Παλιές φωτογραφίες της Ελλάδας.

[Gordon]

Γενικά είναι όμορφη εκκλησία, καλό αντίγραφο της Αγίας Σοφίας και η αντίθεση του ναού με τις καλύβες είναι πολύ εντυπωσιακή.

Το κτήριο αυτό χρονολογείται από το 900 μ.Χ.;;; Το στιλ του μου κάνει πολύ πιο πρόσφατο, γιατί οι παλιοί βυζαντινοί ναοί έδειχναν την πέτρα και το τούβλο. Αυτός φαίνεται καλυμμένος με πιο μπεζ υλικά, πιο σοφτ.

 

[Bajar]

Γενικά είναι όμορφη εκκλησία, καλό αντίγραφο της Αγίας Σοφίας και η αντίθεση του ναού με τις καλύβες είναι πολύ εντυπωσιακή.

Το κτήριο αυτό χρονολογείται από το 900 μ.Χ.;;; Το στιλ του μου κάνει πολύ πιο πρόσφατο, γιατί οι παλιοί βυζαντινοί ναοί έδειχναν την πέτρα και το τούβλο. Αυτός φαίνεται καλυμμένος με πιο μπεζ υλικά, πιο σοφτ.

Αν προσέξεις, στο κάτω μέρος του ναού φαίνεται ακόμη η λιθοδομή. Το πάνω μέρος μοιάζει να έχει βαφτεί, άλλωστε είμαστε ήδη στα 1919. Ξέρω ότι λειτουργούσε σαν τζαμί και το 1828 μετατράπηκε σε νοσοκομείο για τους στρατιώτες του Maison (προς τιμήν του οποίου οι Πατρινοί έχουν ονομάσει έναν από τους μεγαλύτερους και κεντρικότερους δρόμους της πόλης). Μετά την απελευθέρωση άρχισε και η αποκατάσταση του ναού, γκρεμίστηκε το τέμενος που ήταν χτισμένο δίπλα και έγιναν διάφορες "καλλωπιστικές" εργασίες. Αν πετύχεις παλιές καρτ ποστάλ του Παντοκράτορα (ήταν από τα πιο διάσημα αξιοθέατα της πόλης) θα δεις ότι φαίνεται καθαρά η πέτρα, όπως πχ. εδώ:

αλλά υπάρχει και μια σπάνια φωτογραφία κάπου στα 1900 όπου φαίνεται ακόμη πιο καθαρά

 

[elephadas]

Ωραία εκκλησία παρά το μέγεθός της (προτιμώ τις εκκλησίες μεγέθους Καπνικαρέας) αλλά την ομοιότητα με την Αγια Σοφιά δεν τη βλέπω, πέρα από το γενικό σχήμα σταυρού με τρούλλο που το έχουν άπειρες βυζαντινές εκκλησίες και ίσως οι αντηρίδες και το αψιδωτό τέλος του σταυρού


αλλά ο τρούλλος και το κυρίως μέρος του ναού είναι τελείως διαφορετικά

 

[Bajar]

Ωραία εκκλησία παρά το μέγεθός της (προτιμώ τις εκκλησίες μεγέθους Καπνικαρέας) αλλά την ομοιότητα με την Αγια Σοφιά δεν τη βλέπω, πέρα από το γενικό σχήμα σταυρού με τρούλλο που το έχουν άπειρες βυζαντινές εκκλησίες και ίσως οι αντηρίδες και το αψιδωτό τέλος του σταυρού
Προβολή συνημμένου 236081 Προβολή συνημμένου 236082

αλλά ο τρούλλος και το κυρίως μέρος του ναού είναι τελείως διαφορετικά

Έχεις δίκιο σε αυτό, υποθετω ωστόσο ότι όταν οι Πατρινοί έλεγαν "στα πρότυπα της Αγιά Σοφιάς" είχαν πιο πολύ στο νου τους το μέγεθος παρά το σχέδιο. Άλλωστε πόσες μεγάλες εκκλησίες υπήρχαν τον 10ο αι. στην Πελοπόννησο;

Κι εγώ προτιμώ τις μικρές (έως πολύ μικρές) εκκλησίες αλλά όταν πρωτομπήκα στα 5-6 μου στον Παντοκράτορα μου κόπηκε κυριολεκτικά η ανάσα κι όχι από το μέγεθος. Θυμάμαι σαν τώρα να είναι ελάχιστα φωτισμένος (κάτι που μου αρέσει πάρα πολύ στις εκκλησίες), έξω να έχει βαριά συννεφιά και οι αγιογραφίες και όλο το περιβάλλον να μοιάζουν σχεδόν απόκοσμα. Από τότε τον λάτρεψα όσο καμία άλλη εκκλησία της Πάτρας (ούτε καν τον παλιό Άγιο Αντρέα).

 

[elephadas]

Ε, τις φουσκώνανε λίγο οι τοπικές παραδόσεις. Να σου θυμίσω τον ναό της Μεταμόρφωσης στους Χριστιάνους (ΟΚ, 11 αιώνας) για τον οποίο καυχιούνταν "Αγια Σωτήρα στο Μωριά κι Άγια Σοφιά στην Πόλη"? Και ίσως πράγματι να ήταν η μεγαλύτερη της Πελοποννήσου τότε, αλλά καμιά σύγκριση με το μέγεθος της Αγίας Σοφίας. Όταν την είχα δει ήταν ακόμη ερειπωμένη και δεν με είχε εντυπωσιάσει ιδιαίτερα, αλλά δεν ξέρω τι εντύπωση θα μου έκανε τώρα. Αλλά η ατμόσφαιρα και πώς αισθάνεσαι όταν είσαι μέσα είναι άλλη ιστορία.




Μέτρησα στο Γκουγκλ
Παντοκράτωρ 16m X 34m (544 τμ)

Αγια Σωτήρα 16m Χ 21m 9336 τμ) (άρα δεν ήταν η μεγαλύτερη στην Πελοπόννησο, εκτός αν βάλουμε και άσχετα κτίσματα που ήταν κολλητά)

Αγια Σοφιά, χωρίς μιναρέδες κλπ, 63m X 90m, υπερδεκαπλάσια από τον Παντοκράτορα. Καμιά σύγκριση. 'Ηταν καταπληκτικό επίτευγμα, αν μάλιστα σκεφτούμε πότε χτίστηκε, άλλο αν είχε την ατυχία να μην βρίσκεται σε μια δυτική πρωτεύουσα και δεν είναι τόσο γνωστή όσο θα έπρεπε.

 

[RIO]

Παραμυθιά 1910

 

[RIO]

Άρτα 1910

 

[elephadas]

Αααααχ, Άρτα. Από τις αγαπημένες μου πόλεις. Έζησα εκεί 5 χρόνια.

Βλέπουμε την είσοδο στον περίβολο της εκκλησίας της Αγίας Θεοδώρας, πολιούχου της Άρτας. Η αψιδωτή είσοδος έχει αναστηλωθεί τώρα αλλά είναι τελείως αταίριαστη κολλητά στα άσχετα σπίτια,


ενώ στην ασπρόμαυρη φωτογραφία δένει αρμονικά με το περιβάλλον. Ποτέ μου δεν κατάλαβα τι ήταν αυτές οι καμάρες στο βάθος, αλλά η εκκλησία ήταν κάποτε κομμάτι μοναστηριού οπότε μπορεί να είναι υπολείμματα. Δεν ξέρω αν έχει αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη ούτε ωραία,


δεν έχει τη χάρη του Αγίου Βασιλείου ούτε τη μεγαλοπρέπεια της Παρηγορήτισσας, όμως από τον περίβολο ακόμη αναπνέεις Δεσποτάτο της Ηπείρου και φαντάζεσαι μεσαιωνικές δέσποινες και ανακτορικές ίντριγκες. στις οποίες η Αγία ήταν βουτηγμένη μέχρι τα μπούνια. Ολόκληρο πραξικόπημα διοργάνωσε για να αναγκάσει τον άντρα της να διώξει την γκόμενα και να την πάρει πίσω στο παλάτι - η επίσημη ιστορία λέει ότι ο λαός ξεσηκώθηκε γιατί δεν άντεχε να βλέπει την αδικία, λες και είχε μια σκασίλα ο λαός για το ποια είναι η γυναίκα του δυνάστη. Η όλη ζωή της είναι πολύ Άρλεκιν και πριγκηπέσσα Ιζαμπώ. Η Θεοδώρα [Πετραλίφα] ήταν Νορμανδικής καταγωγής και δεν είχε καμία σχέση με την Άρτα εκτός που την παντρεύτηκε ο φρέσκος Δεσπότης που ήταν νόθος και τον βόλευε η υποστήριξη της πανίσχυρης οικογένειας Πετραλίφα για να κρατήσει το θρόνο του. Μπορεί και να την είχε ΄"εκθέσει" κι όλας για να τη σιγουρέψει διότι ο διάδοχος Νικηφόρος ήταν πρόωρος (χε χε), αλλά μετά που είχε πετύχει το σκοπό του την πέταξε παράμερα και γλεντοκοπούσε με τις γκόμενες ενω΄αυτή ζούσε εξόριστη και ινκόγκνιτα και φτωχή. Τελικά όμως συνομώτησε με παπάδες και ευγενείς, του τρίξανε τα δόντια του Δεσπότη κι αυτός "μετάνοιωσε" και την πήρε πίσω. Αν μπορούσε ας έκανε κι αλλιώς. Πάντως άλλα παιδιά δεν φαίνεται να κάνανε. Άγιασε η γυναίκα

 

[RIO]

Ανδρίτσαινα, 1903

 

[Gordon]

Εντελώς σκοτώστρα αυτός ο "δρόμος"

 

[RIO]

1916 Σύμη

 

[RIO]

Βέροια, 1950

 

[Bambinella]

Πάτρα 1960

 

[RIO]

Αλεξανδρούπολη

 

[RIO]

Ναύπλιο 1960

 

[RIO]

Άργος 60s

 

[RIO]

Αίγινα 60s

 

[RIO]

Άργος

 

[elephadas]

Βλέπουμε στο βάθος και τη Λάρισσα, που αποτελεί παράδειγμα εξαίρεσης από εξαίρεση. Στο σχολείο είχαμε μάθει ότι τα θηλυκά σε -ισσα γράφονται με δύο σ εκτός από το Λάρισα. Αλλά Λάρισα η πόλη, όχι Λάρισσα το κάστρο, το οποίο ακολουθεί τον κανόνα (ίσως έχουν διαφορετική ετυμολογία, δεν το έχω ψάξει). Τώρα βέβαια με το χάος που επικρατεί και τα δύο γράφονται με όσα σίγμα θέλει ο γράφων. Συνήθως γράφεται το κάστρο "Λάρισα" διότι πολλοί ξέρουν την εξαίρεση αλλά λιγότεροι την εξαίρεση της εξαίρεσης.

Υπάρχει και "ανέκδοτο" για το κάστρο του Άργους. Κάποτε επισκέφτηκε την πόλη η Βασ. Αμαλία και είπε σε κάποιον προύχοντα ότι θα ήθελε να δει το κάστρο της Λάρισσας, κι αυτός έβαλε τα γέλια και της είπε ότι αυτή είναι στη Θεσσαλία. Που θα πει, ούτε οι ντόπιοι δεν ξέρανε την κλασσική ονομασία του λόφου.

 

[Bambinella]

Θεσσαλονικη 1952. Νεαρος κουλουρτζης μπροστα στον Ναο των 12 Αποστολων.