πολύ πιο αρμόδιων και ικανών από μένα να κρίνουν την αξία του ως συνθέτη και να αποφανθώ με ύφος χιλίων καρδιναλίων "Έλα μωρέ, ποιος Βάγκνερ... μπροστά στον Καρβέλα δεν λέει τίποτε"?
Επίσης, βλέπω συχνά (από όλες τις πλευρές) την τάση να απορρίπτουμε κάποιον καλλιτέχνη ΩΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ επειδή είναι καθίκι ως άνθρωπος ή επειδή διαφωνούμε πολιτικά μαζί τους ή για άλλους λόγους. Ας μην αναφερθώ σε ονόματα, αλλά ας πούμε ο Γ.Ντ. με τα συγκεκριμένα τραγούδια που επέλεξε να πει μου αρέσει πολύ περισσότερο ως τραγουδιστής από τον μακαρίτη Δ.Μ., παρόλο που από το δημόσιο πρόσωπό τους ο δεύτερος φαίνεται να ήταν πολύ καλύτερος άνθρωπος από τον πρώτο. Δεν θα πς "Ο Γ.Ντ. είναι κακός τραγουδιστής" επειδή δεν τον συμπαθώ ως άνθρωπο.
Δεν θα πάω από εκεί στην άλλη άκρη, βέβαια. ΥΠΑΡΧΟΥΝ περιπτώσεις που "αντικειμενικά" μπορεί να αποφανθεί κανείς "Ο τάδε δεν είναι καλός ηθοποιός" (παράδειγμα ο elephadas, που αν υπήρχε όσκαρ κακής ηθοποιίας θα το διεκδικούσε, και αν κανείς μου έλεγε ότι του αρέσει το παίξιμό του, θα έλεγα "Πήγαινε παιδάκι μου να σε κοιτάξει κανένας ωριλά, οφθαλμίατρος, ή καλύτερα ψυχίατρος"). Ο Σεφέρης ήταν μεγάλος ποιητής. Δεν καταλαβαίνω την ποίησή του (γενικά δεν τα πάω καλά με την ποίηση) αλλά δεν μπορώ να πω "ποιήματα ήταν αυτά που έγραφε ή βλακείες?" επειδή δεν καταλαβαίνω τι θέλει να πει ο ποιητής. Όμως ο στιχοπλόκος που έγραψε (πού το θυμήθηκα αυτό? Και σίγουρα τα λόγια τα θυμάμαι μόνο στο περίπου) "Από σπρέχεν είσαι μάνα, από εμφάνιση πετάς, αλλά δε μου λες ρε μάγκα, απο τ' άλλα πώς πας?" ήταν αντικειμενικά "ποιητής" της κακιάς ώρας και δεν διστάζω καθόλου να το πω.
Αυτό που ήθελα να πω, με τη συνηθισμένη μου φλυαρία, είναι ότι καλό είναι να είμαστε μετριοπαθείς στις κρίσεις μας για ανθρώπους των οποίων το έργο δεν μας αρέσει αλλά οι οποίοι θεωρούνται από άλλους, κατά τεκμήριο πιο επαΐοντες από μας, σπουδαίοι. Κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής, προς Θεού. Αλλά δεν είναι όλες οι κριτικές και γνώμες ισοδύναμες. Κάποιοι μπορεί να ξέρουν καλύτερα από μας σε κάποιους τομείς.
Πάω τώρα να κρυφτώ διότι θ' αρχίσουν να πέφτουν καρπαζιές.