Πρόσφατα απέκτησα έναν γερμανικό "Λαικό Δέκτη" (Volksempfänger) της εταιρείας MENDE και συγκεκριμένα τον τύπο VE301Dyn, ο οποίος κατασκευάσθηκε την περίοδο 1938 - 1941.
Παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά στην έκθεση ραδιοφωνίας του Βερολίνου, τον Αύγουστο του 1938. Το περίβλημα είναι κατασκευασμένο από βακελίτη, το κύκλωμά του δε αποτελείται από 3 λυχνίες, πέραν των πυκνωτών και των λοιπών εξαρτημάτων. Ο χαρακτηρισμός Dyn αναφέρεται στο ηχείο του που είναι πλέον ηλεκτροδυναμικό και κατά συνέπεια αποδίδει πιστότερα τον τόνο, σε αντίθεση με τα απλούστερα ωμικά ηχεία των προηγούμενων μοντέλων.
Πρόκειται στην ουσία για τον πιό πολυτελή λαικό δέκτη, μια και πέραν του καλύτερου ηχείου του είχε και φωτισμένη κλίμακα σταθμών με μετακινούμενο δείκτη. Λειρουργούσε με επιλογέα σε μακρά και μεσαία κύματα, ενώ οι σταθμοί στο καντράν ήταν αποκλειστικά γερμανικοί, μεταξύ των οποίων και πόλεις που σήμερα ανήκουν στην Πολωνία (Königsberg, Breslau κλπ.).
Η κατασκευάστρια εταιρεία MENDE ήταν εγκατεστημένη μέχρι to 1945 στη Δρέσδη. Πρόκειται για τη γνωστή μεταπολεμικά NORDMENDE μια και οι ιδιοκτήτες μετέφεραν το εργοστάσιο το 1947 στη Βόρεια Γερμανία, στη Βρέμη. Επειδή η Ανατολική Γερμανία δεν επέτρεπε τη χρήση του ονόματος MENDE, πρόσθεσαν το NORD (Βορράς) για να αποφύγουν δικαστικές διαμάχες.
Ο δικός μου δέκτης έχει υποστεί κάποιες παρεμβάσεις, νομίζω οι 2 λυχνίες είναι αλλαγμένες, κάποια καλώδια είναι κομμένα/ξεκολλημένα, ενώ του λείπει το πίσω κάλυμμα. Πιστεύω και οι πυκνωτές που είναι κάτω από το μεταλλικό σασσί θα έχουν χαλάσει.Για το λόγο αυτό -αφού τον καθάρισα από σκόνη και αράχνες- δεν τον δοκίμασα, θα δω μήπως βρω κανέναν ειδικό εδώ να τον επισκευάσει.
Και λίγα για το ιστορικό πλαίσιο: Αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ στις 30.1.1933 ο Γκαίμπελς έδωσε εντολή σε όλες της βιομηχανίες που κατασκεύαζαν ραδιόφωνα να δημιουργήσουν ένα τυποποιημένο φτηνό μοντέλο που θα ήταν εύκολο στη χρήση και στην επιδιόρθωση για να διαδοθεί το ραδιόφωνο, φυσικά για μεταδίδεται η προπαγάνδα του καθεστώτος. Πράγματι σε 3 μήνες δημιουργήθηκε το μοντέλο VE301W (όπου VE=VolksEmpfänger δηλ. Λαικός Δέκτης, ο αριθμός 301 προερχόταν από την ημερομηνία ανάληψης της εξουσίας από τους Ναζί, δηλ. 30 Ιανουαρίου και W=Wechselstrom, δηλαδή εναλασσόμενο ρεύμα δικτύου).
Παρουσιάσθηκε στην έκθεση ραδιοφωνίας τον Αύγουστο 1933 και πουλήθηκαν μέχρι το τέλος του έτους 100.000 κομμάτια. Ο δεκτης κόστιζε 76 Μάρκα και από το 1937 η τιμή έπεσε στα 59 Μάρκα, ενώ το μοντέλο με μπαταρία κόστιζε 65 Μάρκα. Υπήρξαν μικρές παραλλαγές στη σειρά VE301W, ώσπου βγήκε στην αγορά η πολυτελέστερη έκδοση VE301Dyn που κόστιζε 65 Μάρκα, ανώ παράλληλα βγήκε το 1938 στην αγορά και ο "Μικρός Λαικός Δέκτης" „Deutscher Kleinempfänger 38“ (DKE 38) που κόστιζε μόλις 35 Μάρκα. Γινόταν μεγάλες ευκολίες πληρωμής μέσω της κρατικής ηλεκτρικής εταιρείας ή άλλων συνεταιρισμών, οπότε ο αριθμός των δεκτών ανέβηκε κατακόρυφα από 4 εκατ. το 1932 σε 16 εκατ. το 1943. Μετά τον πόλεμο οι Λαικοί Δέκτες συνέχισαν να διατίθεται για λίγο διάστημα από πολλές εταιρείες (AEG, Siemens, SABA κλπ.) αλλά με ξυσμένα τα σύμβολα εποχής (αγκυλωτό σταυρό).
Να σημειώσω ότι το 1939 είχε ξεκινήσει η παραγωγή αντίστοιχου λαικού μοντέλου τηλεόρασης (Einheits-Fernseh-Empfänger E1) που θα κόστιζε 650 Μάρκα και προβλέπονταν η διάθεση 10.000 κομματιών, αλλά τελικά λόγω της έναρξης του πολέμου παρήχθηκαν μόνο 50 τέτοιοι δέκτες τηλεοράσεως.
Πηγή: Διάφορες εξειδικευμένες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο.
Παραθέτω σχετικές φωτογραφίες από το δέκτη μου, όπου τα σύμβολα εποχής έχουν παραποιηθεί.