Το τρίτο στεφάνι (Κώστας Ταχτσής)

[Domenica]

᾽᾽Το τριτο στεφανι᾽᾽ γραφτηκε το 1962 απο τον Κωστα Ταχτση και κατα την γνωμη μου αποτελει ενα απο τα πιο ουσιαστικα εργα της νεοελληνικης λογοτεχνιας.

Η υποθεση ειναι εξαιρετικα απλη: Μια γυναικα νεα ακομα,η Νινα, μας αφηγειται την σχεση της με μια πολυ καλη της φιλη, την μεγαλυτερη της σε ηλικια Εκαβη που αργοτερα εγινε και πεθερα της. Στην διηγηση παρεμβαλλονται κομματια οπου η ιδια η Εκαβη διηγηται στην Νινα την πολυπαθη ζωη της (τα κομματια αυτα αποτελουν και το μεγαλυτερο μερος του εργου) ενω η Νινα παραλληλα μας μιλα για την δικη της ζωη. Αν δεν ξερετε τιποτα για την μυθολογια που αναπτυχτηκε γυρω απο το εργο μαλλον θα δυσκολευτειτε να καταλαβατε που ειναι το σκανδαλωδες. Οι δυο γυναικες αποτελουν τις δυο οψεις του ελληνικου μικροαστισμου, η Νινα που ειναι πιο ευκαταστατη και μορφωμενη θεωρει τον εαυτο της καλυτερη απο οτι ειναι, εχει την ψευδαισθηση πως ειναι αστη ενω η Εκαβη εχει πια συμφιλιωθει με τις λαικες της καταβολες. Μεσα απο τις διηγησεις τους περναν παλι τα επωδυνα περιστατικα της νεοτερης ελληνικης ιστοριας. Ο μυθος λεει πως η Εκαβη δεν ειναι αλλη απο την γιαγια του ιδιου του Ταχτση. Αναφερονται επισης διαφορα θεματα ταμπου οπως η ομοφυλοφιλια και η αντιμετωπιση της απο την ελληνικη κοινωνια, η χρηση ναρκωτικων και φυσικα οι πολιτικες διαφορες.

Εμενα αυτο που με εντυπωσιασε ειναι η γλωσσα- ειδικα η Νινα μιλαει οπως οι περισσοτερες γυναικες που θυμαμαι απο τα παιδικα μου χρονια!

Παρακληση:αν και μου αρεσει πολυ ο Κωστας Ταχτσης σκοπιμα ειπα να γραψω μονο για το ᾽᾽Τριτο Στεφανι᾽᾽ προκειμενου να αποφυγω να προσελκυσω διαφορους που θα σχολιαζουν ποικιλοτροπως τα υπολοιπα εργα του που εχουν πολλα αυτοβιογραφικα στοιχεια και τοτε θα παμε ντουγρου για κλεισιμο του θρεντ! Παρακαλω να αποφυγετε τους οποιους κακοβουλους χαρακτηρισμους ειδικα για εναν ανθρωπο που ακομα και αν διαφωνει κανεις με τον τροπο που εζησε υπηρξε παντα ειλικρινης, υπερασπιστηκε γενναια τις επιλογες του και εζησε αξιοπρεπεστατα. Ποσο μαλλον που σε αυτο το εργο τετοια σχολια δεν εχουν θεση. Ευχαριστω και ελπιζω να εισακουστω.

 

[elephadas]

Μα έτσι κι αλλιώς το "Τρίτο Στεφάνι" έχει πολύ σημαντικότερη θέση στη λογοτεχνία μας από τα άλλα του Ταχτσή, παρόλο που όλα διαβάζονται με ευχαρίστηση γιατί ήταν μάστορας του λόγου.

Την εποχή που γράφτηκε όμως η ομοφυλοφιλία ήταν πολύ περισσότερο ταμπού θέμα απ' ό,τι στις μέρες μας (και, αν κρίνω από την τελευταία παράγραφό σου, στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι), οπότε σκανδάλισε πολύ. Το είχαν αγοράσει οι δικοί μου λίγα χρόνια μετά την κυκλοφορία του αλλά δεν με είχαν αφήσει να το διαβάσω . Φυσικά αυτό είχε ως αποτέλεσμα να το διαβάσω κρυφά, αλλά δεν κατάλαβα πού ήταν το πρόβλημα, διότι τότε δεν είχα, φυσικά, ιδέα γιατί θύμωσε που ο άντρας της κι ο αδερφός της είχαν βγει μαζί στην ταράτσα αφού έκανε ζέστη. Και, ομολογουμένως, ήταν λίγο υπερβολικός σ' αυτό το σημείο ο μακαρίτης: Ο πρώτος έρωτας της Νίνας, ο πρώτος της άντρας, ο αδερφός της, και ο γιος της κυρα-Εκάβης ήταν ομοφυλόφιλοι. Μια τέτοια σύμπτωση είναι αρκετά απίθανη.

Αλλά αυτό είναι λεπτομέρεια, το βιβλίο ρουφιέται, κυρίως λόγω της γλώσσας του, όπως και συ επισημαίνεις. Φυσικότατοι διάλογοι, αλλά και πανέξυπνοι ταυτόχρονα. Η Νίνα και η κυρα-Εκάβη μιλάνε όπως οι περισσότερες παλιές γυναίκες, αλλά λένε πράγματα πολύ πιο ενδιαφέροντα και "διασκεδαστικά". Όχι ότι πρόκειται για χιουμοριστικό βιβλίο, αντίθετα στο σύνολό του είναι δραματικό, με επί μέρους αστείες καταστάσεις. Κάπως σαν τα φιλμ του Αλμοδοβάρ.

Άλλα πράγματα που πρέπει να σκανδάλισαν τότε είναι το πώς παρουσίαζε τις διάφορες θρησκόληπτες στυλ Οσίας Ερασμίας. Μην ξεχνάμε ότι κυκλοφόρησε λίγα χρόνια μετά το σκάνδαλο των "Ορνίθων" του Κουν, που μόνο και μόνο επειδή παρουσίαζαν αρχαίους ιερείς ντυμένους σαν "σύγχρονους" παπάδες ήταν αρκετό για να απαγορέψει την παράσταση ο Τσάτσος.

Αν δεν το έχετε διαβάσει, αξίζει να το ψάξετε.

 

[Domenica]

Και εμενα αυτη η συμπτωση που ειχε φανει τοτε καπως απιθανη αλλα μετα διαβασα τα αλλα και βιογραφιες του Κ.Ταχτση και αυτο το βαζει διοτι πιστευε πως ολοι οι αντρες ειναι αμφιφυλοφιλοι οποταν βγαζει νοημα να εχουν σχεδον ολοι μια καποια τετοια εμπειρια (για τις γυναικες αν καταλαβα παλι πιστευε πως μαλλον δεν υπηρχαν ομοφυλοφιλες αν και δεν το λεει πουθενα ξεκαθαρα αλλα ολες ειναι παντα τρελλες για τους αντρες και καμμια δεν εχει αντιστοιχες εμπειριες - ποιος περιμενε τετοιο συντηριτισμο απο τον κ. Κωστα?).

Ετσι ο Δημητρης ας πουμε εχει σχεσεις κυριως με γυναικες και μαλιστα η ιστορια με την Βικτωρια εμενα με ειχε λιγο σοκαρει: Η Βικτωρια ειναι Εβραια που τα φτιαχνει με τον Δημητρη γυρω στο 1940 κατι (το πιανετε ετσι?) αλλα δεν τα παει καλα με την κυρα Εκαβη γυρνα στον πατερα της στην Θεσσαλονικη (....) και εχει την γνωστη καταληξη των Ελληνων Εβραιων της Θεσσαλονικης- μεγαλα εγκληματα απο μικρες, καθημερινες κακιες ασε που αν ειχε μεινει οντως με τον Δημητρη αυτος μαλλον δεν θα επεφτε με τα μουτρα στα ναρκωτικα.

Αυτο για τον Κ.Ταχτση το εγραψα διοτι φανταζομαι πως ναι μεν η ομοφυλοφιλια δεν ειναι πια ταμπου αλλα οι ανθρωποι που εκδιδονται (ανεξαρτητως φυλου) αποτελουν ταμπου, ειδικα που ο Ταχτσης δεν το εκρυψε ποτε.

Νομιζω παντως πως το εργο και στην μεταφορα του σε σηριαλ του Γιαννη Δαλιανιδη και στο θεατρο μεταφερθηκε σαν ενα αλλο εργο. Οχι ασχημα απλα σαν να ηταν αλλο βιβλιο. Το καλυτερο παντως του Ταχτση οντως, κριμα που δεν εγραψε και δευτερο αντιστοιχα σπουδαιο.

 

[sunset89]

Κατά τη δική μου γνώμη, πρόκειται για ένα απολαυστικότατο μεν, υπερτιμημένο δε, βιβλίο.

Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε συναντήσει σε μυθιστορήματα, γλαφυρές περιγραφές οικογενειακών δραμάτων/καταστάσεων/βασάνων, με το ιστορικό φόντο του Β'Παγκοσμίου/Κατοχής/Εμφυλίου/Μεταπολίτευσης κοκ;

Σίγουρα το 3ο Στεφάνι είναι πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα, του οποίου η ηρωίδα είναι η ίδια η Ελλάδα. Όταν κλαίει η Εκάβη, κλαίει και η εμπόλεμη Ελλάδα, όταν γελάει, γελάει ολόκληρη η χώρα, όταν υποφέρει, υποφέρει και η Ελλάδα κτλ. Οι χαρακτήρες ναι, είναι αληθινοί, ναι σε μεταφέρει σε μια κατάσταση χαρμολύπης ανάλογα την περιγραφή και όλα τα σχετικά, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα ανάλογα αναγνώσματα (και τολμώ να πω, μερικά καλύτερα).

Η αποθέωση για αυτό το μυθιστόρημα που είναι το πιο διάσημο και το πιο ωραίο του Ταχτσή (αν και πάντα, ανάμεσα στις δημιουργίες των συγγραφέων ανακαλύπτει κανείς άγνωστα διαμάντια), οφείλεται κυρίως στο άδοξο τέλος του ίδιου, ύστερα από το οποίο, γνώρισε μια εξιδανίκευση.

Δεν θα μπω στη διαδικασία να πω αν καλώς ή κακώς αποθεώθηκε το "Τρίτο Στεφάνι", καθώς όταν το είχα πρωτοδιαβάσει μικρή, με είχε παρασύρει, είχα γελάσει και είχα πικραθεί. Απλα δεν ειναι το ΜΟΝΑΔΙΚΟ του ειδους, ετσι οπως το θεωρουν σημερα οι "κριτικοι" (Ας μην μιλησω).

Αναλογα μυθιστορηματα με τον ιστορικο κορμο, ειναι και η "Καγκελοπορτα" του Φραγκια (εξαιρετικο), ο "Συμβολαιογραφος" του Βασιλειαδη, τα "Βαμμενα Κοκκινα Μαλλια", ακόμα και οι "Πανθέοι" και πόσα ακόμα...

Και πράγματι, τόσο η τηλεοπτική, όσο και η θεατρική μεταφορά, δεν κατάφεραν να αποδώσουν το ύφος του έργου στο έπακρο, αν και διέθεταν αμφότερα, εκλεκτές πρωταγωνίστριες που έκαναν το καλύτερο για να αποτυπώσουν όλες τις διαστάσεις των ρόλων τους (Κομνηνού,Μεντή, Πρωτοψάλτη).

 

[Domenica]

Μα κανεις δεν ειπε πως το ᾽᾽Τριτο Στεφανι᾽᾽᾽ειναι το καλυτερο ελληνικο μυθιστορημα ολων των εποχων (ιδεα για δημοψηφισμα!). Και αυτα που αναφερεις ειναι ολα αριστουργηματα, το ενα καλυτερο απο το αλλο. Απλα εχει καποια χαρακτηριστικα που το καθιστουν μοναδικο. Θα συμφωνησω πως η υποθεση μαλλον δεν εινια ενα απο αυτα.

Νομιζω ομως πως κανεις δεν μπορει να αρνηθει την μοναδικοτητα της γλωσσας, το καυστικο χιουμορ απεναντι στα παντα και κυριως το γενικο πνευμα αντιηρωισμου που υπαρχει. Στο ''Τριτο Στεφανι᾽᾽ και οι μεγαλυτερες τραγωδιες περνανε μεσα απο το πρισμα της καθημερινοτητας κατι σαν ᾽᾽πενθω αλλα πρεπει να πλυνω και τα πιατα και να μαγειρεψω για τα παιδια᾽᾽ κατι μοναδικο ρεαλιστικο. Εμενα τωρα αυτο ειναι και το στοιχειο που το θεωρω το πιο σοκαριστικο απο ολα. Ας πουμε η ιστορια της Βιτωριας που προανεφερα ή η ιστορια του πως χωρισε η Εκαβη απο τον συζηγο που κατεληξε με την ξαδερφη. Σε καποιον αλλο συγγραφεα αυτο θα αποτελουσε μυθιστορημα απο μονο του και η Εκαβη δεν θα ξαναεβλεπε την ξαδερφη στα ματια της. Καθως ομως το εργο καλυπτει δεκαετιες με την ξαδερφη οχι μονο συμφιλιωνονται αλλα η τελευταια βοηθα και την Εκαβη σε ωρα αναγκης. Ο ιδιος ανθρωπος δηλαδη ειναι ικανος για το καλυτερο και για το χειροτερο κατι που συμβαινει μεν στη ζωη αλλα δυσκολα στα μυθιστορηματα που κυριως τα βλεπουν ολα ασπρα ή μαυρα. Το ᾽᾽Τριτο Στεφανι᾽᾽ καλυπτει απλως ολες τις αποχρωσεις του γκρι. Επισης ακομα και τα πολιτικα θεματα παρουσιαζονται απλως ως δυσαρεστα ουτε ηρωικα ουτε μεγαλεπηβολα και παντα μεσα απο την φωνη του ταλαιπωρημενου λαου που ομως θελει πρωτα πρωτα να την βγαλει αυτος καθαρη. Καθολου τυχαια μισηθηκε εξισου απο ολες τις πολιτικες παραταξεις!

Υποτιθεται πως μεταφραστηκε απο την Penguin στα αγγλικα αλλα ηταν μεγαλη αποτυχια εμπορικα και δεν επανεκδοθηκε πραγμα που δνε με παραξενευει καθολου. Η μιση δουλεια ειναι η γλωσσα, το ιδιωμα και το υφος. Αν λειπουν αυτα αυτο που μενει ειναι οντως ενα μαλλον λιγο πολυ συνιθισμενο οικογενειακο δραμα (εως και σαπουνοπερα) με φοντο διαφορα επωδυνα ιστορικα γεγονοτα.

 

[V.I.Smirnov]

[...]ηταν μεγαλη αποτυχια εμπορικα και δεν επανεκδοθηκε πραγμα που δνε με παραξενευει καθολου.Η μιση δουλεια ειναι η γλωσσα, το ιδιωμα και το υφος. Αν λειπουν αυτα αυτο που μενει ειναι οντως ενα μαλλον λιγο πολυ συνιθισμενο οικογενειακο δραμα (

εως και σαπουνοπερα) με φοντο διαφορα επωδυνα ιστορικα γεγονοτα.

Επί προσωπικού, να πω την (υποκειμενική) γνώμη μου.

Δεν συμμερίζομαι τον ενθουσιασμό των άλλων ως προς την υπόθεση και την ουσία του μυθιστορήματος.

Η υπόθεση με αφήνει παγερά αδιάφορο και μου φαίνεται ανούσια και κοινοτοπία, ακόμα και με το

ύφος/γλώσσα/ιδίωμα που υποτίθεται ότι έχει το βιβλίο.

Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο και ούτε πρόκειται, τέτοιου είδους μυθιστορήματα δεν ταιράζουν στην

ιδιοσυγκρασία μου και δεν μου αρέσουν. Είχα δει βιαστικά την τηλεοπτική διασκευή (Δαλιανίδης) πριν χρόνια.

Έχει κάποια ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά αλλά τίποτε το συνταρακτικό ή εθιστικό.

Πλην όμως, η ραδιοφωνική μεταφορά είναι κάτι διαφορετικό.

Η ερμηνεία της Ρ. Βλαχοπούλου (Μίνα) και της Σ. Στεφανίδου (Εκάβη) δίνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα χροιά.

Καταρχήν υποδύονται μη κωμικούς ρόλους - κάτι στο οποίο δεν τις έχουμε συνηθίσει, ειδικά την Ρ. Βλαχοπούλου.

Η αφήγηση και οι διάλογοι μεταξύ τους ρέουν με μια φυσικότητα και έναν αυθορμητισμό που προσδίδουν

ρεαλισμό και μεταφέρουν εμμέσως και εντέχνως συναισθηματική φόρτιση στον ακροατή.

Τα επιτηδευμένα στοιχεία στην ερμηνεία τους είναι πολύ λιγότερα απ΄οτι στο σήριαλ με την Μεντή.

Οι υποκριτικές ικανότητες της Μεντή, Κομνηνού κλπ είναι μακράν πίσω συγκριτικά με αυτές της Ρ. Βλαχοπούλου και

Σ. Στεφανίδου, ακόμα και στους δραματικούς ρόλους που δεν ήταν το κύριο στοιχείο τους.

Ένας προσεκτικός ακροατής με ισχυρή φαντασία μπορεί να ζήσει την ιστορία καλύτερα απ ότι στην τηλεοπτική μεταφορά

παρά την έλλειψη εικόνας. Η πειστικότητα που έχει η χροιά της φωνής τους αρκεί.

Για μένα δε, εν προκειμένω είναι η υποκριτική ικανότητα των ηθοποιών που μου προξενεί το ενδιαφέρον, τίποτε άλλο -

η υπόθεση και τα παρελκόμενά της μου είναι παντελώς αδιάφορα όπως έγραψα και μου θυμίζουν έντεχη σαπουνόπερα.

Γι' αυτούς τους λόγους η ραδιοφωνική διασκευή είναι κατ' εμένα ενδιαφέρουσα και την παρακολούθησα

και στο παρελθόν και τώρα. Αύριο θα μεταδοθεί η 25η συνέχεια...

Όσο για το βιβλίο και το σήριαλ, όπως ανάφερα ήδη, ευχαριστώ, δεν θα πάρω. Με τίποτα !

-

 

[Domenica]

Ευχαριστω για την υπενθυμηση του θεατρικου στο ραδιοφωνο το ειχα ξεχασει και θα το ψαξω, λενε ολοι πως ειναι πολυ καλο οντως. Γιατι ομως εισαι τοσο αρνητικος αφου δεν το εχεις διαβασει? Πιστεψε με μην το κρινεις μονο απο τον μυθο του, οπως πολλα αλλα πραγματα που κερδισαν την φημη του ᾽᾽προκλητικου᾽᾽, του ᾽᾽σοκαριστικου᾽᾽, του ᾽᾽ ακραιου᾽᾽ κτλ. ειναι απλα μια ιστορια με ανθρωπους και οχι ημιθεους ή υπερηρωες. (και το λεω εγω που λατρευω τις ιστοριες για ημιθεους, ηρωικες φιγουρες κτλ.).

 

[V.I.Smirnov]

Όπως έγραψα είναι υποκειμενικό και μόνον.

Δεν έχω άποψη για το βιβλίο (δεδομένου ότι δεν το διάβασα), η γνώμη μου βασίζεται μόνον στην υπόθεση που είναι μακράν γνωστή.

Το γιατί δεν μου αρέσει η υπόθεση σχετίζεται με την ιδιοσυγκρασία μου και μπορώ να το δικαιολογήσω αλλά θα ξεφύγουμε πολύ.

Αυτό που συνοπτικά μπορώ να πω είναι ότι είναι απουσιάζουν στοιχεία που θα ικανοποιούσαν την συναισθηματική πλευρά του

χαρακτήρα μου ενώ υπάρχουν άλλα που τείνουν να την τσαλακώσουν.

Εν πάση περιπτώση, είναι τελείως υποκειμενικό και δεν αναιρεί την όποια αξία μπορεί να έχει το μυθιστόρημα γενικότερα...

-

 

[elephadas]

Την έχω ακούσει τη ραδιοφωνική εκδοχή, και είναι πράγματι πολύ καλή. Η Βλαχοπούλου ήταν πάντα εξαιρετική στο να παίζει μια καθημερινή γυναίκα που θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε γειτόνισσα (ο καυγάς στην αρχή της "Παριζιάνας" και η σκηνή "Σούζυ τρως" που ακολουθεί είναι οι καλύτερες σκηνές αυτής της μέτριας κατα τ' άλλα φαρσοκωμωδίας). Αν και όπως διάβασα πήγαινε πάντα απροετοίμαστη και έκανε πολλά λάθη και σαρδάμ που ωστόσο δίνουν μεγαλύτερη φυσικότητα στην ερμηνεία της, όσο κι αν ενοχλούσαν τη Στεφανίδου που πήγαινε πάντα διαβασμένη.

Την τηλεοπτική εκδοχή δεν την έχω δει, αν και ίσως την έχω κάπου. Κάπου δεν μου καλοπάει η Μεντή για Νίνα, γιατί πάντα τη φανταζόμουνα γεματούλα. Ήταν μια παλιά γνωστή μας στη γειτονιά της Αθήνας όπου γεννήθηκα που ήταν ακριβώς όπως φαντάζομαι τη Νίνα, και στον τρόπο που μιλούσε και στο γενικότερο στυλ της, και ήταν έτσι. Όσο για κυρα-Εκάβη, δεν ξέρω ακόμη, πρέπει να δω το παίξιμο της Πρωτοψάλτη. Η Διαμαντίδου θα ήταν η καταλληλότερη, με τον τρόπο που τη φαντάζομαι (ίσως φταίει ότι έχω δει τη Διαμαντίδου στο Λυκαβηττό να παίζει την original Εκάβη στις "Τρωάδες"!!).

Δεν συμφωνώ όμως ότι η δημοτικότητα του βιβλίου οφείλεται στο θάνατο του Ταχτσή, για τον πολύ απλό λόγο ότι ήταν best seller πολλά χρόνια πιο πριν.

Πριν χρόνια, σε ένα ξεπούλημα της ντόπιας βιβλιοθήκης, βρήκα (και αγόρασα, φυσικά) την Αγγλική μετάφραση του βιβλίου. Τη διάβασα με αρκετή ευχαρίστηση. Αλλά βέβαια διάβαζα Αγγλικά και καταλάβαινα Ελληνικά...

 

[Gyubrush]

Εχω διαβασει το βιβλιο παρα πολλα χρονια πριν και φυσικα δεν καταλαβα και πολλα..

Προσφατως ομως ειδα την θεατρικη παρασταση με την Νενα Μεντη στον κεντρικο ρολο και απλα περασε και δεν ακουμπησε οπως και τοτε.

Μια ιστορια χωρις ιδιαιτερο νοημα,χωρις αρχη και τελος και καπως ασυναρτητη.Ισως βεβαια ειχα επηρεαστει απο τον εξαιρετικο ρολο της Μεντη στην Ευτυχια Παπαγιανοπουλου,οπου ειναι οτι καλυτερο εχω δει και περιμενα κατι αναλογο.

 

[bspus]

Ειχα διαβασει το βιβλιο πριν απο καμια 15ρια χρονια, την εποχη που ξαναεγινε γνωστο λογω της σειρας. Αν και ουτε εμενα ειναι το στυλ μου, το συγκεκριμενο το βρηκα αρκετα ενδιαφερον.

Ειδα και τη θεατρικη παρασταση με τη Μεντη στο ρολο της Εκαβης. Σε γενικες γραμμες τη βρηκα αρκετα πιστη, δεν μπορω να πω οτι απογοητευτηκα. Φυσικα καποια σημεια ελειπαν η ειχαν λιγο αλλαχτει αλλα δεν μπορει αν γινει αλλιως

 

[stagr]

Το βιβλίο είναι απλά εξαιρετικό.Εκδόθηκε το 1962 και διαφέρει από όλα τα άλλα της εποχής του σε ύφος, γλώσσα και θεματολογία και αποτελεί κάτι το ξεχωριστό ακόμα και σήμερα.Το διάβασα στα 16 μου επηρεασμένος από την τότε (μέτρια) τηλεοπτική μεταφορά του και συγκλονίστηκα.Είδα και το θεατρικό πέρυσι (όπου δεν περιλαμβάνεται βέβαια όλο το βιβλίο) και πάλι έμεινα απόλυτα ικανοποιημένος.Αξίζει κάποιος να έρθει σε επαφή με τη γλώσσα του Ταχτσή, έχει τρομερή αμεσότητα.Το βιβλίο περιγράφει μέσα από την ιστορία δύο γυναικών την Ελλάδα από τη δικτατορία του Μεταξά έως τη λήξη του Εμφυλίου.Είναι δε τόσο καλογραμμένο, που δεν κουράζει ούτε δευτερόλεπτο.

Λογικό είναι ότι δε θα αρέσει σε όλους, ωστόσο δεν μπορούμε να το κατακρίνουμε επειδή παρουσιάζει την ομοφυλοφιλία, όπως κανένα άλλο βιβλίο της εποχής δεν τόλμησε.Οι αναφορές βέβαια είναι ελάχιστες και απόλυτα ρεαλιστικές κατά την άποψη μου.Και λίγα λέει.Μην επηρεάζεστε από την ιδιαίτερη ζωή του συγγραφέα και τη βίαιη δολοφονία του, αξίζει να το διαβάσετε και θα καταλάβετε.Σαφώς και θα έπρεπε το βιβλίο να διδάσκεται στα σχολεία.

 

[Gyubrush]

Ποια ακριβως διδαχη μπορει να προσφερει το συγκεκριμενο βιβλιο στα σχολεια?Νομιζω οτι ειναι υπερβολικο αυτο που λες φιλε μου.

Ειναι απλα μια σπονδυλωτη ιστορια κατα την γνωμη μου.

 

[caprice]

Για όποιον ενδιαφέρεται εδώ μπορεί να διαβάσει ένα κατατοπιστικό άρθρο για τη ζωή, το έργο και τις απόψεις του συγγραφέα.

 

[stagr]

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό λογοτεχνικό βιβλίο παγκόσμια αναγνωρισμένο με ιστορικές αναφορές, οι οποίες δίνονται με άμεσο, ρεαλιστικό τρόπο.Ένα παιδί του Λυκείου μπορεί άνετα να το κατανοήσει και να εμβαθύνει στα γεγονότα.Δεν είναι μια σπονδυλωτή ιστορία.Οι ζωές των ηρώων μπλέκονται, υπάρχει συνάφεια στα γεγονότα, αρχή, μέση και τέλος στη διήγηση, ενώ λειτουργεί άριστα και σαν ηθογραφία.Δεν ωραιοποιεί τις καταστάσεις και χρησιμοποιεί εξαιρετικής ποιότητας χιούμορ για να "ντύσει" ακόμα και τις πιο δραματικές στιγμές.

Δεν είμαι και σχολικός σύμβουλος, μια άποψη προσωπική εξέφρασα.Ωστόσο με αφετηρία το "Τρίτο Στεφάνι" το παιδί μπορεί να κάνει ένα σωρό παραλληλισμούς με το σήμερα και να αντιληφθεί την ωμή πραγματικότητα πέρα από ωραιοποιήσεις που επιχειρούν άλλα βιβλία που χρόνια τώρα διδάσκονται στα Λύκεια και μυρίζουν ναφθαλίνη.Μην κολλάτε στη σκηνή με τον αδερφό της Νίνας, αποτελεί το ένα χιλιοστό του βιβλίου, αλλά ακόμα και αυτό μέρος της πραγματικότητας είναι και ο συγγραφέας δε δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός.

 

[retrofan]

Το διάβασα στα 20κάτι μου. Διαβάζεται απνευστί (ωραία γλώσσα, αυτοί οι τεράστιοι μονόλογοι, η ιστορία που τρέχει).

Μου άρεσε; Ναι. Δεν με ξετρέλανε όμως. Η ιστορία της Ελλάδας από τους Βαλκανικούς μέχρι τον Εμφύλιο; Δεν θα το έλεγα, η απουσία της οποιασδήποτε επιρροής των μεγάλων γεγονότων στους ήρωες (ή μάλλον στις ηρωϊδες) είναι υπερβολική κατά τη γνώμη μου. Καταλαβαίνω το να γράψει κάποιος "αντιϊστορία", "ιστορία των μικρών ανθρώπων" κλπ. και σίγουρα ο κόσμος δεν έπαψε ν' αγοράζει μαρούλια για να φτιάξει σαλάτα επειδή ο εμφύλιος ξεκινούσε, όμως τότε ας μην μιλάμε για "χρονικό της ελληνικής πραγματικότητας" κλπ.

Όχι πως έχω κάτι με τις "αντιϊστορίες". Ίσα - ίσα, τα χρονικά είναι που συνήθως μου φέρνουν δυσπεψία. Απλώς μην μπερδεύουμε τα είδη.

Μ' ενόχλησε το "ρούφηγμα" όλων των προσώπων από την μικρή πραγματικότητα, τις κατινιές, τον συμβιβασμό, την παντόφλα, την μικροαπατεωνιά. Δεν μ' εξόργισε. Το βρήκα πολύ ρεαλιστικό. Απλώς, στους δικούς μου κώδικες, χωρίς να μου είναι αναγκαίο να διαβάζω για "ήρωες", μ' αρέσει να διαβάζω για ανθρώπους που προσπαθούν για κάτι περισσότερο από την απλή επιβίωση.

Ωστόσο ...

Αυτό που κράτησα και νομίζω πως μου άρεσε περισσότερο ήταν η γνήσια δύναμη που έχει ο χαρακτήρας της Νίνας (με μια μπολικούτσικη δόση εγωισμού βέβαια, αλλά δε βαριέσαι, ο εγωισμός είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης). Έχοντας ζήσει καταστάσεις που θα οδηγούσαν τον οποιονδήποτε στην κατάθλιψη, με κάκιστη σχέση με το παιδί της, χωρίς ουσιαστικά να έχει γνωρίσει τον έρωτα (παρά τα τρία στεφάνια της), συνεχίζει να ντύνεται, να βάφεται, να βγαίνει έξω, να παίζει το χαρτάκι της, να κουτσομπολεύει με τις φίλες της και ν' αγαπά τη ζωή (έστω τη "χαμοζωή") γιατί ... γιατί έτσι βρε παιδί μου, επειδή το αίμα τρέχει στις φλέβες μας κι ο ήλιος λάμπει!

 

[stagr]

Δεν ξέρω αν είχες διαβάσει retrofan την ατάκα-δηλητήριο της Έλλης Αλεξίου ότι το "Στεφάνι" δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο "οι κουβέντες που κάνουν 2 γυναίκες πάνω σε κάτι μπουγαδόνερα". Αυτή για μένα είναι και η αξία του μυθιστορήματος.Χωρίς καμία σοβαροφάνεια και με μία απίστευτη απλότητα χτίζει ένα κόσμο, ολότελα αναγνωρίσιμο, οικείο που αναφέρεται στην Ελλάδα του 1950, του 1962, του 2012 και ενδεχομένως του 2100.Δεν αποτελεί ιστορικό εγχειρίδιο και αυτό είναι προς τιμήν του.Οι ήρωες συνυπάρχουν με την ιστορία, αυτή όμως δεν καθορίζει ολότελα τη ζωή τους, όπως άλλωστε συμβαίνει με κάθε απλό άνθρωπο στην πραγματικότητα.Το βιβλίο φαινομενικά δεν κάνει υπερβάσεις, σωστά λες ότι δε δημιουργεί ήρωες και αυτή για μένα είναι η δύναμή του.Είναι μεγάλη η μαγκιά του συγγραφέα να δημιουργήσει κάτι τόσο απλό και οικείο και συνάμα μη απλοϊκό και ευτελές.Το μόνο που "ηρωοποιεί" ο συγγραφέας είναι η δύναμη, η ευστροφία και η αντοχή της γυναίκας διαχρονικά.

 

[elephadas]

Δεν διδάσκει την ιστορία της εποχής... το αντίθετο, η γνώση των ιστορικών γεγονότων της εποχής κατά την οποία εκτυλίσσεται είναι απαραίτητη για την κατανόηση πολλών σημείων του. Και γι' αυτό χάνει αρκετά όσο απομακρυνόμαστε από την εποχή που περιγράφει, αλλά δεν φταίει ο συγγραφέας γι' αυτό. Ένα παράδειγμα: Το 1960 όλοι ξέρανε ποια ήταν η Σοφία Σπανούδη και αμέσως θα καταλάβαιναν γιατί η Νίνα άρχισε να βλέπει με διαφορετικό μάτι την Εκάβη μετά το σύντομο διάλογο Εκάβης-Σπανούδη στον οποίο ήταν παρούσα. Ακόμη κι εγώ, μια γενιά και πάνω μεταγενέστερος, το κατάλαβα διότι την εποχή που το διάβαζα η Αθηνά Σπανούδη ήταν πασίγνωστη και ήξερα από τους γονείς μου ότι ήταν κόρη της Σοφίας. Τώρα θα χρειαζόταν υποσημείωση όχι μόνο γιατί κανείς δεν θυμάται τα ονόματα αυτά, αλλά και γιατί δεν μπορούν να καταλάβουν τι σημαντικές προσωπικότητες ήταν τότε που δεν υπήρχε τηλεόραση και όλοι άκουγαν έναν ραδιοφωνικό σταθμό.

 

[Domenica]

Καλα η Ελλη Αλεξιου το ειπε αυτο? Μου αρεσει σαν συγγραφεας και μαλιστα εχω ανοιξει και θρεντ για εκεινη αλλα τα βιβλια της αποτελουν την επιτομη της μικροαστικης μιζεριας και καταθλιψης.

Τα περισσοτερα ειναι μικρα χρονικα κατεστραμμενων γυναικων λογω ακριβως των περιορισμενων ιδεών τους. Ο τελευταιος ανθρωπος που θα μπορουσε να κρινει ενα βιβλιο σαν το ᾽᾽Τριτο Στεφανι᾽᾽!

 

[ntsmrtz]

Κατά τη δική μου γνώμη, πρόκειται για ένα απολαυστικότατο μεν, υπερτιμημένο δε, βιβλίο.

συμφωνώ απόλυτα ως προς υπερτιμημένο.

δεν το απόλαυσα καθόλου, το διάβασα αποσπασματικά με το ζόρι παρασυρόμενος από γύρωθεν αναγνώστες που το εκθείαζαν.

σίγουρα όχι του γούστου μου.