Πόσο αθώα ήταν τα παραμύθια μας;

[V.I.Smirnov]

Απ ότι βλέπω έχετε μια εμμονή με τα διδάγματα στα παραμύθια.

Το ξαναλέω τρίτη φορά, δεν είναι απαραίτητο ένα παραμύθι να έχει σώνει και καλά δίδαγμα.

Επικρατούσα βεβαια είναι η αντίθετη εντύπωση αλλά είναι λανθασμένη.

Όποιος θέλει διδάγματα ας στραφεί στους μύθους του Αισώπου.

Ο Andersen και άλλοι όμοιοί του ΔΕΝ έγραφαν με σκοπό τον μοραλισμό.

Κατέγραφαν ιστορίες, μύθους, εντυπώσεις, φαντασιώσεις, συναισθήματα, κλπ και διάνθιζαν όλο αυτό το υλικό όπως τους άρεζε και όπως τους κάπνιζε,

κάτι σαν ελεύθερες μυθοπλαστικές διασκευές. Γι αυτό και συχνά είναι άλλα τα κύρια στοιχεία των διηγήσεών τους και όχι ο μοραλισμός.

Κάποιες εξ αυτών έχουν στοιχεία που παραπέμπουν σε πιο αξιόλογα λογοτεχνικά κείμενα, κι όχι απλοϊκό παιδικό υλικό.

Τα μοραλιστικά στοιχεία στα κείμενά τους - τουλάχιστον για τον Andersen - είναι τυχαία, δεν έγραφε τις ιστορίες με σκοπό να διδάξουν κάτι.

Η λογοτεχνική και παιδαγωγική αξία αυτού του υλικού και η χρήση/επίδρασή του σε παιδιά είναι αρκετά μεγάλο θέμα - ήδη είπαμε κάποια πράγματα.

-

 

[αριαδνη]

Ωραια τα ποιηματακια! Εγω λατρευω τα κλασσικα παραμυθια και νομιζω πως και αντιστοιχιες με την πραγματικη ζωη έχουν και ηθικα διδάγματα. Τα κλασσικα παραμυθια υπαρχουν σε παραλλαγες παντου. Εξάλλου δεν φερονται ολες οι ηρωιδες των παραμυθιων με τον ιδιο τροπο αλλες ειναι παθητικες αλλες δραστηριες. Γενικα αυτο που μου αρεσει στα παραμυθια ειναι το οτι σου επιβεβαιωνουν πως η ζωη ειναι απροβλεπτη και συναρπαστικη.Τι θα λεγατε για διαγωνισμο ᾽πιο καταθλιπτικο παραμυθι του Αντερσεν' ?

Ωραια παρατήρηση, ντομένικα!

πάντως την σταχτομπούτα θα την βαζαμε στις παθητικές ηρωιδες αφου δεν κάνει και πολλά πραγματα να αλλάξει την μίζερη κατασταση της, απλά όλα τα κάνει η νεραιδονονα και την ανταμοιβει! το ιδιο και η πενταμορφη που ζει σε ενα καστρο, περνωντας την ζωη της λιγο ασυνιθιστα για να σωσει την ζωή του πατερα της!

ενω την μικρή γοργόνα σίγουρα στις πιο δραστήριες...όλα μονη της τα κάνει και δεν εχει και καλο τελος βρε παιδι μου!

όσον αφορα την Ελιζα των 11 κυκνων, εδω σε θέλω, νομιζω οτι ειναι ένας συνδυασμός και των δυο παραπάνω χαρακτηριστικών, οπως και η Ραπουνζελ! η Ελιζα σωπαινει στο μεγαλύτερο μερος του παραμυθιου..αλλα και εξελισσεται στο άλλο μισό!

το κοριτσακι με τα σπίρτα πάλι ειναι αρκετα οδυνηρό παραμύθι..απλά σε αυτο το πλάσμα δεν δινονται πολλες ευκαιριες για δραση!

και τα γιαπωνεζικά παραμυθια ειχαν καποιο λυπητερο περιεχομενο!

Θυμαμαι ενα παιδι που ηθελε να ανεβει σε μια ψηλη κορυφη ενος βουνου και τελικά το σχοινι κοβεται και μενει εγκλωβισμένο στα βραχια για πάντα! εγκλωβιζεται απο το ιδιο το ονειρό του!!

 

[Domenica]

Η Σταχτοπουτα σε καποιες εκδοχες ειναι πιο δραστηρια,φτιαχνει φουστανι για τον χορο απο κουρελια και γενικα εκδηλωνει την επιθυμια της να παει στον χορο ενω ας πουμε η Ωραια Κοιμωμενη δεν κανει τιποτα. Δεν ειναι απαραιτητο στα παραμυθια να υπαρχει διδαγμα αλλα μια τοσοι και τοσοι εχουν μπει στον κοπο να το ψαξουν γιατι οχι και εμεις. Ουτε εμενα μου αρεσουν τα 'διδακτικα᾽ πραγματα στα παιδακια. Οσον αφορα τα γιαπωνεζικα παραμυθια πολλα απο αυτα δεν ειναι καν παραμυθια αλλα διηγηματα του Ελληνοβρετανου Λευκαδιου Χερν, συγγραφεα που εζησε στην Ιαπωνια και εμεις τα γνωρισαμε σε διασκευες για παιδια για αυτο και το ενηλικο περιεχομενο. Ο Χερν εγραφε φανταστικα διηγηματα που διαδραματιζοταν στην σκληρη εποχη της φεουδαρχιας.

 

[mytinyworld]

Ναι όμως, άλλο να μην είναι διδακτικό και άλλο να περνάει λάθος μηνύματα.

 

[αριαδνη]

Οσον αφορά την σταχτομπούτα ντομενικα, εχεις δικιο, υπάρχουν παραλλαγές και παραλλαγές..και μάλιστα πρεπει να θυμάσαι καλά πως υπάρχει και παραλλαγή όπου τιμωρούνται σκληρα οι δυο κακές αδελφές της, στο τελος! αυτή μάλλον η εξέλιξη στην δικιά μας εποχή και δεν γνωριζω τον συγγραφεα του παραμυθιου αυτου, μαλλον ειναι απο παλια παραδοση..στα δικά μας χρονια ήταν και το κειμενο περισσότερο, λιγοτερες οι εικονες, σημερα ειναι πιο χρωματιστά και πολυχρωμα τα παραμύθια!

 

[retrofan]

Λοιπόν, για να δείτε πόση εντύπωση μου έκανε το συγκεκριμένο thread, σήμερα έφαγα μετά τη δουλειά με μια φίλη, μαμά και ψυχολόγο. Της ζήτησα την άποψή της για τα κλασικά παραμύθια και όλα τα φοβερά και τρομερά που διηγούνται και αυτό που μου είπε μ' άφησε άφωνη.

Δεν είναι τυχαίο λέει που υπάρχουν κάποια μοτίβα σε παραμύθια και μύθους, σε όλες τις χώρες και σε όλες τις εποχές. Π.χ. μια επαναλαμβανόμενη ιστορία είναι κάποιος να τρώει ή να θέλει να φάει το αθώο παιδί (ο λύκος τα κατσικάκια, ο δράκος τον Κοντορεβυθούλη και τ' αδέλφια του, η κακιά μάγισσα τον Χάνσελ και την Γκρέτελ, ο Κρόνος τα παιδιά του κοκ). Γιατί λέει τα βρέφη και τα μικρά παιδιά έχουν πολλούς φόβους, ανάμεσα στους οποίους κι αυτόν της καταβρόχθισης!!!!! Που τον έχουν από μόνα τους, δεν τον ακούν στα παραμύθια και τους δημιουργείται. Το παραμύθι λοιπόν είναι ένας τρόπος να εκφραστεί αυτός ο φόβος και το αίσιο τέλος του να βοηθήσει το παιδί να τον ξεπεράσει.

Αυτά μου είπε, αυτά σας γράφω

@Domenica μη θίγεις το θέμα Χάρι Πότερ . Μου άφησε τραύματα στα 20φεύγα μου που το διάβασα, δεν θ' άφηνε στην μικρή ανιψούλα σου;

off topic αλλά θα το πω ... Αυτόν τον Σείριο, αυτόν τον Σείριο ... Ούτε για γκόμενο δεν έχω χύσει τέτοιο μαύρο δάκρυ

 

[caprice]

Ας συμφωνήσουμε λοιπόν ότι το παραμύθι είναι μία "διαδικασία" που βοηθάει το παιδί να αναπτύξει τη φαντασία του, να συναντήσει μέσω των ηρώων συναισθήματα όπως η αγάπη, η φιλία, η χαρά αλλά και ο θυμός ή το μίσος. Τα εικονογραφημένα παραμύθια (στις πρώιμες ηλικίες), τα ζωάκια και τα πράγματα που "ζωντανεύουν" αλλά και όλα όσα έχουν μαγικές δυνάμεις είναι η βάση για την κατανόηση (σε πρώτη φάση) και την αντίληψη (αργότερα) του φανταστικού και του πραγματικού. Ο φανταστικός κόσμος πλάθεται μέσα από τα παραμύθια και ο πραγματικός είναι αυτός που ζει. 'Οσο μεγαλώνει (το παιδάκι) η γραμμή που χωρίζει τους δύο αυτούς κόσμους γίνεται όλο και πιο ευδιάκριτη.

Θα συμφωνήσω ότι το αίσιο τέλος βοηθά το παιδί να ξεπεράσει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνει ή έχει βιώσει. Δεν μεγαλώνει κανείς το παιδί του μέσα σε κουκούλι. Θα βιώσει (ή έχει βιώσει ήδη) λύπες, στεναχώριες, τσαντίλες, θυμούς, ξεσπάσματα, φόβο ή αγωνία. Αν όλα αυτά διοχετεύονται μέσω των ηρώων και το happy end "λειαίνει" και σταδιακά "εξαφανίζει" αυτά τα συναισθήματα .... μια χαρά όλα. Πάλι δεν διαφωνώ. Αν απαιτείται να καταλήξω κάπου θα έλεγα ότι ανάλογα με την ηλικία του παιδιού τα ακούσματα πρέπει να είναι και αντίστοιχα.

Πραγματικά (και όχι φανταστικά) χάρηκα την κάθε γραμμή που έχω διαβάσει έως τώρα σε αυτό το θέμα. Έμαθα πολλά που δεν ήξερα και διάβασα απόψεις (απόλυτες ή όχι, δεν έχει σημασία) που μου έδωσαν υλικό για προβληματισμό.

0

Υπάρχει ο Άγιος Βασίλης ;;;

 

[Domenica]

retrofan οντως η ιστορια του συγκεκριμενου χαρακτηρα απο τον Χαρυ Ποτερ ειναι λιγο σκληρη για παιδακια κυριως γιατι λεει πως καποιος μπορει να εχει ολες τις προοπτικες να τα παει υπέροχα και τελικα η ζωη του να ειναι εντελως χαλια (ασχετο αλλα και ο Σνειπ που μου αρεσε εμενα πηγε αδικα!).

Παντως πολλοι απο τους συγχρονους παραμυθάδες (η J.K. Rowling του Χαρυ Ποτερ, ο λατρεμενος Τιμ Μπαρτον και αλλοι) φαινεται να εχουν καταλαβει πως στα παιδια αρεσει μια καποια δοση μεταμφιεσμενου ρεαλισμου και πως δεν πρεπει να υποτιμουμε την νοημοσυνη τους. Εξαλλου τα παιδια δεχονται και αλλα ερεθισματα,π.χ. απο την τηλεοραση οποταν τα παιδικα παραμυθια ειναι το λιγοτερο που μπορει να τους τυχει. Αν δειτε κιολας τα θρεντ σχετικα μα τα εντυπα ή γενικοτερα με τα πραγματα που μας αρεσαν μικρα σε ολους αρεσαν πραγματα με αρκετη δοση δραματος, δεν ειδα κανεναν να εχει ας πουμε το Ἐμενα με νοιαζει΄ ἠ το ᾽Σπιτι για πεντε᾽ ή την 'Αργυρω᾽ ,βιβλια με ᾽σωστα᾽ μυνηματα στα πραγματα που του εμειναν αξεχαστα ως παιδι. Για την πολυπαθη Καντυ ομως εχουμε γραψει τοσα!

Αλλο παιδικο τραυμα-οι σκηνες βιας στον Ιουλιο Βερν. Ο Μιχαηλ Στρογγωφ δινει ρεστα αλλα αυτο που με τσακισε ηταν στον ᾽Δεκαπενταετη πλοιαρχο᾽ η θυσια των γυναικων του φυλαρχου και κανεις δεν τις λυπαται τις κακομοιρες ο συγγραφεας τις αντιμετωπιζει λες και ειναι επιπλα.

 

[V.I.Smirnov]

Κλείνοντας, σας προσφέρω ένα από τα αγαπημένα μου παραμύθια.

Το διάβασα για πρώτη φορά όταν ήμουν στη β' δημοτικού, προ αμνημονεύτων ετών.

Ωστόσο το τέλος του (την πρόταση όπου το δέντρο πέφτει) δεν το ξέχασα ποτέ.

Πριν αρκετό καιρό κατάφερα να το ξαναβρώ σε μια αγγλική συλλογή.

Η μετάφραση που δίνω εδώ είναι καθολοκληρίαν δική μου.

Το παραμύθι αυτό έχει δίδαγμα - αν κάπως αχνοσκεπασμένο (ποιό είναι ; ),

το δε περιεχόμενο του κειμένου αποτελεί μια ενδεικτική επιβεβαίωση των όσων υποστήριξα παραπάνω (post #41).

Προσωπικά χαίρομαι που μεγάλωσα (και) με παραμύθια όπως αυτό.

Ελπίζω να σας αρέσει....

-

Το τελευταίο όνει&#96.pdf

 

[Domenica]

Ευχαριστουμε για την υπέροχη μετάφραση! Εκανες πολυ καλη δουλεια! Τινος ειναι? Μου αρεσε αν και καπως ηθικοπλαστικο αν δεν κἀνω λάθος. Αν καταλαβα καλά το νοημα ειναι πως μια συντομη ζωη μπορει να ειναι το ιδιο δημιουργικη με μια μεγάλη και πως αυτο δεν εχει και τοση σημασια διοτι υπάρχει και η μετα θανατον ζωη? Εμενα μου αρεσε το κομματι που η βελανιδια ψάχνει ολα τα γνωριμα της προσωπα και πραγματα διοτι λεει το απλο και ρεαλιστικο πως ολοι θελουν να ζησουν οσο ετων και να ειναι και κανεις δεν αντιμετωπιζει με χαρα το θανατο.

 

[V.I.Smirnov]

Ευχαριστουμε για την υπέροχη μετάφραση! Εκανες πολυ καλη δουλεια ! Μου αρεσε αν και καπως ηθικοπλαστικο αν δεν κἀνω λάθος.

Αν καταλαβα καλά το νοημα ειναι πως μια συντομη ζωη μπορει να ειναι το ιδιο δημιουργικη με μια μεγάλη και

πως αυτο δεν εχει και τοση σημασια διοτι υπάρχει και η μετα θανατον ζωη?

Εμενα μου αρεσε το κομματι που η βελανιδια ψάχνει ολα τα γνωριμα της προσωπα και πραγματα διοτι λεει το απλο και

ρεαλιστικο πως ολοι θελουν να ζησουν οσο ετων και να ειναι και κανεις δεν αντιμετωπιζει με χαρα το θανατο.

Ακριβώς !

Χωρίς να επεκταθούμε, η μεγάλη βελανιδιά - ο γίγαντας του δάσους - και το ασήμαντο εφήμερο,

τελικά ζουν το ίδιο και η ζωή τους είναι το ίδιο πλήρης και ευτυχισμένη, παρόλο που η διάρκειά τους είναι τόσο διαφορετική.

Ο θάνατος αντιμετωπίζεται πιο εύκολα όταν κάποιος έχει ζήσει μια ζωή δημιουργική και γεμάτη πληρότητα,

ενώ και η παρουσία των αγαπημένων του προσώπων και πραγμάτων κοντά του βοηθά να περάσει το φράγμα από την ζωή στο θάνατο πιο ανώδυνα...

Xαίρομαι πραγματικά που σου άρεσε (άνευ τυπικότητας).

Το παραμύθι αυτό εκδόθηκε το 1858.

Το είχα διαβάσει για πρώτη φορά στην β' δημοτικού, πριν από πάρα πολλά χρόνια.

Εκτός από αποσπασματικές φράσεις δεν θυμάμαι πλέον εκείνο το κείμενο, αλλά νομίζω ότι ήταν κάπως απλοποιημένο γλωσσικά.

(Προφανώς παιδιά αυτής της ηλικίας το αρχικό κείμενο που παράθεσα εδώ είναι κάπως δύσκολο να το παρακολουθήσουν γλωσσικά.)

Η μετάφραση που έκανα ανταποκρίνεται στο πρωτότυπο (με κάποιες ελάχιστες αλλαγές) και ήταν δύσκολη.

Αλλά αυτό που ήθελα να δείξω είναι ότι τα παραμύθια δεν είναι το απλοϊκό υλικό που νομίζουν οι περισσότεροι.

Π.χ. σε αυτό εδώ βρίθουν αρκετά στοιχεία που συναντώται σε μεγαλύτερης αξίας λογοτεχνικά κείμενα.

-

 

[Thor]

Εγω σαν παιδί δεν τρόμαζα με τα παραμύθια. Άλλωστε αν έχεις μεγαλώσει σε ορεινό χωριό της Κρητης όπου κάθε παραμονή Χριστουγέννων παρακολουθούσα το σφάξιμο του γουρουνιού δεν θα με σόκαρε το άνοιγμα της κοιλιάς του λύκου (έτσι δεν είναι ) άντε το πολύ πολύ να με παραξένευε το ότι τον ξεκοιλιάσανε πριν τον σφάξουν . Αρκετά αργότερα συνειδητοποίησα το σκοτεινό της θεματολογίας τους και κατανοώ τον προβληματισμό και συμφωνώ ότι δεν είναι κάθε παραμύθι κατάλληλο για κάθε παιδί και για κάθε ηλικία. Άλλωστε νομίζω ότι διαχρονικά οι "παιδικές" εκδοχές του κάθε παραμυθιού γίνονται όλο και περισσότερο "αθώες".

Εκτός θέματος αλλα αυτό που πραγματικά με τρόμαζε σαν παιδί ήταν οι θρησκευτικές ιστορίες.

 

[fani_grgr]

Η φρίκη μέσα στα παραμύθια

Αν καθίσουμε και αναλύσουμε τα παιδικά παραμύθια με τα οποία μεγαλώσαμε, θα διαπιστώσουμε ... σημεία στις ιστορίες , τα οποία είναι φρικιαστικά για ένα παιδί...

Αυτό γίνεται κυρίως στα παραμύθια των αδελφών Grimm...

Στο Ηansel & Gretel η κακιά μάγισσα ήθελε να τους ψήσει στο φούρνο και να τους φάει !!!

Τελικά κατέληξε να καεί ζωντανή!!!

Στη κοκκινοσκουφίτσα , ο λύκος ήθελε να φάει τι κοριτσάκι, αφού έφαγε την γιαγιά!!!

Στα επτά κατσικάκια , τα κατσικάκια έσκισαν την κοιλιά του λύκου, ελευθέρωσαν την μαμά τους και έβαλαν μέσα πέτρες αφού ξαναέραψαν την κοιλιά του λύκου ... μιλάμε για κανονική εγχείριση ...

Ο λύκος πέθανε από πνιγμό...

Να μην αναφερθώ στο μικρό καράβι (το τραγούδι) που 'ρίξαν κλήρο ποιον θα φάνε στο καράβι όταν τελείωσαν οι προμήθειες ... :xm:

 

[Fred Madison]

Αν καθίσουμε και αναλύσουμε τα παιδικά παραμύθια με τα οποία μεγαλώσαμε, θα διαπιστώσουμε ... σημεία στις ιστορίες , τα οποία είναι φρικιαστικά για ένα παιδί...Αυτό γίνεται κυρίως στα παραμύθια των αδελφών Grimm...

Στο Ηansel & Gretel η κακιά μάγισσα ήθελε να τους ψήσει στο φούρνο και να τους φάει !!!

Τελικά κατέληξε να καεί ζωντανή!!!

Στη κοκκινοσκουφίτσα , ο λύκος ήθελε να φάει τι κοριτσάκι, αφού έφαγε την γιαγιά!!!

Στα επτά κατσικάκια , τα κατσικάκια έσκισαν την κοιλιά του λύκου, ελευθέρωσαν την μαμά τους και έβαλαν μέσα πέτρες αφού ξαναέραψαν την κοιλιά του λύκου ... μιλάμε για κανονική εγχείριση ...

Ο λύκος πέθανε από πνιγμό...

Να μην αναφερθώ στο μικρό καράβι (το τραγούδι) που 'ρίξαν κλήρο ποιον θα φάνε στο καράβι όταν τελείωσαν οι προμήθειες ... :xm:

Αγαπητή fani_grgr έχεις απόλυτο δίκιο.

Έχω ασχοληθεί αρκετά με το παιδικό παραμύθι (κυρίως εικονογραφώντας τα) και ίσως να γνωρίζεις ότι οι ιστορίες οι οποίες αναφέρεις αρχικά δεν προορίζονταν για τα παιδιά αυτά καθεαυτά.

Ήταν ιστορίες που έφτιαχναν οι μεγάλοι για τους μεγάλους κυρίως για να περνούν την ώρα τους τα βράδια.

Λογικό λοιπόν να υπάρχει έντονο το σκοτεινό και ζοφερό στοιχείο το οποίο βέβαια αποτελεί πολύ ενδιαφέρον και για τις μικρότερες ηλικίες.

Αργότερα οι ιστορίες αυτές απλοποιήθηκαν ως ένα βαθμό και "*****ωσαν" για να είναι καταλληλότερες για τα παιδιά.

Στο παράδειγμα της Κοκκινοσκουφίτσας που περιγράφεις η αρχική ιστορία λέει πως ο λύκος τους έφαγε όλους και εκεί τελειώνει.

Αργότερα προστέθηκε ο κυνηγός, η σωτηρία κλπ.

Ιδιαίτερα σκληρές σε περιεχόμενο είναι και τα περισσότερα παραμύθια του Άντερσεν καθώς και πολλά πολλά άλλα...

 

[katerinak]

παρομοιο θεμα υπαρχει εδω

 

[RIO]

Είχα διαβάσει κάπου διάφορες παραλλαγές της κοκκινοσκουφίτσας που κυκλοφορούσαν σε παλιότερες εποχές και που πραγματικά έκαναν μια hardcore ταινία, να μοιάζει μπροστά τους αγνό παραμυθάκι! Έμοιαζαν λες και τις είχαν γράψει Ιάπωνες...

 

[Getta Robo]

Ειχα αυτη την συζητηση πριν απο λιγο καιρο με μια φιλη εκπεδευτικο. Οντως τα περισσοτερα παραμυθια, ειναι ισως σκληρα στη θεματολογια τους, αν και ετσι οπως τα μαθαμε στην Ελλαδα τα τελευταια πενηντα χρονια, ειναι αρκετα ηπιοτερα απο τα αρχικα εργα.

Θυμηθειτε, πως πρακτικα τα παραμυθια ειναι συλλογες δοξασιων, θρυλων και μυθων, ιστορικα και μη γεγονοτα. Δεν ξεκινησαν δηλαδη για την ψυχαγωγεια/διαπλαση των παιδιων, αλλα ως καταγραφη ολων τον προηγουμενων.

Εδω και δεκα χρονια περιπου, απαγορευεται η εκφωνηση/εκμαθηση των "παραδοσιακων" παραμυθιων απο τους εκπεδευτικους. Οσαπλεον διδασκουν, ειτε εχουν αλλαξει ριζικα σε βαθμο να θυμιζουν πολυ επιφανειακα το αρχικο εργο, η οπως γινεται συνηθως, υπαρχουν νεα παραμυθια και ιστοριες δημιουργημενες απο "ειδικους" για παιδια.

Εχοντας ενα μικρο στρατο απο ανηψια, και εχοντας δει διαφορα βιβλια με ιστοριες και παραμυθια, εχω βρει ελαχιστα κοινα σημεια με τις "αντιστοιχα" οπου διαβαζα εγω μικρος.

Τωρα, αν ειναι καλο η κακο που δεν μαθαινουν πλεον τα παιδια το εργο κοντα στο προτοτυπο, δεν το γνωριζω. Σιγουρα παντως, οι ιστοριες ειχαν τουλαχιστον δυνατα σημεια και δεν ειχαν σκοπο οι περισσοτεροι συγγραφεις στο μυαλο τους τα σημερα δεδομενα.

Ωστοσο ομως, βλεποντας οτι η νεολαια μας ειναι πλεον μεταξυ φθορας και αφθαρσιας, ειμαι σιγουρος οτι τα κλασικα/παραδοσιακα παραμυθια, δεν θα τους καταστρεφαν η επιρεαζαν την ψυχοσυνθεση τους.

 

[perlastar]

Πολύ ωραίο θέμα αυτό πράγματι, και με ενδιαφέρει ιδιαίτερα γιατί πάντα λάτρευα τα παραμύθια. Έχω κάνει την πτυχιακή εργασία μου πάνω στο θέμα της κοινωνικοποίησης των παιδιών μέσα από τα κλασικά παραμύθια και θα ήθελα να προσθέσω κάποια πράγματα:

Γενικά συμφωνώ με όσα λέει ο V.I Smirnov. Όντως τα παραμύθια δεν γράφτηκαν με σκοπό να διαπαιδαγωγήσουν, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι κάνουν κακό στα παιδιά. Όντως άρχισαν σαν ιστορίες για μεγάλους και απλοποιήθηκαν όλο και περισσότερο στη συνέχεια. Μέσα τους βρίσκουμε πολλές πεποιθήσεις της εποχής τους και στερεότυπα όπως:

Το καλό συνδέεται με το όμορφο, ενώ το κακό με το άσχημο, π.χ ωραία και καλή κοπέλα/άσχημη και κακιά μάγισσα.

Υπάρχουν αρκετά έμμεσα ρατσιστικά μηνύματα, αφού σε πολλά, όπως στα παραμύθια των αδερφών Γκριμ, το καλό συνδέεται επίσης με το λευκό δέρμα, ενώ το κακό με το σκούρο δέρμα π.χ κακός αράπης. Είναι φυσικό για τους Γερμανούς Γκριμ να έκαναν τέτοιους συνειρμούς τότε.

Το μήνυμα που βγαίνει για τη θέση αντρών-γυναικών στην κοινωνία, είναι το ότι τα ιδανικά χαρακτηριστικά για τον άντρα είναι το θάρρος, η δικαιοσύνη, η δύναμη, η ηθική, ενώ για τις γυναίκες η φρονιμάδα, η νοικοκυροσύνη, η υπομονή. Ο άντρας είναι ενεργός, γι'αυτό σώζει συχνά τη γυναίκα, ενώ η γυναίκα είναι ένα πολύ πιο παθητικό ον που εάν υπομείνει, θα ανταμειφθεί.

Όλα αυτά τα μηνύματα συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και τους κάνουν μία πρώτη γνωριμία με το περιβάλλον γύρω τους. Εννοείται ότι πολλά από αυτά τα μηνύματα δεν είναι σωστά, απλά δεν βλάπτουν τα παιδιά όταν είναι σε πολύ μικρή ηλικία, γιατί το παιδί στην αρχή έχει ανάγκη από μία πιο απλοϊκή πειργραφή του κόσμου γύρω του, έτσι ώστε να θέσει κάποιες βάσεις και όταν αρχίζει να μεγαλώνει, να μάθει καλύτερα την πραγματικότητα. Οι σκληρές εικόνες και καταστάσεις που περιγράφονται δεν βλάπτουν, πρώτον, επειδή το παραμύθι είναι γραμμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μαλακώνει τις επίμαχες στιγμές.

Ένα πολύ έξυπνο κόλπο που το βοηθάει να το καταφέρει αυτό είναι η λυρικότητα. Στους αδερφούς Γκριμ, αν έχετε παρατηρήσει, οι πιο σκληρές στιγμές παρουσιάζονται συνήθως με ένα τραγούδι. Π.χ σε ένα παραμύθι, το παιδί που έχει μεταμορφωθεί σε πουλί, λέει ένα τραγούδι στο οποίο περιγράφει ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για το πώς το σκότωσε η μητριά του, μιλάει για διαμελισμό, καννιβαλισμό κτλ, σκηνές που αν έλειπε το τραγούδι θα ήταν πολύ βαριές, αλλά έτσι κυλάνε ανώδυνα.

Έπειτα, εκτός από το λυρισμό, το γενικότερο κλίμα του παραμυθιού με τις ωραίες περιγραφές, τα μαγικά στοιχεία κτλ κάνουν να περνάνε πολύ ομαλά οι δύσκολες σκηνές. Όπως πολύ σωστά ανέφερε εκείνη η ψυχολόγος στη retrofan, το παιδί έχει ανάγκη αυτά τα πράγματα κι ας φαίνεται περίεργο, γιατί ήδη έχει μέσα του φόβους και ανησυχίες. Γι'αυτό το λόγο το παραμύθι έχει χρησιμοποιηθεί και στην ψυχανάλυση των παιδιών. Για παράδειγμα, το παραμύθι του Χάνσελ και της Γκρέτελ που δείχνει φανερή καταπίεση παιδιών από τους γονείς, χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία παιδιών που είχαν πραγματικά προβλήματα από τους γονείς τους. Αλλά ακόμα και να μην έχουν ήδη βαριά ψυχολογικά τραύματα τα παιδιά, και πάλι το παραμύθι βοηθαει στο να βγάζουν τους φόβους και τις ανησυχίες τους. Μέσα από την ταύτιση με τους ήρωες που περνάνε πραγματικά δύσκολες καταστάσεις, στο τέλος του παραμυθιού έρχεται η κάθαρση για το παιδί, όπως ακριβώς έκανε και η αρχαία τραγωδία. Επίσης, τα ταξιδεύουν στον κόσμο της φαντασίας και αυτό βοηθάει πολύ στη δημιουργικότητα του παιδιού.

Θα μπορούσα να πω άλλα πολλά πάνω στο θέμα, αλλά για να μην μακρυγορώ θα συνοψίσω λοιπόν ότι τα παραμύθια αποτελούν μία πολύ καλή γνωριμία των παιδιών με τον κόσμο γύρω τους και συμβάλλουν ενεργά στην κοινωνικοποίησή τους. Τα παιδιά όχι μόνο δεν θα βγουν ζημιωμένα, αλλά θα επωφεληθούν από αυτά και αργότερα με ομαλό τρόπο θα μάθουν πολύ καλύτερα την πραγματικότητα γύρω τους. Το να φοβούνται οι γονείς να τα διαβάσουν στα παιδιά, το θεωρώ μάταιη υπερπροστατευτικότητα, καθώς το κακό, το άσχημο, το λυπητερό, το τρομακτικό είναι μέρος της ζωής μας και το να απομονώσεις ένα παιδί από αυτά δείχνοντάς του μόνο ευχάριστα ερεθίσματα, όχι μόνο δεν θα το βοηθήσει, αλλά μπορεί και να το βλάψει, επειδή δεν θα έχει αυτή τη "γέφυρα" για να περάσει μετά στο σκληρό πραγματικό κόσμο.

 

[Rakeesh]

Περλα μ'αρεσε πολυ το κειμενο σου. Οσο ειχα υπομονη να διαβασω δηλαδη. Καλο θα ηταν να χωριζεις ενα μεγαλο κειμενο σε παραγραφους για να ειναι πιο ευκολοδιαβαστο και κατανοητο. Παω στοιχημα οτι αυριο κι εσυ θα δυσκολευτεις να ξαναδιαβασεις το ιδιο σου το κειμενο οπως ειναι γραμμενο

Κυριως μου αρεσε που εθιξες το θεμα των στεροτυπων, το οποιο σημερα εχει δαιμονοποιηθεί. Τα στερεοτυπα συνηθως υπαρχουν για καποιο λογο, και οπως ειπες μας δειχνουν μια σαφη (απλοποιημένη) εικονα του κοσμου ειδικα οταν αναφερομαστε σε εποχες οπου οι πχ. ρολοι των φυλων ή των τάξεων ηταν συγκεκριμενοι και διακριτοι. Επισης ειναι τροπος ταξινομησης του κοσμου αλλα και σάτιρας: Ποιος θα φανταζοταν Λουκυ Λουκ και Αστεριξ χωρις στερεότυπα;

Οσο για τη βια σιγουρα θα παιζει ρολο το πώς προβάλλεται. Οταν ακουγα το παραμύθι Χάνσελ και Γκρέτελ πραγματικά αναρωτιόμουν αν η μάγισσα είχε πεθάνει μέσα στο καζάνι. Δεν μπορούσα να εκφράσω την ανησυχία μου αλλά σίγουρα την ένιωθα. Αν ποτε διηγηθω το παραμυθι, πιστευω θα το αντιμετωπιζα με ενα πιο καρτουν τροπο (πχ. οτι τιναχτηκε και βγηκε εξω απο την καμιναδα και πηρε δρομο τσουρουφλισμενη ) δεν ξερω αν αυτο θεωρειται υπερπροστατευτικότητα.

 

[perlastar]

Σ'ευχαριστώ πολύ Rakeesh! Είχες δίκιο κι όπως βλέπεις ακολούθησα τη συμβουλή σου για το κείμενο! Αυτό που λες, όχι, δεν θα το θεωρούσα προσωπικά υπερπροστατευτικότητα. Άλλωστε τα παραμύθια έχουν χώρο για τόσες παραλλαγές, ανάλογα με τη φαντασία του καθενός. Άλλο αυτό και άλλο το να μην αφήνουμε καθόλου τα παιδιά να έχουν σχέση με τέτοια παραμύθια δήθεν για προστασία.