Εμενα ολοι σχεδον οι συμμαθητες μου ντυνοταν ετσι, ,μονο που στο σχολειο φοραγαν επωνυμο τζην και αθλητικα και ηταν και μεταλλαδες! Στα παρτυ και στις γιορτες το λουκ ηταν ετσι ακριβως. Πραγμα που μου δινει την αφορμη να γραψω δυο λογια για τους μυθους που αφορουν την μοδα των 80ς.
Στα 80ς υπηρχε μια αξιολογη βιομηχανια μοδας η οποια σε μεγαλο βαθμο εχει διασωθει και βελτιωθει με πολλους αξιολογους Ελληνες σχεδιαστες να συνεχιζουν να φτιαχνουν ωραια ρουχα. Οι μεγαλες διαφορές αφορουν τα μαζικα παραγομενα ρουχα. Τοτε σχεδον τα πάντα φτιαχνοταν στην Ελλαδα σε εργαστηρια με καλες ή εστω ικανοποιητικες συνθηκες εργασιας. Πολλες θειες του αντρα μου δουλευαν εκει και εχουν να πουν τα καλυτερα συν πως ειχαν μεγαλες εκπτωσεις στα ρουχα της εταιριας.
Παραλληλα υπηρχαν πολλες βιοτεχνιες που εφτιαχναν παπουτσια, εσωρουχα και αξεσουαρ που κρατουσαν σχεδον μια ζωη. Τα υφασματα ηταν σχετικα φτηνα, οι ραφτες και οι μοδιστρες προσιτες οποταν πολλοι εραβαν ακομα τα ρουχα τους. Ακομα και μια χαμηλομισθη στις εκπτωσεις ειχε προσβαση σε ρουχα επωνυμων Ελληνων σχεδιαστων. Η ιδεα ηταν ᾽καλυτερες ποιοτητες αλλα λιγοτερα ρουχα στην ντουλαπα᾽ , ντυνοσουν γενικα προσεγμενα και τα ρουχα τα συντηρουσες, τα αεριζες, τα πηγαινες καθαριστηριο και τα φυλασες για χρονια μεσα σε μπαουλα και ντουλαπες με λεβαντα ή καμφορα.
Αυτο ομως που ηταν σχεδον αδυνατο να βρεις ηταν πολύ φτηνα απλα ρουχα καθημερινης χρησης. Το ρουχο ηταν επενδυση και μεταβιβαζοταν για αυτο θα δειτε πολλα κομματια εποχης να εχουν περιθωριο να ανοιγμα ή για να μακρυνουν με το σκεπτικο πως η κορη μπορει να ειναι πιο μεγαλοσωμη απο την μαμα! Θυμηθειτε και το δημοφιλες ρετρο ρητο ᾽Ἠ φτηνια τρωει τον παρα᾽᾽ - το ρουχο επρεπε να ειναι καλοραμμενο και γερο τελεια και παύλα.
Μια μεγάλη παρανοηση αφορα την μυθικη μοδα-τσιρκο των 80ς. Τα ᾽80ς σιγουρα δεν θα μεινουν στην ιστορια ως η δεκαετια της κομψοτητας αλλα παρα την αυξημενη οικονομικη ανεση η μεση Ελληνιδα δεν μπορουσε ακομα να ξοδευει μεγαλα ποσα σε αισθητικους πειρατισμους. Το ᾽᾽λιγα και καλα᾽᾽ ηταν η αποψη της μεσης ταξης και ακομα και στα ανωτερα στρωματα δεν υπηρχε τιποτα το ντροπιαστικο στο να εμφανιζεσαι πολλες φορες με τα ιδια ρουχα ακομα και σε επισημα γεγονοτα. (κουιζ- δειτε ποσο συχνα εμφανιζεται η ιδια βραδυνη τουαλετα στην ιδια κυρια στα κοσμικα της εποχης).
Το κιτς εμφανιζοταν κυριως στα χτενισματα (αντρικα και γυναικεια, με διαφορα μεγαλοπρεπη μουστακια και τις περιφημες φραντζες να ζουν και να βασιλευουν βλ. η μοδα του περμαναντ), στο μακιγιαζ και στο βραδυνο ντυσιμο. H κακογουστια ηταν κυριως θεμα συνδυασμων πχ. ενα ασημενιο μινι φορεμα μπορει να ειναι υπερκομψο φορεμενο με πεδιλα και χωρις κοσμηματα αλλα στα ᾽80ς συνδυαζοταν με μαλλι αφανα, σκουλαρικι-πολυελαιο, γυαλιστερο καλτσον και μεικ απ-στοκο. Τα ιδια τα ρουχα απο μονα τους ηταν αρκετα κομψα και αν δεν με πιστευετε ανοιξτε κανενα οικογενειακο αλμπουμ ή το μπαουλο. Στα δε γυναικεια περιοδικα θα παραξενευτειτε ποσο συχνα αναφερονται οι φρασεις ᾽᾽κλασσικη απλοτητα᾽᾽, ᾽᾽διακριτικο μακιγιαζ᾽᾽, ᾽᾽φυσικη ομορφια᾽᾽!
Μην κοιτατε τα σελεμπριτις, οπως και στα κομψα ᾽50ς η μεση Ελληνιδα δεν κυκλοφορουσε σαν μοντελο του Ντιορ ή εστω σαν την Ιλυα Λιβυκου ετσι και ουτε η μεση γυναικα των ᾽80ς εμοιαζε με τις εικονες των ΜΜΕ.
Μαλιστα η μοδα των ᾽80ς αφορουσε κυριως τις ηλικιες 20-40. Για τους ανω των 40 το κοινωνικα αποδεκτο ντυσιμο ηταν ταγερ ή κουστουμι (ενταξει ταγερ με χρυσα κουμπια και βατες αλλα παντως ταγερ, κουστουμι σε διαφορα χρωματα και γυαλιστερο αλλα παντως κουστουμι), τα δε παπουτσια ηταν παντα δερματινα. Οσο για τους νεοτερους βλ. παρακατω.
Σε πολλα μικρα κυριως μερη μεχρι και τα μεσα των ᾽80ς υπηρχαν ανθρωποι που φοραγαν ακομα εκδοχες των παραδοσιακων ρουχων πχ. οι χηρες στα νησια ανεξαρτητως ηλικιας ακομα και οι νεες, φοραγαν μαυρα για χρόονια, καθε αγροτης τραγιασκα και καρο πουκαμισο και καθε αγροτισσα μαντηλι, το παντελονι στις γυναικες σε πολλους εργασιακους χωρους απαγορευοταν, το casual look ηταν σχεδον ανυπαρκτο. Τα φαινομενα αυτα αρχισαν να ατονουν μετα το ᾽85 και στα ᾽90ς ειχαν σχεδον εξαφανιστει με μονο τις γνωστες εξαιρεσεις πχ. τους βρακοφορους της Κρητης ή τις γυναικες απο τον Ολυμπο της Καρπάθου, το πενθος αλαφρυνε σημαντικα, τα μαντιλια σχεδον εξαφανιστηκαν και το παντελονι στις γυναικες κυριαρχησε ως ρουχο εργασιας ενω το καθημερινο ντυσιμο εγινε πιο αθλητικο και unisex.
Στο πρωτο μισο της δεκαετιας ειδικα στα παιδικα ρουχα ηταν πολύ διαδεδομενο το ᾽᾽καντο μονος σου᾽᾽ με μαμαδες και γιαγιαδες που ειχαν την ορεξη (αλλα οχι πάντα το ταλέντο) να πλέκουν και να ράβουν τα ρουχα των παιδιών της οικογένειας, πολλές φορές με φαιδρά αποτελέσματα - ᾽᾽δεν το φοραωωω αυτοοοοο!᾽᾽ ουρλιαζε η εφηβη μπροστα στο πλεκτο πουλοβερ - σακο με τον χιονανθρωπο που τωρα αν δεν το χε φαει ο σκορος θα γινοταν ενα ωραιοτατο μαξιλαρι.
Καποια στιγμη στα μεσα της δεκαετιας αρχισαν να εμφανιζονται οι ᾽εισαγωμενες᾽ μαρκες πολυεθνικων (βλ. ᾽᾽Λαλακης ο εισαγωμενος᾽᾽). Για ενα μεγαλο χρονικο διαστημα ζησαμε την δικτατορια της μαρκας κυριως επειδη η μαρκα προμοταροταν ως εγγυηση ποιοτητας. Τα πρωτα χρονια μεχρι να ξεσπασουν τα σκανδαλα με τα εργαστηρια-κατεργα στην ακρη του κοσμου ο κοσμος αντιμετωπιζε τα επωνυμα ρουχα εισαγωγης οπως ειχε μαθει, δηλαδη τα φροντιζε, τα κρατουσε χρονια και απο κει προερχεται και η περιφημη ᾽᾽τσακιση στο τζην᾽᾽ των ρετρο μαμαδων. Για αυτο κιολας τα πρωτα ρουχα πολυεθνικων ειχαν πολλα απο τα χαρακτηριστικα που εκτιμουταν τοτε διεθνως οπως προσεγμενα υφασματα, καλες ραφες κτλ. Θυμαμαι συμμαθητη που οταν ανακαλυψε στα επωνυμα αθλητικα του το made in China εκανε ιστορια στο μαγαζι απαιτωντας να του δωσουν τα ᾽᾽αυθεντικα, τα Αμερικανικα᾽!᾽
Στα σχολεια σε μεγαλο βαθμο εξακολουθησε να υπηρχει ενας βαθυς συντηρητισμος με το preppy unisex τριπτυχο μπλουζα Lacoste ή Fruit of the loom, παντελονι Lewis και παπουτσι Timberland ή επωνυμο αθλητικο να κυριαρχουν σε βαθμο που να θεωρειται παραλογο να φορεσεις κατι αλλο. Ο πιο ευκολος τροπος να κανεις επανασταση ηταν να φορεσεις κατι διαφορετικο απο τους συμμαθητες σου. Δεν μιλαω μονο για τα ρουχα ᾽᾽φυλης᾽᾽ (ρετρο αναφορα στο Κλικ) πχ, οι μεταλλαδες, οι ροκαδες, οι σκυλαδες, τα λαικα παιδια κτλ. αλλα κυριολεκτικα για ό,τι αλλο π.χ. ενα απλο, μη επωνυμο φορεμα ή κατι χειροποιητο.
Αν κατι πρεπει να παρατηρησουμε για την μοδα των ᾽80ς ειναι το ποσο αλλαζει το ντυσιμο απο τα μεσα της δεκαετιας και μετα. Στην προσπαθεια τους για εξυνγχρονισμο και κοινωνικη αναβαθμιση πολλοι Ελληνες αλλαξαν εν μια νυκτι τις ενδυματολογικες τους συνηθειες ξεχνωντας συνηθειες δεκαετιων. Ο πιο ευκολος τροπος να γινει αυτο ηταν η αμεσα αναγνωρισιμη μαρκα και του unisex στυλ με αμεση συνεπεια την κατακορυφη πτωση στα ρουχα παραγγελιας και την κυριαρχια του πρετ-α-πορτέ.
Οι ελληνικες εταιριες ρουχων και αξεσουαρ μαζικης παραγωγης σιγα-σιγα παρηκμασαν και πλεον απομειναν ελαχιστες. Επισης, αν και οπως ξαναειπα τωρα υπαρχουν πολλοι αξιολογοι Ελληνες σχεδιαστες, δεν απευθυνονται τόσο στον μεσο Ελληνα ακομα αν και στις εκπτωσεις ή σε παζαρια πιθανα να μπορει κανεις να βρει προσιτα κομματια. Το ρουχο οπως και το παιχνιδι θεωρειται πλεον προιον που αντικαθισταται συντομα. Αυτο ειχε και καποια θετικα οπως μεγαλυτερη ελευθερια επιλογων και μεγαλη ποικιλια στυλ και τασεων.
Στα νεοπλουτιστικα 90ς και 00ς ναι μεν τα επωνυμα ρουχα εισαγωγης εξακολουθησαν να εμπνεουν κυρος και τα φαινομενα υπερκαταναλωσης κορυφωθηκαν, αλλα κατι τα ταξιδια σε Ευρωπη και Αμερικη, κατι οι αποκαλυψεις περι των συνθηκων με τα οποια φτιαχνοταν τα εν λογω ρουχα απο τις εταιριες- φιρμες μερικοι αρχισαν να πειραματιζονται με το ντυσιμο τους και αρχισες να βλεπεις ποικιλια υφους. Απο την αλλη μπορει να εχασαν μερος του κυρους τους τα ακριβα ρουχα των πολυεθνικων γεμισαμε ομως με φτηνα πολυκαταστηματα αναλογων εταιριων απο τα οποια ψωνιζουν σχεδον ολοι, στα εργοστασια των οποιων ομως επικρατουν επισης αθλιες συνθηκες.
συμπερασμα: σε σχεση με την ποιοτητα ηταν γενικα καλυτερη, το κακο στυλ των ρουχων ειναι σε μεγαλο βαθμο μυθος. Γενικα τα υφασματα ηταν καλυτερα, υπηρχε ενγχωρια αγορα μοδας που απευθυνοταν λιγο πολυ σε ολα τα κοινωνικα στρωματα, υπηρχε ομως ελαχιστη ποικιλια, ηταν σχετικα ακριβα και το ντυσιμο ηταν κυριως μεσο προβολης και οχι προσωπικης εκφρασης. Τωρα τα καθημερινα ρουχα ειναι φτηνα, τα χρησιμοποιουμε σε μεγαλο βαθμο για να παιζουμε με διαφορα στυλ και μετα τα πεταμε. Επισης οι συνθηκες που παραγοταν τοτε ηταν καλυτερες για τους εργαζομενους απο οτι τωρα και το made in Greece ηταν συνηθισμενο αν και απο το δευτερο μισο της δεκαετιας και μετα στερουταν κυρους. Τα ελληνικα 80ς ομως οσον αφορα τους πειραματισμους στο στυλ και την ελευθερια στο ντυσιμο (᾽᾽η δεκαετια του κιτς᾽᾽,᾽᾽φοραγες οτι ηθελες᾽᾽ κτλ.) ειναι μυθος, ακομα και η εμφανιση-ουρανιο τοξο ηταν δειγμα τυφλης και μαζικης υπακοης στην μοδα και προς Θεου δεν φοραγες οτι ηθελες, ακομα και το πιο κραυγαλεο κιτσαριο υπαγοταν σε αυστηροτατους κωδικες αναλογα με την ᾽ὀμαδα᾽᾽, την ᾽᾽φυλη᾽᾽, την ᾽᾽παρεα᾽᾽ και την περιπτωση.
)
