Αυτό είναι ένα κειμενάκι που είχε σηκωθεί κάποτε σε ένα φόρουμ που είχα φτιάξει, από έναν
καλό φίλο. Δεν είναι πλήρες, αλλά καλύπτει πολλές απορίες...Enjoy !
Ελληνική metal σκηνή λοιπόν… Μια πολύ πονεμένη ιστορία. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή όμως, επιχειρώντας μια «κατ’ αρχήν» σύντομη ιστορική αναδρομή, σταχυολογώντας απλώς κάποια συγκεκριμένα στοιχεία και για πολύ συγκεκριμένους λόγους (που θα γίνουν κατανοητοί παρακάκατω).
Η ελληνική metal σκηνή δεν είναι κάτι σαν ένα παράσιτο που απλώς εμφανίσθηκε σαν υπερκαινοφανής την Χ δεδομένη χρονική στιγμή. Εδώ και σχεδόν 25 χρόνια καταβάλλονται «αιματηρές» προσπάθειες για γίνει κάτι της προκοπής. Δεν θα πω φυσικά πως όλοι όσοι πέρασαν από το ελληνικό metal είχαν ως σκοπό να το αναδείξουν ή να το καθιερώσουν. Σε καμία περίπτωση δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Οι περισσότεροι μάλλον ή την «πλάκα» τους ήθελαν να κάνουν, ή να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους και να πουν πως κάποτε έφτιαξαν μια μπάντα, ήάλλοι όμως την είδαν ότι μπορούν να κάνουν μέχρι και καριέρα ως μουσικοί. Η ουσία όμως δεν αλλάζει: όποιον σκοπό κι αν εξυπηρετούσε ο καθένας, τελικά έστω και δι’ απείρων προβλημάτων (αξεπέραστων πολλές φορές) δημιουργήθηκε και μεσουρανεί (τηρουμένων των αναλογιών πάντα) η ελληνική metal σκηνή. Ό,τι κι αν είναι αυτή εν τέλει…
Ως προς τα πρώτα χρόνια (αλλά εδώ που τα λέμε και ως προς τα μετέπειτα) κάποιοι παράγοντες δείχνουν να είναι πιο απλοί τη σήμερον ημέραν. Υπάρχουν πχ, περισσότερες εταιρίες που ασχολούνται με το underground (διότι εκεί βρίσκεται ακόμη η ελληνική σκηνή και ουδέποτε πρόκειται να διαφύγει, παρόλο που το σημερινό underground σε καμία περίπτωση δε μοιάζει έστω και κατά το ελάχιστο με αυτό που ονομάζαμε underground μέχρι και πριν από 10 περίπου χρόνια), με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιο εύκολο για ένα συγκρότημα να συνάψει κάποιο συμβόλαιο ή και να κυκλοφορήσει τη δουλειά του μόνο του. Παλαιότερα για να ηχογραφήσεις ακόμη και ένα demo έπρεπε υποχρεωτικά να καταφύγεις σε κάποιο studio, υπόθεση όχι ιδιαίτερα εύκολη, όπου και πάλι το αποτέλεσμα δεν ήταν εγγυημένο (ως προς την ποιότητα του ήχου). Εάν δεν υπήρχε «μαρούλι» μια κλασσική μέθοδος ήταν το κασσετοφωνάκι στο σπίτι (ουκ ολίγα τέτοια παραδείγματα υπάρχουν) με αποτέλεσμα άστα να πάνε καλύτερα… Απεναντίας, σήμερα μπορείς να βγάλεις εξαιρετικό αποτέλεσμα ακόμη και με έναν καλό ηλεκτρονικό υπολογιστή σπιτιού! Όπως και να ’χει το πράγμα, οι συνθήκες είναι σαφώς καλύτερες (για την ακρίβεια δεν υπάρχει καν σύγκριση). Και όμως: ενώ θα ήταν το απολύτως λογικό να βλέπουμε τα ελληνικά συγκροτήματα να πετάνε, σε μια εποχή μάλιστα που το metal παγκοσμίως μαστίζεται τόσο από την επιρροή της μουσικής βιομηχανίας (με τα όσα αυτή επιβάλλει), όσο και από την έλλειψη φαντασίας και τα αναμασήματα (χαρακτηριστικό παράδειγμα η λαίλαπα των διασκευών και των tributes), τελικά συμβαίνει το αντίθετο. Παράδοξο ίσως; Μάλλον όχι. Παλαιότερα όπου οι μεταλάδες και λιγότεροι ήταν, και λιγότερα μέσα διέθεταν (δεν υπήρχε διαδίκτυο πχ, τα περιοδικά ήσαν λιγότερα, τα fanzine ήταν μικρής «εμβελείας», έντονη «λογοκρισία» υπήρχε κλπ) ήξεραν επί παραδείγματι τους Deceptor και συχνά-πυκνά άκουγες τέτοια ονόματα σε σχετικές συζητήσεις. Σήμερα η πιθανότητα να ακούσεις να αναφέρονται (πχ) οι Airged L’Amh είναι μάλλον λιγότερες κι από αχλαδιά να βγάλει μήλα. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Οι λόγοι είναι πολλοί και θλιβεροί. Ο κυριότερος; Ο Έλληνας μεταλάς απαξιοί να ασχοληθεί με τα ελληνικά συγκροτήματα ακριβώς επειδή δεν είναι ξένα. Λες και η ωραία ή καλή μουσική αναγνωρίζει χώρες και σύνορα… Βέβαια στο ερώτημα γιατί τότε τα ελληνικά συγκροτήματα είναι (για τα δεδομένα τόσο τα δικά τους όσο και του παγκόσμιου underground) δημοφιλή έως και ανάρπαστα κάποιες φορές στο εξωτερικό, οι διάφοροι μεταλαράδες κοιτούν σαν ροφοί με το στόμα ορθάνοιχτο...
Θα κάνω μια μικρή παύση και θα προχωρήσω στην ιστορία της ελληνικής σκηνής, για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεώτεροι (κυρίως αυτό) ότι εδώ, σε αυτή τη μικρή γωνίτσα του πλανήτη που λέγεται Ελλάδα η metal σκηνή μόνο ανύπαρκτη ή ανάξια ενασχόλησης δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί. Δεδομένου ότι είναι αδύνατον να αναφέρω ονομαστικά όλα τα συγκροτήματα που έχουν βγάλει κάτι το (απλώς) ενδιαφέρον (πόσο δε μάλλον όλα έχουν κυκλοφορήσει έστω και μια «δουλειά»), και έχοντας φυσικά πάντοτε στα υπ’ όψιν πως όσο πιο μεγάλο είναι το «αφιέρωμα» τόσο λιγότεροι θα το διαβάσουν (ακριβώς επειδή μιλάει για ελληνικά συγκροτήματα και όχι λόγω βαρεμάρας), έχω αποφασίσει να αναφέρω αυτά που εγώ θεωρώ σημαντικότερα στοιχεία. Ξεκαθαρίζω (και πάλι) πως όσα συγκροτήματα δεν αναφέρω καθόλου ή αναφέρω με «περικοπές», τούτο δεν γίνεται για κανέναν άλλο λόγο από την προσπάθεια να κάνω το «αφιέρωμα» όσο το δυνατόν μικρότερο (δεδομένου ότι θα είναι μεγάλο).
Την ιστορία της ελληνικής σκηνής την έχω χωρίσει σε 4 μέρη. Τους λόγους θα τους διαπιστώσετε και μόνοι σας, αλλά συνοπτικά θα αναφέρω πως έχουν προκύψει με βάση την πορεία ή καμπή ακολούθησε η σκηνή:
στην πρώτη περίοδο (82-87) έχουμε τα πρώτα μπουσουλητά του βρέφους, το οποίο κάνει κάποιες αρχικές προσπάθειες να σταθεί στα ποδαράκια του.
Στη δεύτερη (88-91) έχουμε να κάνουμε με μια εποχή που βγαίνουν συγκροτήματα (σχεδόν κυριολεκτικά) με το κιλό (!) αλλά τα πράγματα είναι δύσκολα: εν ολίγοις φως στο τούνελ δεν υπάρχει. Είναι η περίοδος που σφραγίζεται από σωρεία demo.
Στην τρίτη περίοδο (92-9Cool έχουμε την έξαρση του death/black με όσα αυτή συνεπάγεται και στην τελευταία,
από το 99 μέχρι σήμερα, τέλη του 2005, έχουμε πλέον μια ελληνική σκηνή, ενήλικη, κυριολεκτική κούκλα! Μια κούκλα, που λίγοι της δίνουν σημασία όμως…
1982-1987
Θα μπορούσε να πει κανείς πως υπάρχουν πολλά συγκροτήματα που θα είχαν κάποιες «προδιαγραφές» να θεωρηθούν πρωτοπόροι στην εμφάνιση του metal στην Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι πως ουσιαστικά κανένα από αυτά δεν ήταν metal. Με λίγη φαντασία ίσως, αλλά και δεδομένου ότι υπήρχαν κάποια «ύποπτα» στοιχεία στη μουσική τους, θα μπορούσαμε να βρούμε αρκετά, μιας και τα περισσότερα μάλλον κάπου μεταξύ rock και hard rock περιορίζονταν. Προσωπικά θεωρώ πως (ημι)επισήμως η όλη ιστορία μπορεί να ξεκινήσει με τους Θεσσαλονικείς
Northwind και το δίσκο τους
“Northcoming” που κυκλοφόρησε το 1982 (από την ΕΜΙ παρακαλώ!). Αυτά που γράφαμε πιο πάνω σίγουρα ισχύουν και για τους
Northwind: πιο πολύ προς το (τότε) hard rock έτειναν, απλά θεωρώ πως η μουσική τους είχε κάποια άλλα στοιχεία που θα μπορούσαν υπό συνθήκες να θεωρηθούν πιο metal, σε σχέση με άλλα συγκροτήματα της εποχής.
Το πρώτο, όμως, όντως metal συγκρότημα νομίζω πως ήταν οι
Vice Human οι οποίοι 2 χρόνια μετά (1984) κυκλοφόρησαν το ομώνυμο άλμπουμ τους. Μάλιστα, παρόλο που το metal στην Ελλάδα εξακολουθούσε να βρίσκεται σε εμβρυακή μορφή, ένα χρόνο αργότερα τολμούν και κυκλοφορούν και δεύτερο δίσκο υπό τον τίτλο “
Metal Attack”.
Το 1985 όμως μας επιφυλάσσει μια έκπληξη (όπως εξελίχθηκε δηλαδή): το (κατ’ εμέ) σημαντικότερο ελληνικό συγκρότημα όλων των εποχών, οι
Flames «σκάνε μύτη» με το αριστουργηματικό “
Made in Hell”! Η ιστορία των
Flames βασικά έχει
αρκετό γέλιο (για όσους την γνωρίζουν), όμως το συγκρότημα έκανε κάτι δύσκολο: εκείνη την εποχή (για να χαριτολογήσουμε και λίγο) κάθε μέρα προέκυπτε και ένα καινούριο ελληνικό συγκρότημα (αν και εδώ που τα λέμε το χαριτολόγημα μάλλον δεν απέχει και πολύ από την αλήθεια!). Κοινό σημείο αναφοράς όλων αυτών των συγκροτημάτων ήταν το ότι όλα (μηδενός εξαιρουμένου) «είχαν στα σκαριά συμβόλαιο με γνωστή εταιρία και ήδη βρίσκονταν στο στούντιο για τις ηχογραφήσεις του πρώτου τους δίσκου»! Ένα ακόμη κοινό σημείο αυτών των συγκροτημάτων ήταν ότι την ημέρα που έμπαιναν στο αεροπλάνο για να ηχογραφήσουν τον δίσκο στο εξωτερικό (sic), ήταν και η τελευταία φορά που ακούσαμε από δαύτους!
Όταν λοιπόν πρωτοεμφανίσθηκαν οι Flames (με την -επαναλαμβάνω- πραγματικά ενδιαφέρουσα αν και αστεία κατ’ εμέ ιστορία πίσω τους!) όλοι είπαν «καλά, πάνε κι αυτοί. Άλλωστε κατά τις… παραδόσεις είχαν προαναγγείλει τον δίσκο τους! Και όμως, οι
Flames είναι οι πρώτοι που το ’παν και το ‘καναν! Και σε μια εποχή που το metal στην Ελλάδα ήταν όχι απλώς υπανάπτυκτο αλλά μάλλον κάτι περισσότερο… Μέχρι σήμερα το
Made in Hell εξακολουθεί να παραμένει ένας από τους καλύτερους ελληνικούς metal δίσκους όλων των εποχών, παρόλο που έχει μάλλον μια από τις χειρότερες προφορές αγγλικών που έχουν υπάρξει παγκοσμίως (είχαμε πάντοτε πρόβλημα σε αυτόν τον τομέα) αλλά και μια όχι ιδιαίτερα καλή παραγωγή (για να ακριβολογούμε την θεωρώ κάκιστη)! Ένα χρόνο αργότερα κυκλοφορούν το “
Merciless Slaughter” αλλά δυστυχώς δεν είναι το ίδιο καλό με το ντεμπούτο τους.
Το 1986 εμφανίζονται οι
Vavel με τον ομώνυμο δίσκο τους, που θεωρείται αρκετά σημαντική κυκλοφορία. Φτάνουμε αισίως στο 1987 όπου οι
Flames πρωτοπορούν και κυκλοφορούν ένα live EP υπό τον τίτλο “
Live in the Slaughterhouse” (εδώ άλλοι δε μπορούσαν να βγάλουν κανονικό δίσκο και οι Flames έβγαλαν live! Για σκεφτείτε το λίγο…).
Την ίδια χρονιά όμως έχουμε μερικές ενδιαφέρουσες κυκλοφορίες: οι
Spitfire βγάζουν το “
First Attack”, οι
Εξόριστοι τους “
Δωριείς”, οι
Crush το “
Kingdom of the Kings” (το οποίο είναι αναμφισβήτητα από τις κορυφαίες δουλειές όλων των εποχών στην Ελλάδα), οι
Northwind επανέρχονται με το δεύτερο (καλύτερο και τελευταίο τους) “
Mythology”, ενώ παράλληλα πρωτοεμφανίζεται και ένα από τα κορυφαία ελληνικά γκρουπ, οι
Sarissa με το “
Demo ‘87”. Την ίδια χρονιά ο
Nigel Foxxe αποχωρεί από τους
Flames και δημιουργεί τους
Thanatos Inc. Με τους οποίους κυκλοφορεί το εκπληκτικό “
Life Ltd.”.
1988-1991
Η πρώτη περίοδος του ελληνικού heavy metal χαρακτηρίζεται από πολλές προσπάθειες, μάλλον ανοργάνωτες όμως. Παρά ταύτα κάτι δείχνει να κινείται ήδη. Τα προβλήματα όμως εξακολουθούν να υφίστανται και σα να μην έφτανε αυτό πλέον μπαίνουμε στη φάση των «ατελείωτων» (σε αριθμό) demo. Πολλά συγκροτήματα, πολλά demo, λίγη πρόοδος. Δίσκοι εξακολουθούν να κυκλοφορούν (πάντα περιορισμένα) αλλά πλην ελαχίστων εξαιρέσεων προέρχονται από συγκροτήματα που μπορούν να χαρακτηρισθούν ως «παλιά φρουρά».
Οι
Thanatos Inc. αναγκάζονται να μετονομασθούν σε
Nigel Foxxe’s Inc. λόγω «συνωνυμίας» με τους Ολλανδούς Thanatos (σκέτο) και κυκλοφορεί το αριστούργημα “
War of the Godz”.
Επιστροφή και από τους
Flames με το “
Summon the Dead”. Σιγά, σιγά αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια συγκροτήματα που καλύπτουν το μεγαλύτερο φάσμα του metal, όπως οι
Death Courier και οι
Rotting Christ (κάπου ανάμεσα στο 88 και το 89) με κάποια demo.
Το 1989 όμως σηματοδοτείται από την κυκλοφορία της «μυθικής» πλέον συλλογής “
Greece Attacks” (διπλό βινύλιο) η οποία ουσιαστικά αποτελεί την πρώτη «οργανωμένη» προσπάθεια για να προωθηθούν τα ελληνικά συγκροτήματα. Παρεμπιπτόντως να αναφέρω πως η συλλογή αυτή όχι μόνο είναι ένα αριστούργημα, αλλά είναι και ένα εκπληκτικά σπάνιο κομμάτι για τους συλλέκτες σήμερα.
Οι
Flames μάλλον δεν καταλαβαίνουν μία και συνεχίζουν απτόητοι με το “
The Last Prophecy”, ενώ η ίδια χρονιά μας χαρίζει το διαμάντι των
Rust “
Shoot Them Higher”. Οι εντυπωσιακές εκπλήξεις όμως δεν σταματούν εδώ, αφού (και πάλι το 1989) πρωτοεμφανίζονται οι θεσσαλονικείς
Deceptor (νομίζω πως είναι το κορυφαίο ελληνικό metal συγκρότημα όλων των εποχών) με το “
Demo ‘89” καθώς και οι αθηναίοι
Blind Justice με το “
In the Name of Justice” demo τους.
Καθώς το 1989 τελειώνει αρχίζουν να γίνονται φανερά κάποια «επιπλέον» προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίζουν τα ελληνικά συγκροτήματα: τα περισσότερα demo είναι αυτοχρηματοδοτούμενα με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία των συγκροτημάτων να κυκλοφορεί ένα, το πολύ δύο και μετά να αποσύρεται διακριτικά από τη σκηνή (εταιρίες δεν υπάρχουν πολλές, και αυτές που υπάρχουν μάλλον αδιαφορούν άλλωστε). Πέραν τούτου τα όνειρα για καριέρα κάλλιστα μπορούσαν να τερματιστούν ανά πάσα ώρα και στιγμή αν τα μέλη ενός συγκροτήματος δεν είχαν κάνει τη… θητεία τους (και υπάρχουν αναρίθμητες τέτοιες περιπτώσεις)! Μπαίνουμε σιγά, σιγά στο 1990 και παρατηρούμε πως από το ένα «άκρο» της τελευταίας τριετίας, να βγαίνουν συνεχώς νέα συγκροτήματα δηλαδή, μάλλον πλησιάζουμε στο άλλο άκρο να αρχίζουν να διαλύονται το ένα μετά το άλλο δηλαδή. Κι ενώ το ελληνικό underground metal είχε αρχίσει να αποκτά έναν «άλφα» όγκο, πλέον το παρατηρούμε να συρρικνώνεται αρκετά.
Μια σημαντική προσπάθεια που πρέπει να αναφερθεί είναι οι φιλότιμες προσπάθειες της εταιρίας
Molon Lave Records. Έκανε ό,τι μπορούσε να βοηθήσει (είτε με συμβόλαια, είτε με διοργανώσεις φεστιβάλ) αλλά ήταν απελπιστικά μόνη της την τότε εποχή, ως εκ τούτου οι προσπάθειες δεν καρποφόρησαν… άμεσα. Διότι σίγουρα το άφησε και αυτή το λιθαράκι της για τα μεταγενέστερα. Οι
Blind Justice ηχογραφούν το δεύτερο demo τους “
Time for Justification” (1990) και διαλύονται.
Οι
Deceptor ψάχνονται με promo tapes (κυκλοφόρησαν ένα το 1990 και ένα τελευταίο το 1991, το γύρισαν σε
Fata Morgana το 1992 -όπου είχαν παίξει και support στους
Manowar το 1992 μάλιστα- και εξαφανίσθηκαν οριστικά).
Ένα νέο συγκρότημα (γκρουπάρα για την ακρίβεια), οι
Gladiators, κυκλοφορούν το demo “
Dead Man’s Walk”, αναμφισβήτητα από τα καλύτερα demo που έχουν κυκλοφορήσει παρά το γεγονός ότι αποτελείται μόλις από 2 τραγούδια! Εξαφανίζονται κι αυτοί όμως.
Πρωτοπόροι και
Guardian Angel που παίζουν progressive metal (οι πρώτοι στην Ελλάδα που το αποτόλμησαν) και κυκλοφορούν το demo “
Travelling by the Wings of Eternity”! Οι (γνωστοί στις μέρες μας)
Exhumation βγάζουν το πραγματικά απίστευτο demo με τον τίτλο “
The Rebirth” και κατ’ εμέ είναι μακράν ό,τι καλύτερο έχουν βγάλει μέχρι σήμερα!
Μάλλον εγκατελειλημένο το hard rock/heavy όλα αυτά τα χρόνια και οι
Raw Silk μας υπενθυμίζουν πως και αυτό υπάρχει με το εκπληκτικό “
Silk Under the Skin”.
Το 1991 κυκλοφορεί το αριστούργημα των
Epidemic “
Artificial Peace”, μια από τις καλύτερες thrash metal δουλειές που έχουν βγει σε αυτόν τον τόπο. Λίγο αργότερα πρωτοεμφανίζεται με το demo του “
Try to Live” ένα συγκρότημα που θα συνεχίσει να μας απασχολεί μέχρι σήμερα: οι
Marauder, ενώ οι Καβαλιώτες
Nemesis βγάζουν το πρώτο demo “
Against the Past” και αφήνουν πολλές υποσχέσεις στο χώρο του heavy/power.
Φυσικά μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε τους εκπληκτικούς
Mystery που ντεμπουτάρισαν με το ομώνυμο άλμπουμ τους την ίδια χρονιά και εξακολουθούν να υφίστανται έως σήμερα φυσικά. Τελικά οι δυσκολίες είναι πολλές αλλά φαίνεται πως η ελληνική σκηνή δεν έχει πει την τελευταία κουβέντα της και κυρίως δείχνει πως σε καμία περίπτωση δεν αποδέχεται μια τέτοια (ντροπιαστική) ήττα…
1992-1998
…και φτάνουμε πλέον στην πιο «κουφή» και άναρχη περίοδο της ελληνικής heavy metal σκηνής. Είναι η περίοδος που το death metal έχει αρχίσει να παίρνει αισθητά τα ηνία στο παγκόσμιο metal προσκήνιο, εξέλιξη που επηρεάζει και τις «εδώ» καταστάσεις. Παρόλο που για κάθε πέντε μπάντες που διαλύονται βγαίνει μόλις μία καινούρια, οι προσπάθειες δεν εγκαταλείπονται. Όπως λέει και η παροιμία όμως, όλα τα’χε η Μαριωρή, ο φερετζές της έλλειπε. Χίλια δυο προβλήματα έπρεπε να αντιμετωπίσει η κάθε μπάντα μέχρι τώρα και πλέον ανέκυψε και ένα ακόμη: αν δεν έπαιζες death metal (ή το μετέπειτα σκανδιναυικό black) τα πράγματα ήταν σκούρα.
Επίτηδες διάλεξα το 1992 ως το έτος-απαρχή αυτής της περιόδου, διότι τότε άρχισαν οι μαζικές τέτοιου είδους κυκλοφορίες: οι
Nightfall (του πρώην μπασίστα των
Epidemic) κυκλοφορούν το ντεμπούτο τους “
Parade Into Centuries”, οι
Septicemia το EP “
Sabbath Convections”, οι
Rotting Christ το ΕΡ “
Passage to Arcturo”, το project (!!!) των
Rotting Christ,
Thou Art Lord το “
Diaboloy Archaes Legeones”, οι
Death Courier το “
Demise”,ενώ δυο (μετέπειτα) γνωστά συγκροτήματα, οι
Varathron και
Necromantia κυκλοφορούν το split LP “
The Black Arts”.
Με τέτοια έξαρση, μάλλον δεν θα πρέπει να θεωρείται έκπληξη το γεγονός ότι οι πρώτες μπάντες που βγήκαν έξω από τα σύνορα ήταν τέτοιου είδους. Το θέμα είναι ότι στο υπόλοιπο «μέτωπο» του ελληνικού metal κυκλοφορούσαν διαμάντια, στα οποία απλώς ελάχιστοι έδιναν σημασία: οι
Sarissa κυκλοφορούν το ομώνυμο cd τους (1993) παρόλο που ούτε στο ελάχιστον πλησιάζει σε αξία το demo τους, οι
Fourth Dimension το εκπληκτικό ΕΡ “
Novo” (1994), οι
Dark Nova το “
Dark Rhapsodies” (1993), οι
Fortress Under Siege (πρώην
Gladiators!) το ομώνυμό τους EP (1996), οι
Marauder το “
Sense of Metal” (1997), οι
Nemesis εκπληκτικό δεύτερο demo τους (“
Neverending Story”), οι πειραιώτες
Reflection το “
Sire of the Storm” (1995), οι
Trade Mark το πραγματικά ασύλληπτο “
Fatal Blues” (1992), οι
Wisdom το αριστούργημα “
Rain Dream” (1995), οι
Power Crue το “
The Sign of Rage” (1996), οι
Inner Wish το (σπάνιο και προσφάτως επανεκδοθέν από την Eat Metal) “
Waiting for the Dawn” (1997) στο οποίο τραγουδάει ο νυν τραγουδιστής των…
Παπαροκάδων (!!!), οι
Guardian Angel το μοναδικό πλήρες άλμπουμ τους “
Oblivion Seas” (1997). Την ίδια χρονιά όμως εμφανίζεται και ένα από τα κορυφαία ελληνικά συγκροτήματα, οι
Airged L’Amh με το επικό αριστούργημά τους, το demo “
A Vertigo Edda Arised”.
Α, και για να μην ξεχνιόμαστε στο ενδιάμεσο οι (ε, ποιοι άλλοι;!)
Flames κυκλοφορούν δυο ακόμη δίσκους, το “
Nomen Illi Mors” (1992) (η καλύτερή τους δουλειά μετά το “Μade in Hell”) και το “
In Agony Rise” (1996).
Μέσα από χίλια μύρια προβλήματα (που δεν αξίζει να αναφέρουμε), οι
Epidemic κυκλοφορούν το “
Industrial” (1994), ενώ κάπου εκεί γύρω κυκλοφορεί και το (μάλλον καλύτερο death metal demo που έχω ακούσει από ελληνικό συγκρότημα, το) (“
Dark Kingdom of Angels” από τους
Fear.
Δύο ακόμη συγκροτήματα που συνεχίζουν απτόητα πρωτοεμφανίζονται αυτήν την περίοδο (1998), οι
Kawir και οι
Naer Mataron. Εάν θα μου ζητούσε κάποιος να περιγράψω την περίοδο 1992-98 με μια λέξη θα διάλεγα αναμφισβήτητα μία: Χάος…
1999-2005
Όπως τα πράγματα πήραν συγκεκριμένες τροπές από το πουθενά, μάλλον πάλι από το πουθενά επανήλθαν σε πιο φυσιολογικές καταστάσεις. Για την ακρίβεια, είμαστε πλέον σε μια περίοδο στην οποίαν το metal παγκοσμίως παρακμάζει (κακά τα ψέματα). Πχ, αν δεν ξέρεις να παίζεις κιθάρα τότε είσαι… progressive (άρα δογματικά καλός, δίχως να θέλω να αδικήσω τα καλά progressive πράγματα που έχουν κυκλοφορήσει) και πάει λέγοντας. Παράλληλα, διάφορα απροσδιορίστου ποιότητος «είδη» σκάνε μύτη και πλασάρονται ως metal, ενώ στην πραγματικότητα ουδεμία σχέση με αυτό έχουν (όπως το nu(no)metal ή παλαιότερα το τρισάθλιο grunge για παράδειγμα). Το internet ακόμη δεν είναι και τόσο διαδεδομένο, οπότε με την όλη συγκεκριμένη διαφήμιση από τον ήδη υπάρχοντα Τύπο που υπάρχει το να πετύχεις κάτι καλό είναι μάλλον θέμα συγκυριών. Ξαφνικά (κάπως όπως περιγράφει το πολύ ενδιαφέρον επιστημονικό «θεώρημα του εκατοστού πιθήκου», για όσους το γνωρίζουν!) παρατηρείται το εξής ενδιαφέρον: σε παγκόσμιο επίπεδο αρχίζουν να εμφανίζονται ανεξάρτητες εταιρίες σαν μανιτάρια περίπου προκειμένου να περισώσουν ό,τι είναι δυνατόν να περισωθεί. Ξεκινώντας με τη λογική «ως εδώ και μη παρέκει» όλο αυτό το «κίνημα» (που φυσικά εμφανίσθηκε και στην Ελλάδα) αλλάζει πλήρως τον χάρτη του παγκοσμίου underground metal! Και ενώ μέχρι πρότινος όλα τα συγκροτήματα πάσχιζαν να κάνουν κάτι καλό στο underground προκειμένου να βγουν από αυτό, πλέον τα συγκροτήματα προσπαθούν να αναδειχθούν στο underground και να παραμείνουν εκεί ώστε να μην τα φάει το μαύρο σκότος!
Με τη δημιουργία τέτοιων εταιριών (όπως η εξαιρετικά αξιόλογη δική μας EAT METAL RECORDS επί παραδείγματι) η ελληνική σκηνή αρχίζει σιγά, σιγά να πατάει γκάζι! Την ίδια στιγμή υπάρχουν και συνάψεις συμβολαίων από ξένες εταιρίες, αλλά η ουσία είναι πως επιτέλους φαίνεται φως στον ορίζοντα!
Τα αποτελέσματα πλέον χειροπιαστά και ιδού μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Marauder (“
1821” -2000- και “
Life?” -2004),
Airged L’Amh (“
One Eyed God” -2002- και “
The Silver Arm” -2004),
Bloodstained (“
Greetings from Hell” -2004),
Breaking Silence (“
Impact” -1999, στα χνάρια των παλιών Queensryche!),
Crystal Tears (“
Skies of Eternity” -1999- και “
Embrace the Horror” -2002),
Elwing (“
Immortal Stories” -2001- και “
War” -2005 οι Έλληνες Blind Guardian τολμώ να πω!),
Strikelight (“
Strikelight” -2005),
Inner Wish (“
Silent Faces” -2004),
Reflection (“
The Fire still burns” -1999- και “
Odyssey” -2002),
Battleroar ("
Battleroar"-2003, "
Age of Chaos"-2006 αλλά και πόσα άλλα ακόμη!
Δίσκοι, demos, singles βγαίνουν στη φόρα:
Raging Storm, Made of Iron, Vice Human (οι οποίοι επέστραψαν μετά από 20 -παρακαλώ!- χρόνια με 2 άλμπουμ!),
Valor, Dark Nightmare, Sacred (ονομάζονται πλέον Sacred Blood),
Pandemonium, Litany, Arpyian Horde, Dream Weaver, Divorce, Arryan Path (Κύπριοι),
Celestial Ode, Selefice, Blood Covered, Stargazer, Windfall (πρώην Nemesis),
Elysian Fields, Wrathblade, Spellbound, Descend (πρώην Epidemic),
Despise, Casus Belli κλπ, κλπ, κλπ…
Τα πράγματα δείχνουν πλέον να βαίνουν καλώς!!!
Α, ναι; Έτσι νομίζετε…
Με το ελληνικό heavy metal έχουμε να αντιμετωπίσουμε το εξής παράδοξο: στο εξωτερικό τα ελληνικά συγκροτήματα γίνονται ανάρπαστα όπως προείπα, και αν κάποιος νομίζει ότι το λέω αυτό για να κερδίσω τις εντυπώσεις, καλό θα ήταν να μην βάλει στοίχημα… Ξένοι μεταλάδες περιμένουν πως και πως νέες ελληνικές κυκλοφορίες τις οποίες τιμούν με τον οβολό τους και τους δίνουν αυτό που τους αξίζει. Την αποθέωση που έχουν δεχθεί σε συναυλίες στο εξωτερικό διάφορα ελληνικά συγκροτήματα δύσκολα μπορούν να την περιμένουν εντός συνόρων. Διότι εντός συνόρων τα ελληνικά συγκροτήματα σνομπάρονται. Ελάχιστοι ασχολούνται με αυτά, ελάχιστοι τα υποστηρίζουν πραγματικά και αυτό διότι ελάχιστοι έχουν ακούσει. Οι περισσότεροι δυστυχώς τα απορρίπτουν ακριβώς επειδή είναι ελληνικά και για κανέναν άλλον λόγο.
Δεν ξέρω αν παράλληλα με το μίνι αφιέρωμα, στόχος μου είναι να χτυπήσω και στο φιλότιμο του Έλληνα μεταλά. Και αυτό διότι αντικειμενικά δεν πιστεύω ότι μπορώ να το καταφέρω. Αυτό που δεν κατάλαβα ποτέ μου όμως είναι πως είναι δυνατόν κάποιος να απορρίπτει ασυζητητί κάτι που δεν έχει ποτέ του ακούσει. Διότι ελληνική σκηνή δεν είναι μόνο οι Nightfall, οι Rotting Christ και οι Necromantia, τους οποίους ακούν αρκετοί. Υπάρχουν και άλλα πολλά. Και είναι κρίμα να βγάζουμε τόσο ποιοτική μουσική η οποία να εκτιμάται στο εξωτερικό αλλά μέσα στην ίδια την Ελλάδα να περιφρονείται αναφανδόν και επιδεικτικά. Η ελληνική σκηνή έχει να παρουσιάσει πληθώρα συγκροτημάτων που καλύπτουν κυριολεκτικά ολόκληρο το φάσμα της metal μουσικής: κλασσικό heavy, hard rock, power, speed, thrash, death κλπ, κλπ. Ακόμη και συγκροτήματα χαβαλετζίδικα έχουν περάσει, όπως πχ οι (τότε –αν και με κάποια δόση υπερβολής φυσικά- αποκληθέντες και Έλληνες SOD) Vavoures ή οι Candlanaft (!). Και όχι μόνο αυτό: η ιστορία της ελληνικής σκηνής δεν περιορίζεται μόνο σε προσπάθειες και demo, ή τους όποιους δίσκους και cd βγήκαν. Έχει και μεγάλο χιούμορ (ιδίως στα πρώτα 10 χρόνια της ύπαρξής της)! Όπως ο Έλληνας γενικώς! Αστείες ιστορίες (μα για πραγματικά αστείες μιλάμε!), μεγαλόστομες εξαγγελίες και υποσχέσεις, συναυλίες παρουσία… χιλιάδων ατόμων (στο εξωτερικό πάντοτε!), διεθνείς δισκογραφικές εταιρίες να… σφάζονται για τα «μάτια» ενός συγκροτήματος, προσωπικότητες διεθνούς… αναγνώρισης από τα Βόρεια Προάστια, επιστολές διαμαρτυρίας, φωτογραφίες γκρουπ με μαλλιά φτιαγμένα με... στυλό κλπ! Και αυτά δίνουν το χρώμα τους, μη νομίζετε!
Η ουσία είναι μία όμως: όσο εμείς οι ίδιοι δεν υποστηρίζουμε το σπίτι μας, λογικό κι αναμενώμενο είναι να πέσει να μας πλακώσει κάποια στιγμή. Και να πω ότι ήταν άσχημο ή κακό, κομμάτια να γίνει. Μια χαρά είναι! Απλώς εμείς το αδικούμε…
ΥΓ. Ένα σημαντικό θέμα που ανέφερα απ’έξω, απ’ έξω αλλά δεν έθιξα λεπτομερώς είναι αυτό της σπανιότητος των ανωτέρω «υλικών». Είναι δεδομένο πως όταν θα μιλάμε για παλιό demo θα κάνουμε λόγο για κάτι που θεωρητικά δε βρίσκεται με τίποτε, εκτός αν υπάρχει μεγάλη δόση τύχης (μα πραγματικά μεγάλη). Νεότερα demo βρίσκονται και σχετικά εύκολα μάλιστα. Δισκογραφικές δουλειές της τότε εποχής είναι αρκετά σπάνιες (έως πάρα, πάρα πολύ): αυτές βρίσκονται μεν, αλλά απαιτείται και σχετικά «βαθειά» τσέπη σε αρκετές περιπτώσεις. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και με τα παλιά singles: «ναι μεν, αλλά…». Οι καινούριες δουλειές συγκροτημάτων βρίσκονται και μάλιστα σχετικά εύκολα (και δεν έχω διαπιστώσει να είναι ακριβότερες από ξένες δουλειές ώστε να υπάρχει κάποια οικονομικό τροχοπέδη δηλαδή). Για να ασχοληθεί κάποιος με την ελληνική σκηνή δεν απαιτείται σώνει και καλά να αρχίσει να κυνηγάει τα παλιά (αν και πολλά από αυτά «επιβάλλεται» να τα κατέχει), υπάρχουν και τα καινούρια πράγματα. Φυσικά υπάρχουν και οι συλλογές, παλαιότερες και νεότερες: αν θέλετε την άποψή μου από τις παλιές ελάχιστες πραγματικά αξίζουν (με σημαντικότερη και καλύτερη όλων την Greece Attacks η οποία δυστυχώς κοστολογείται πανάκριβα εξ όσων γνωρίζω), οπότε χρειάζεται μια επιφύλαξη. Οι νέες συλλογές όμως ως επί τω πλείστω αξίζουν, ή τουλάχιστον δεν είναι άσχημες και μπορούν να δώσουν μια (σχετικά σφαιρική) αρχική εικόνα για το τι υπάρχει στο ελληνικό metal σήμερα.