Μ. Καραγάτσης

retrofan

RetroMasteR
Joined
14 Δεκ 2009
Μηνύματα
1.204
Αντιδράσεις
339
Το 1908 γεννιέται ο Δημήτρης Ροδόπουλος, πέμπτο και τελευταίο παιδί ενός πατέρα δικηγόρου και βουλευτή επί Τρικούπη και μιας μητέρας, κόρης Θεσσαλών εμπόρων. "Γεννήθηκα στην Αθήνα, σε ένα από τα τέσσερα γωνιακά σπίτια των οδών Ακαδημίας και Θεμιστοκλέους. Δεν σας λέω όμως σε ποιο. Και το κάνω επίτηδες αυτό, για να μπλέξω άγρια σε αυτό το αθηναϊκό σταυροδρόμι τους διάφορους «αρμοδίους», όταν έρθει η στιγμή να εντοιχισθεί η αναμνηστική πλάκα...Όπως βλέπετε το κυριότερο γνώρισμά μου είναι η μετριοφροσύνη". Όντως, μόνο η μετριοφροσύνη δεν χαρακτηρίζει αυτόν τον ταλαντούχο συγγραφέα, τον άκρατα ερωτικό, εγωιστή σε σημείο σκληρότητας, με το χειμαρρώδες γράψιμο και την ιδιαίτερα οξυμμένη αίσθηση της ειρωνίας και του αυτοσαρκασμού.

Ο αυστηρός πατέρας του δεν εγκρίνει τις συγγραφικές ανησυχίες του στερνοπουλιού του. Θεωρεί ότι η ενασχόληση με την λογοτεχνία κάνει τον άνθρωπο "αιρετικό και στις άλλες βιοκοινωνικές του εκδηλώσεις" (καρφί για τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, γιο στρατηγού φίλου του). Μην μπορώντας να εμποδίσει την ενασχόληση, απαγορεύει την χρήση του οικογενειακού ονόματος. Ο Δημήτρης Ροδόπουλος λοιπόν γίνεται Μ. Καραγάτσης. Καραγάτσι ονομάζουν οι Θεσσαλοί χωρικοί την φτελιά και τα παιδικά του καλοκαίρια τα πέρασε διαβάζοντας κάτω από ένα τέτοιο δέντρο, στο προαύλιο της εκκλησίας στη Ραψάνη (για ένα διάστημα μάλιστα είχε φλερτάρει με το ψευδώνυμο "Πτελεάτης"). Το Μ. είναι πιο δύσκολα ερμηνεύσιμο. Οι περισσότεροι λένε ότι είναι δηλωτικό του "Μίτια", ρώσικο υποκοριστικό του πραγματικού του ονόματος και φόρος τιμής σ' έναν αγαπημένο του ήρωα από το έργο του Ντοστογιέφσκι, τον Ντμίτρι Καραμάζοφ. Ίσως όμως σημαίνει και "Μιχάλης", όνομα που δίνει σε δύο ήρωες - alter ego του, τον Μιχάλη Καραμάνο από τον "Γιούγκερμαν" και τον Μιχάλη Ρούσση από τον "Κοτζάμπαση του Καστρόπυργου". Άσε που και στο αυτοβιογραφικό "Ο μεγάλος ύπνος" "Μιχαλάκη" ονομάζει τον εαυτό του.

Εμφανίζεται στα γράμματα το 1927, κερδίζοντας έναν διαγωνισμό διηγήματος με την "Κυρία Νίτσα", όπου περιγράφει τον έρωτά του για την πρώτη του δασκάλα. Βιωματικό είναι και το πρώτο του μυθιστόρημα "ο Συνταγματάρχης Λιάπκιν". Στη Γεωργική Σχολή Λάρισας είναι διευθυντής ο άντρας της μεγαλύτερης αδελφής του Ροδόπης και ο μικρός Δημήτρης έχει φιλοξενηθεί πολλές φορές στο σπίτι τους. Εκεί γνώρισε και τον Βασίλι Ντάβιντοφ, Ρώσο πρόσφυγα και τέως αξιωματικό του τσαρικού στρατού που θα αποτελέσει πρότυπο για τον Νταβίντ Λιάπκιν. Το θέμα του βιβλίου αυτού θα επεξεργαστεί και στα δύο επόμενα μυθιστορήματά του, τη "Χίμαιρα" του 1936 ("Μεγάλη Χίμαιρα" στην αναθεωρημένη έκδοσή της το 1953) και στον "Γιούγκερμαν" το 1940. Είναι η τριλογία του "Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο" με τρεις ήρωες που μοιράζονται μια κοινή μοίρα, την αποτυχημένη προσπάθεια να ενσωματωθούν στην Ελλάδα και τον προβληματισμό κατά πόσο ο άνθρωπος κουβαλάει γονιδιακά χαρακτηριστικά και ψυχικές τάσεις που προκαθορίζουν την πορεία του, παρά τις όποιες επιθυμίες του και τον κόπο που καταβάλει για να πετύχει τους στόχους του. Από την Μαρίνα Ραϊζη, ηρωίδα της "Μεγάλης Χίμαιρας" θα ονομάσει και την κόρη του που γεννιέται την χρονιά έκδοσης του βιβλίου.

Μια δεύτερη τριλογία θα συμπληρώσει τον κύριο κορμό του συγγραφικού του έργου. Ο Καραγάτσης εμπνέεται από τη ζωή του προγόνου του Δημήτρη ή Μήτρου Ροδόπουλου, προύχοντα της Αχαϊας που αλλαξοπίστησε τον πρώτο καιρό της Επανάστασης για να γλιτώσει την αιχμαλωσία του από τους Τούρκους στην Τριπολιτσά και που ξαναγύρισε στον χριστιανισμό και στον εθνικό αγώνα όταν ο Κολοκοτρώνης έπαιρνε το πάνω χέρι με τα Δερβενάκια. Τη ζωή του Μίχαλου Ρούσση περιγράφουν "Ο κοτζάμπασης του Καστρόπυργου", το "Αίμα χαμένο και κερδισμένο" και "Τα στερνά του Μίχαλου". Σ' αυτά τα βιβλία, τα πιο "πολιτικά" του, ο Καραγάτσης παρουσιάζει και κρίνει την Ελληνική Επανάσταση, τις αιτίες της, την εξέλιξή της, τις ζυμώσεις στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, ενώ παράλληλα οι ήρωές του βασανίζονται από τη δίψα τους για ζωή και τα αιώνια διλήμματά τους περί ηθικής, συνείδησης, ατομικής και κοινωνικής ευθύνης.

Δύο ακόμα έργα του ξεχωρίζουν. "Ο κίτρινος φάκελος" το 1956 και "Το 10", το ημιτελές μυθιστόρημά του, το φιλόδοξο σχέδιό του να περιγράψει για πρώτη φορά την εντελώς σύγχρονή του πραγματικότητα και μάλιστα έναν κόσμο που λίγο γνώριζε, τις λαϊκές γειτονιές του Πειραιά. Η καρδιά του δεν του έκανε τη χάρη. Σαν τον Καλογερά, ήρωα του "10", θα ταλαιπωρηθεί από ένα οξύ έμφραγμα και πάμπολλες καρδιακές κρίσεις, μέχρι να πεθάνει, μόλις στα 52 του χρόνια, το 1960.

Το γράψιμο του Καραγάτση είναι μοναδικό στην ελληνική λογοτεχνία. Απίστευτος "παραμυθάς", με ανεξάντλητη πινακοθήκη χαρακτήρων και πλοκή που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, παρουσιάζει για πρώτη φορά τους ήρωές του μ' έναν ρεαλισμό που σόκαρε πολλούς στην εποχή του. Γυναίκες και άντρες στα βιβλία του "ζούνε" μ' όλη την έννοια της λέξης. Ερωτεύονται, κάνουν έρωτα ή απλά σεξ, σκοτώνουν, μισούν, δολοπλοκούν και αψηφούν κοινωνικές συμβάσεις. Για πρώτη φορά θεσμοί και αξίες όπως η οικογένεια, οι συγγενικές σχέσεις, η μητρότητα, ο γάμος αμφισβητούνται τόσο άμεσα και τόσο δυνατά. Οι χαρακτήρες του είναι σκληροί αλλά συνάμα τόσο γοητευτικοί! Και το πιο ενδιαφέρον; Ο Καραγάτσης δεν δίνει λύσεις, δεν λύνει αδιέξοδα. Θέτει ερωτήματα, τορπιλίζει βεβαιότητες και αφήνει τους ήρωές του να βρούνε μόνοι τους τον δρόμο τους, να σωθούν ή να καταστραφούν. Και πολλοί καταστρέφονται ...

Το ίδιο εικονοκλάστης υπήρξε και στη ζωή του. Αγαπά βαθιά τη γυναίκα του, τη ζωγράφο Νίκη Καραγάτση, και παράλληλα παραδέχεται, μέσα στα ίδια του τα βιβλία, ότι την απατά. Πολιτεύεται με τον Σπύρο Μαρκεζίνη το 1956 και το 1958, με βασικό στόχο να εκνευρίσει τον βουλευτή αδελφό του Τάκη Ροδόπουλο, στερώντας του ψήφους. Έχει παθολογική αδυναμία στη μοναχοκόρη του αλλά η στάση του περνάει εύκολα από την άκρατη τρυφερότητα στην σκληρή υποτίμηση (η Μαρίνα Καραγάτση θα γράψει, το 2008, το βιωματικό "το Ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι", εκπληρώνοντας, όπως παραδέχτηκε η ίδια σε μία συνέντευξή της, την ειρωνική "κατάρα" του πατέρα της όταν την έβλεπε να καταπιάνεται με κάποιες πρώτες λογοτεχνικές απόπειρες, "οι γυναίκες συγγραφείς δεν είναι συγγραφείς. Γράφουν μόνο ένα βιβλίο κι ακόμα κι αυτό είναι αυτοβιογραφικό")

Η τελευταία φράση που θα γράψει, κατά τη διάρκεια της πολύωρης και μοιραίας καρδιακής του κρίσης, είναι "ας γελάσω". Καυστικός μέχρι τέλους.

"Δεν επείραξα ποτέ μου συνάδελφο και είμαι συμπαθέστατος στους λογοτεχνικούς κύκλους. Αυτό θα αποδειχθεί στην κηδεία μου όπου θα έρθει κόσμος και κοσμάκης να πεισθεί ιδίοις όμμασι ότι πέθανα, ότι θάφτηκα, ότι πήγα στο διάολο"

ΥΓ. Όσο διαβάζω για τη ζωή του και μπορώ πια ν' ανιχνεύσω τα προσωπικά του βιώματα μέσα στα βιβλία του, νομίζω ότι αν τον είχα ποτέ συναντήσει, θα μου έδινε απίστευτα στα νεύρα. Η βιβλιοθήκη μου όμως έχει όλα τα βιβλία του. Με ιδιαίτερα αγαπημένα τα λιγότερο γνωστά "Ο μεγάλος ύπνος" και το "Άμρι α μούγκου". Και φυσικά τα διηγήματά του στις συλλογές "Νυχτερινή ιστορία" και "Το νερό της βροχής". Ο πιο πετυχημένος διηγηματογράφος των ελληνικών γραμμάτων.
 
Με τον Καραγάτση και το έργο του, έχω ασχοληθεί ενδελεχώς για διάφορους "επαγγελματικούς" και μή λόγους. Θα επανέλθω προσεχώς αναλυτικότερα!

Για την ώρα, μπράβο που άνοιξες το θέμα, ήταν κάτι το οποίο ετοίμαζα κι εγώ καιρό! :)
 
καταπληκτικο!!!! αυτος ο κιτρινος φακελος και τοσα αλλα..
 
έχω διαβάσει τα πιο πολλά από τα κείμενα του "γεννημένου πεζογράφου" (όπως συχνά του αποδίδεται ως τίτλος τιμής)

το αγαπημένο μου όμως είναι κάποιο λιγότερο γνωστό: "ο θάνατος κι ο Θόδωρος" ακολουθούμενο από το "ο μεγάλος ύπνος"

δεν έχω να πω κάτι παραπάνω, ήδη νιώθω περίεργα γιατί σε τέτοια θέματα (υπάρχει νομίζω αντίστοιχο και για τον Αλ.Παπαδιαμάντη) το να συζητάω για τον συγγραφέα και τα έργα του ελλοχεύει κινδύνους εκφυλισμού σε κάτι... "λίγο"

ωραία γραφή και παρουσίαση retrofan :thumbup:
 
Φοβερο ποστ!Και οτι ξαναδιαβασα την Μεγαλη Χιμαιρα και με πηραν παλι τα κλαμματα!Καποτε ειχα διαβασει τα απαντα. Αγαπημενος και θα επανελθω!

Η Μεγαλη Χιμαιρα ειναι το αγαπημενο μου και εχω περασει ωρες στο σπιτι οπου υποτιθεται πως διαδραματιζεται το λεγομενο κοκκινο σπιτι στο Πισκοπιο της Συρου οπου φυσικα ολοι λενε πως ειναι στοιχειωμενο και πως η ιστορια ηταν πραγματικη και για οποιον δεν γνωριζει ας κανω ενα κοπο να τα πω.

Λοιπον η ηρωιδα ειναι η Μαρινα, Γαλλιδα ομορφη,πλουσια και μορφωμενη αλλα με απειρα παιδικα και εφηβικα τραυματα που σε νυχτερινη βολτα στο λιμανι γνωριζει τον Γιαννη καπετανιο και εκκολαπτομενο εφοπλιστη εκ Συρου που την ερωτευεται και την φερνει στο εξωτικο νησι του. Εκει τωρα η Μαρινα συναντα την ξινη πεθερα της, την συντηριτικη κοινωνια αλλα και τον ωραιο και μοιραιο κουνιαδο της. Ακολουθει ερωτας απαγορευμενος και τραγικος με καταστροφικες συνεπειες για ολους. Με τον Καραγατση τωρα υπαρχει ενα θεμα οσον αφορα τη γλωσσα (λιγωμενα μελη και αλλα ρετρο)αλλα κατα τα αλλα ειναι εκπληκτικος μετατρεπει ιστοριες σαπουνοπερας σε επιπεδα αρχαιας τραγωδιας.

Επισης αν και απο τους λιγους Ελληνες που εγραψαν για τον γυναικειο ερωτισμο καταφερε να εξοργισει αρκετους και να κατηγορηθει αδικα για μισογυνισμο. Η αληθεια ειναι πως κατι φρασεις οπως 'η μοιρα της γυναικας ειναι να υποτασσεται σε αυτον που προσταζουν οι ωοθηκες της' -απο την την Μεγαλη Χιμαιρα, καθως και μια υπεροχη πινακοθηκη απο μοιραιες γυναικες, δεν εκαναν και πολλα για να ανατρεψουν αυτη την αποψη. Το Αμρι α μουγκου ('Στο χερι του Θεου') μου αρεσει και μενα πολυ, αρεσε και στους δικους μου καθως ειχαμε μεινει ενα διαστημα σε διαφορα μερη στην Αφρικη οταν ημουν μικρη. Δεν θυμαμαι τιποτα απο κει αλλα τα μυθιστορηματα με εξωτικα μερη μου φαινοταν καπως οικεια.Ο Καραγατσης μου αρεσε διοτι ηταν κοσμοπολιτης και αρκετοι απο τους ηρωες του ξενοι σε ξενους τοπους εναντια σε θεους και προσωπικους δαιμονες.
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Domenica είπε:
Με τον Καραγατση τωρα υπαρχει ενα θεμα οσον αφορα τη γλωσσα (λιγωμενα μελη και αλλα ρετρο)
Η αληθεια ειναι πως κατι φρασεις οπως 'η μοιρα της γυναικας ειναι να υποτασσεται σε αυτον που προσταζουν οι ωοθηκες της'
Καίρια η επισήμανση για τη γλώσσα Δομνίκη :)

Κι εμένα μ' εντυπωσιάζουν ακόμα κάτι εκφράσεις του στυλ "ιμερική επιθυμία όργωσε βασανιστικά τους λαγόνες του":p

Η "Μεγάλη Χίμαιρα" δεν μου άρεσε και τόσο. Βασικά μου την έδινε η ηρωίδα :( . Ποτέ μου δεν κατάλαβα τι ακριβώς αναζητούσε. Μια χαρά παιδί ήταν ο Γιάννης. Και άγριος κι ερωτικός κι αρσενικό κι απ' όλα. Με το που χρειάστηκε να σηκωθεί να φύγει για να γλιτώσουν από την οικονομική καταστροφή, άρχισε η άλλη τα "νερά". Κι ήταν κι αυτή η ιστορία με το παιδί που ήρθε να μ' αποτελειώσει ...

Το "Άμρι α Μούγκου" λατρεμένο. Ο Ανδρέας Εχελπίδης μου φαίνεται ο κατ' εξοχήν καραγατσικός ήρωας. Ίσως πιο καραγατσικός κι από τον Βάσια Γιούγκερμαν.
 
Ακόμα δεν έχω προλάβει να γράψω εδώ αναλυτικά :(

Να πω όμως κατά σειρά προτίμησης το τοπ 5 από το συγγραφέα:

1. Μεγάλη Χίμαιρα

2. Κίτρινος Φάκελος

3. Χαμένο Νησί

4. Γιούγκερμαν

5. Το Μυθιστόρημα των 4 (Καραγάτσης-Βενέζης-Μυριβήλης-Τερζάκης)

Βέβαια θεωρώ την τριλογία "Εγκληματισμοί κάτω από το Φοίβο" ό,τι αρτιότερο έχει παρουσιάσει ο συγγραφέας, καθώς και την ιστορική τριλογία "Ο Κόσμος που Πεθαίνει". Δυστυχώς δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει και την επόμενη, μέρος της οποίας θα ήταν και το "10"... :(

Αυτά για αρχή! :p
 
Για τον Αμρι α μουγκου συμφωνω. Οσον αφορα την Μεγαλη Χιμαιρα θα διαφωνησω retrofan μου! Ο Γιαννης ειναι καλο παιδι αλλα στην Μαρινα φερεται χαλια, επενδυει ολη της την περιουσια στα καραβια του χωρις ασφαλεια και χωρις την εγκριση της, ζει τον αδερφο του με τα λεφτα της,την βαζει να ζησει στην μεση του πουθενα με την πεθερα σε μια κοινωνια υποκριτικη και αμειλικτη (στυγνος ρεαλισμος που εκανε τους συμπατριωτες μου κομματακι αμηχανους απεναντι στο συγκεκριμενο εργο) και την μετατρεπει απο ερευνητρια διανοουμενη σε γλαστρα-νοικοκυρα. Τι να κανει η γυναικα? Λιγα ειναι αυτα? Καλυτερα να ειχε παντρευτει τον αριστοκρατη στη πολη της και να επιανε δουλεια σε κανενα πανεπιστημιο. Αλλα ηταν και μικρη μολις 22 και ετσι ειμαστε οι γυναικες πιστευουμε τα παραμυθια με ανεση και χαρα. Τωρα βεβαια η Μαρινα πληρωνει ενα φοβερο τιμημα για μια στιγμη αδυναμιας (ενταξει δυο στιγμες). Θα επρεπε να κανει αυτο που της ειπε η πεθερα που στο τελος και αυτη λυγισε και φανηκε ανθρωπινη και ειτε να μεινει μαζι με το Γιαννη λεγοντας ψεματα ή να φυγει. Εγω παντως την καταλαβαινω απολυτα επεσε θυμα των δυο αδερφων και της αξιζε κατι καλυτερο, ηταν ομορφη, εξυπνη, πλουσια και ταλαντουχα και δεν ειχε αναγκη κανεναν αλλα ειπαμε ηταν μικρη και επεσε στην παγιδα νομιζοντας πως ξεφευγει απο τα φαντασματα της παιδικης της ηλικιας. Απο τους αγαπημενους λογοτεχνικους μου ηρωες η Μαρινα (και μια ακομα με κακο και αδικο τελος).

Αυτον που δεν συμπαθησα ποτε ειναι ο Γιουγκερμαν. Το εργο υπεροχο αλλα ο χαρακτηρας... Εμενα τωρα μου αρεσουν τα καθαρματα αλλα τα τυρανισμενα καθαρματα και οχι οι αδιστακτοι αριβιστες που θα πουλαγαν και την μανα τους την ιδια.

Ο Κιτρινος φακελος επισης αγαπημενο. δεν εχω διαβασει το 'Μυθιστορημα των τεσσαρων' και το 'Χαμενο νησι' δεν το γνωριζα σαν εργο θα το ψαξω!*
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
καταπληκτική παρουσίαση retrofan, θα ήθελα πολύ να την αναδημοσιεύσω στο facebook με την άδειά σου)
 
@Δομνίκη παραδέχομαι ότι την πλοκή δεν την θυμόμουνα με τόσες λεπτομέρειες (η μνήμη είναι τελικά επιλεκτικό πράγμα :) ). Τα περί εκμετάλλευσης της περιουσίας της Μαρίνας χωρίς την συγκατάθεσή της τα είχα ξεχάσει. Υποθέτω ότι στον "ανατολίτη" Έλληνα του 192κάτι θα φαινόταν απόλυτα θεμιτό να κάνει κάτι τέτοιο. Να μη σου πω και στον "δυτικό" Γάλλο της ίδιας εποχής ... Πάντως θα εμμείνω στην αντιπάθειά μου για τη Μαρίνα, παραδεχόμενη απόλυτα την υποκειμενικότητα της κρίσης μου :)

Αυτή τελικά είναι η ομορφιά των πραγματικά δυνατών βιβλίων. Να ξυπνούν διαφορετικά συναισθήματα σε διαφορετικούς ανθρώπους :) . Εμένα ας πούμε ο Βάσια Γιούγκερμαν μου αρέσει. Ίσως ξεχωρίζω τον έρωτά του για τη Βούλα, ίσως τον λυπάμαι για τα παιδικά του χρόνια, ίσως απλά είχε δίκιο ο Καραγάτσης που γράφει για γυναίκες που αγαπούν καθάρματα, έρμαια του -πώς το είπες;- α ναι! "αυτού που προστάζουν οι ωοθήκες τους":p:p:p

@Clemence κάνε ό,τι θέλεις με το κειμενάκι :) Χαίρομαι που σου άρεσε :)
 
Εχεις δικιο απλα την Μαρινα εγω την αγαπω πολύ! Ο Γιουγκερμαν δεν ηταν ακριβως ᾽καθαρμα᾽ διοτι θα μπορουσε να ειχε κανει και χειροτερα,υποθετω πως με ενοχλουσε που οτι και να εκανε του εβγαινε σε καλο και ηταν παντα νικητης παρα τα μελανχολικα γηρατια του. Η ιστορια με την Βουλα ηταν οντως συγκηνητικη. Εμενα μου αρεσε και η καημενη η μητερα του.

Τον Μιχαλο Ρουσση ας πουμε τον συμπαθουσα ιδιαιτερα δεν εμοιαζε σε τιποτα απο οτι μας μαθανε στο σχολειο για τους ηρωες της Τουρκοκρατιας.
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
@retrofan, συγχαρητηρια για το ποστ σου.

Λατρευω την τριλογια: "Ο Κοτζαμπασης του Καστροπυργου", "Αιμα χαμενο και κερδισμενο", "Τα στερνα του Μίχαλου". Πολλες ιστορικες αλήθειες, κόντρα σε ό,τι μας έχουν μάθει στα σχολεία. Επίσης το "Σεργιος και Βακχος" είναι ένα μάθημα ιστορίας. Δυστυχώς απέφευγαν να διδάξουν Καραγάτση στα σχολεία (τουλάχιστον όταν φοιτησα εγώ), γιατί ειναι αιρετικός στις ιδεες του (η αλήθεια ειναι σκληρη) και χρησιμοποιεί κάπως πιο ελεύθερη γλώσσα.

Γενικα λατρευω τον Καραγάτση. Οι ηρωες του είναι πραγματικοί άνθρωποι. Δεν γεννιουνται τετοιοι συγγραφείς σήμερα.
 
Συμφωνω με τα παραπάνω. Μαλιστα παραξενευτηκα που διαβασα την τριλογια του Μιχαλου Ρουση διοτι θεωρουσα τον Καραγατση μαλλον συντηρητικο στις αποψεις παρα τις ιλλιγιωδεις ερωτικες περιγραφες.
 
Αν κρινω απο τις αποψεις που εκφραζει μέσα απο τις περιπετειες των ηρωων του, σιγουρα δεν αντεχε με τιποτα την υποκρισια της Εκκλησιας. Θα τον χαρακτηριζα άθεο και ωμό. Δεν φαινεται να εκτιμούσε ιδιαίτερα της γυναίκες. Δεν ξερω τι ονομαζεις συντηρητικο, αλλα απο τα βιβλία του, σίγουρα δεν θα τον χαρακτηριζα έτσι. Έκανε τρομερή έρευνα για να γράψει τα ιστορικά του μυθιστορήματα και δεν φοβήθηκε να πει αλήθειες που ακομα και σήμερα πολλοι δεν τολμούν να αρθρώσουν.

Βασανίζει πολύ τους ήρωες του, όπως ακριβώς συμβαίνει και στους πραγματικούς ανθρωπους στην πραγματική ζωη. Δεν είναι καθόλου μελοδραματικός. Είναι απλα αληθινός. Θυμάμαι οτι οταν ειχα διαβάσει "Το μπουρίνι", συγκλονίστηκα από το πόσα πραγματα μπορεί να θίξει ενας συγγραφέας σε ενα απλο διήγημα 60 σελίδων. Θυμαμαι χαρακτηριστικά ότι είχα σκεφτεί ότι μεσα σε 60 σελίδες λεει πολλα περισσότερα απ'ο,τι ενας συγχρονος συγραφεας (πχ ο Θέμελης) λέει μέσα σε 1000 σελίδες!
 
Σωστα οσα γραφεις. Τον θεωρουσα συντηριτικο αλλα δεν μπορω να επεκταθω. Το σπουδαιο με τον Καραγατση ειναι πως σε πειθει ακομα για τα πιο απιθανα σεναρια.
 
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
Ερμηνεύω την Domenica αλλά υποθέτω ότι θεωρούσε τον Καραγάτση συντηρητικό πολιτικά. Είναι βέβαιο ότι ήταν αστός στην ιδεολογία του, αντιπαθούσε την κομμουνιστική αριστερά (ακόμα θυμάμαι την απάντηση του Γιούγκερμαν όταν στο εργοστάσιό του ετοιμάζεται απεργία "έχω σκοτώσει αρκετούς μπολσεβίκους και δεν θα με πειράξει να σκοτώσω μερικούς ακόμα"), δυσπιστούσε απέναντι στο υπόλοιπο κομμάτι της, από τα λίγα που μπορεί να καταλάβει κάποιος μέσα από τα βιβλία του για το πώς προσέγγιζε το οικονομικό σύστημα, θα τον έλεγες μάλλον φιλελεύθερο παρά κρατιστή.

Ωστόσο ήταν αμείλικτος κριτής των παρωχημένων αντιλήψεων της τάξης του. Καυστικός απέναντι στην εκκλησία, αλλεργικός απέναντι στην κοινωνική υποκρισία, με πλήρη επίγνωση της διαφθοράς της πολιτικής ζωής.

Νομίζω ότι ένας χαρακτήρας που θαυμάζει ιδεολογικά είναι ο πρίγκιπας Πιοτρ Αρκάνωφ, ο μορφωμένος ευγενής που θέλει να περάσει από στρατοδικείο τον Γιούγκερμαν και που το τσουνάμι της ρωσικής επανάστασης τον κάνει να καταλήξει σωφέρ στους Σκλαβογιάννηδες και στη συνέχεια αλκοολικός λούστρος στη Λάρισα του Λιάπκιν. Ο άνθρωπος του "μεσαίου" δρόμου, με τις γνώσεις και το ηθικό ανάστημα που καταλαβαίνει ότι η πρόοδος εμποδίζεται εξίσου από τον τσάρο και τους αυλικούς του όσο και από τους μουζίκους και την άναρχη εξέγερσή τους.

Το γεγονός ότι ο Αρκάνωφ, όπως εξάλλου και ο Καραμάνος (άλλος χαρακτήρας με τον οποίο ο Καραγάτσης θεωρώ ότι ταυτίζεται ιδεολογικά) "σπάζουν" χωρίς να καταφέρουν κάτι, είναι μία ακόμα οξυδερκής παρατήρηση του Καραγάτση για το βασικό συστατικό που πρέπει να έχουν οι άνθρωποι που θ' αλλάξουν τα πράγματα: τη δύναμη. Ίσως ο ιδανικός συνδυασμός του πολιτικής δράσης θα ήταν ένας Γιούγκερμαν που θα έθετε την ορμητικότητά του στη θεωρία του Αρκάνωφ. Και η αδυναμία αυτού του μοντέλου το ότι η κάπως "ξύλινη" ηθική των Αρκάνωφ δεν αποφασίζει ν' αξιοποιήσει αυτούς τους πιθανούς συμμάχους και περιορίζονται να τους περιφρονούν. Ας μην ξεχνάμε πως ο Γιούγκερμαν κινεί γη και ουρανό για να βρει τον παλιό του διοικητή μετά την προσβολή που του έκανε στην εξοχική βίλα των Σκλαβογιάννηδων αλλά αυτός απαξιά να δεχτεί τη βοήθειά του.

Όσο για τις γυναίκες, η διάχυτη περιφρόνησή του μετά βίας κρύβει μια βαθιά επιθυμία να βρει αυτήν που θα τον "εξαγνίσει" μέσω του έρωτα και θα τον συμφιλιώσει με όλες τις επόμενες. Όμως η Βούλα στον "Γιούγκερμαν" πεθαίνει, η Μαρία στο "Άμρι α Μούγκου" είναι παντρεμένη με άλλον, το ίδιο και η κυρία Διοικητού στον "Λιάπκιν". Αρκετά νευρωσικός κι απαισιόδοξος ο Καραγάτσης σ' αυτόν τον τομέα.

Μου θυμίζει πολύ έναν δεύτερο χαρακτήρα από το "Πόλεμος κι Ειρήνη", τον γλεντζέ και χαρτοπαίκτη Ντόλαχοβ. Μετά τον τραυματισμό του σε μονομαχία με τον άντρα της ερωμένης του, δηλώνει "άντρες έτυχε να γνωρίσω πολλούς, ίσιους, τίμιους, αξιόλογους. Οι γυναίκες όμως φίλε μου, άσχετο αν είναι μαγείρισσες ή κόμισσες, δεν αξίζουν τίποτα. Κι αν μετρώ ακόμα τη ζωή μου είναι γιατί ελπίζω πως θα την συναντήσω κάποτε αυτή τη μοναδική γυναίκα που θα με εξυψώσει και θα με εξαγνίσει".
 
Εξαιρετικο ποστ! Ο Καραγατσης παντως ηταν μεγαλος παραμυθας ανεξαρτητα απο ολα τα αλλα. Δεν τον θεωρω μισογυνη απλα ωμο οσο αφορα τα ερωτικα. Πιατευε πως το ενστικτο και μονο καθοριζει τις ανθρωπινες σχεσεις και η λογικη επεται.
 
@retrofan, υποκλινομαι :) Σίγουρα γνωρίζεις πολύ καλύτερα το αντικείμενο απο μένα (είμαι ενας απλος αναγνώστης και λατρης του συγγραφεα Καραγατση).

Δεν ξέρω αν ενας "φιλελευθερος" θα έγραφε ποτέ "Τα στερνα του Μίχαλου" ή "Το Μπουρίνι" και θα αμφισβητουσε τοσο εντονα την εξουσια (σε οποιαδήποτε μορφη της). Μπορει και να κάνω λαθος :p

Όσο για τις γυναίκες, πιστεύω οτι στα βιβλία του απλά πλαισιώνουν την κοινωνία των ανδρων. Ακόμα και αυτο που παραθέτεις οτι έλεγε (οτι δεν ειχε βρει την "μοναδικη γυναικα") για μένα σημαίνει ότι δεν είχε βρει γυναίκα που να αξίζει την αγάπη του...με άλλα λόγια καμία δεν ήταν αρκετα καλή γι'αυτον.

Εκεινο που είχα διαβασει (και ειχε γράψει η κόρη του) είναι ότι ήταν πολυ δύσκολος ανθρωπος, πχ ήθελε απολυτη ησυχια, μπορεί να έκανε καυγά γιατί τρίζαν οι παντόφλες τους στο σπίτι. Ξέρω πως για να γράψει το "10" κατέβαινε στην ακτή Ξαβερίου και καθόταν στα καφενεία της περιοχης, μιλούσε με τους περιοικους και άκουγε ιστορίες.

Γενικα το αν θα σε μαγεψει ενας συγγραφεας ειναι καθαρα υποκειμενικο. Ειχα διαβασει οτι η Καρυστιανη ειχε παρει βραβειο για το "Μικρά Αγγλία" και χτυπουσα το κεφαλι μου στον τοιχο :p
 
Εχεις δικιο σε αυτα που λες για τον Καραγατση - οι ανθρωποι ειναι πιο πολυπλοκοι απο ταμπελες.

Καπως ασχετο αλλα το ᾽᾽Μικρα Αγγλια᾽᾽ δεν ειναι καθολου κακο. Αν το κρινεις δηλαδη ως μια ομορφη ιστορια καταραμενου ερωτα σε συγκεκριμενο ιστορικο πλαισιο ειναι ως και εξαιρετικο και θα γινοταν και ωραια ταινια. Τωρα αν το συγκρινεις με κατι πιο μεγαλεπηβολο σιγουρα χανει αλλα τα πραγματα κρινονται και βαση των προθεσεων τους.

Με τον Καραγατση και εγω ειχα μαγευτει παντως αν και οπως ξαναειπα πολλες ιστοριες ειναι εντελως εξωπραγματικες. Ενδιαφερον εχει και η πιστη του στα ιδανικα της αστικης ταξης ας πουμε ο Γιουγκερμαν απο καθαρμα γινεται προτυπο ανθρωπου (με αδυναμιες βεβαια αλλα ανθρωπος) και ιδανικο αφεντικο, δικαιος και μεγαλοψυχος.
 
domniki είπε:
Δεν ξέρω αν ενας "φιλελευθερος" θα έγραφε ποτέ "Τα στερνα του Μίχαλου" ή "Το Μπουρίνι" και θα αμφισβητουσε τοσο εντονα την εξουσια (σε οποιαδήποτε μορφη της). Μπορει και να κάνω λαθος :p
Ή μπορεί να κάνω εγώ λάθος :cool: Πάντως και το "Μπουρίνι" την ίδια εντύπωση μου έδωσε. Το υγιές κομμάτι της αστικής τάξης που πρέπει να αναλάβει δράση για να εξυγιάνει το σύστημα. Στο τέλος δεν είναι ο δικηγόρος κι ο εισαγγελέας που συναντιώνται πάνω από τον τάφο του αδικοεκτελεσμένου Νάσου και συμφωνούν πως "πολλή δουλειά τους περιμένει"; "Τα στερνά του Μίχαλου", όπως γενικότερα η συγκεκριμένη τριλογία, μου φάνηκε ότι ασχολείται περισσότερο με την "αναδιατύπωση" των εθνικών μύθων παρά των πολιτικών. Πάει καιρός όμως που το έχω διαβάσει και ίσως δεν θυμάμαι καλά :)

Domenica είπε:
Ενδιαφερον εχει και η πιστη του στα ιδανικα της αστικης ταξης ας πουμε ο Γιουγκερμαν απο καθαρμα γινεται προτυπο ανθρωπου (με αδυναμιες βεβαια αλλα ανθρωπος) και ιδανικο αφεντικο, δικαιος και μεγαλοψυχος.
Θα διαφωνήσω καλή μου Δομινίκη :) Ο Γιούγκερμαν δεν γίνεται πρότυπο ανθρώπου. Η απουσία της Βούλας και του Καραμάνου, των δύο δυνατών και θετικών επιρροών στη ζωή του, τον βυθίζει σε μία αδράνεια. Δεν τον ενδιαφέρει πια να είναι τίποτα. Ούτε καλός, ούτε κακός. Γι' αυτό δέχεται με απάθεια την ξαφνική εμφάνιση της ρωσο-οικογένειάς του, τις απιστίες της γυναίκας του, την ηθική κατάπτωση των παιδιών του.

"Ιδανικό αφεντικό"; Ίσως. Πάντως ούτε δίκαιο ούτε μεγαλόψυχο. Απλώς ο Γιούγκερμαν είναι ένας δημιουργικός και πετυχημένος αστός με την πιο βαθειά έννοια του όρου. Καταλαβαίνει ότι πρέπει να διαχειριστεί έναν μηχανισμό παραγωγής κι αυτό δεν μπορεί να γίνει καλά παρά μόνο αν ανταμειφθούν, μέχρι κάποιο βαθμό τουλάχιστον, και οι κόποι των εργατών, αν ξεχωρίσουν και επιβραβευθούν τα άξια στελέχη και οι πιστοί συνεργάτες. Είναι αυτό που διαφοροποιεί την παλιά αντίληψη από τη νέα, τους βιομηχάνους από τους κερδοσκόπους. Τον παππού Σκλαβογιάννη που έκτισε τον πλούτο της οικογένειας, πάει στα 80 του κάθε μέρα στο εργοστάσιο και ξέρει όλους τους εργάτες με το μικρό τους όνομα από τα παιδιά του που κατασπαταλούν τα χρήματα με γλέντια και κοσμική ζωή.

Σε χώρες και κοινωνίες που πέρασαν πραγματικά από τη βιομηχανική επανάσταση και τα επόμενα στάδιά της (κάτι που σίγουρα δεν έγινε στην Ελλάδα), αυτή η αντίθεση φαίνεται αρκετά συχνά και στη λογοτεχνία τους. Πολύ πρόχειρα μου έρχεται στον νου το "Βορράς και Νότος" της Αγγλίδας Ελίζαμπεθ Γκάσκελ (ο κύριος Θόρντον είναι ο "υγιής" βιομήχανος που αρνείται να βγει από την λογική του "παράγω, άρα κερδίζω" για να μπει σ' αυτήν του "κάνω παιχνίδια με τις τράπεζες και πλουτίζω") καθώς και η αντιδιαστολή που κάνει ο Σουηδός Λάρσον στο "Κορίτσι με το τατουάζ" ανάμεσα στον "παλιάς σχολής" Χένρικ Βάνγκερ που ανήκει σε αυτούς που "έκτισαν τη Σουηδία" με τον μπλεγμένο σε όλες τις ύποπτες "αεριτζίδικες" δουλειές Βένερστρομ.
 
Πίσω
Μπλουζα