ARETARA
RetroNuts!
- Joined
- 1 Σεπ 2010
- Μηνύματα
- 2.203
- Αντιδράσεις
- 2.588
Ένας νομοταγής πολίτης (1974)
RetroDB: http://retrodb.gr/wiki/index.php/Ένας_νομοταγής_πολίτης
Μία από τις σπουδαιότερες κατά τη γνώμη μου ταινίες της δεκαετίας του '70 παρουσιάζεται σε αυτό το thread. Είναι η ταινία "Ένας νομοταγής πολίτης" του 1974 σε σενάριο Κώστα Μουρσελά και σκηνοθεσία Ερρίκου Θαλασσινού.
Η υπόθεση - Το καστ. Ένας μισθοσυντήρητος μικροαστός, ο Γρηγόρης (Σωτήρης Μουστάκας) περνάει μια μίζερη ζωή. Η καταπίεση που δέχεται είναι σε όλα τα επίπεδα. Στη δουλειά του δέχεται καθημερινά εξευτελισμούς από τον διευθυντή του (Γιώργος Κυρίτσης). Στο σπίτι η μητέρα του Καλλιόπη (Μαρία Ζαφειράκη) έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο σε όλα παρά τη δυσφορία της αδερφής του Σοφίας (Άννα Αδριανού). Στα προσωπικά του ο θείος του Γρηγόρη, ο Μανώλης (Διονύσης Παπαγιαννόπουλος) κλασικός συντηρητικός ηλικιωμένος του επιβάλλει ουσιαστικά για γυναίκα την Κούλα (Ειρήνη Μαρκογιάννη) μια κλειστοφοβική και άκρως συντηρητική ύπαρξη. Η μοναδική χαρά στη ζωή του είναι η Ιουλία (Νόρα Κατσέλη) με την οποία διατήρησε εφήμερο δεσμό, που δεν άργησε να διαλυθεί, με την αγαστή βοήθεια των συγγενών, καθότι κομμώτρια...
Ο Γρηγόρης ωστόσο παρόλη την κακομοιριά του είναι ένα εξαιρετικό μυαλό. Μόλις αντιληφθεί ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του για δικό του όφελος δεν θα αργήσει να ανελιχθεί. Γίνεται διευθυντής στην εταιρεία που εργάζεται εντυπωσιάζοντας το συμβούλιο. Αποφασίζει ότι είναι ώρα να κάνει την επανάστασή του.
Ο κόσμος των επιχειρήσεων όμως δεν σηκώνει αναδομήσεις. Μόλις αντιληφθούν ότι τα πειράματα του Γρηγόρη δεν θα αποβούν σε όφελος της εταιρείας, οι σύμβουλοι απολύουν το Γρηγόρη και επαναφέρουν τον παλιό διευθυντή. Η παλινόρθωση ολοκληρώθηκε…
Η απογοήτευση του Γρηγόρη δε σταματάει εκεί. Ήδη η Ιουλία παντρεύτηκε με τον συνάδελφό του από το γραφείο, τον Φίλιππο (Βαγγέλης Καζάν). Η επαγγελματική αποτυχία και η ερωτική απογοήτευση σύντομα θα δείξουν τον τελικό δρόμο στο Γρηγόρη: προς το ψυχιατρείο…
Σχόλια. Είναι σπάνιες πραγματικά οι ταινίες που έχουν να παρουσιάσουν τόσο καλοδουλεμένο σενάριο όσο εδώ. Πυκνά νοήματα, ευφυείς διάλογοι, πικρή σάτιρα και μια αποτύπωση της (σκληρής) καθημερινής πραγματικότητας των μικρομεσαίων που ξαφνιάζει. Στις περισσότερες ταινίες έχουμε συνηθίσει τον κόσμο των επιχειρήσεων ως μια καλοκουρδισμένη μηχανή και αγαστές εργασιακές σχέσεις που οι όποιες αποκλίσεις αντιμετωπίζονται καλοκάγαθα στα όρια του επιτρεπτού. Παράλληλα όμως μας φανερώνονται και οι αρτηριοσκληρώσεις των δομών της ελληνικής οικογένειας με τις απαρχαιωμένες ιδέες και τη σύγκρουση των γενεών. Όλα αυτά θα πρέπει να θεαθούν υπό το πρίσμα της οικονομικής κρίσης που άρχισε να βιώνει τότε η χώρα με τα συνεπακόλουθα που αποτυπώνονται με ευφράδεια (δεύτερες και τρίτες δουλειές, ακρίβεια, απολύσεις). Οι ανθρώπινες σχέσεις αποτυπώνονται με αμείλικτο τρόπο ως συμβιβασμός στα λιγότερα. Η ατομική επιθυμία απλά τσαλακώνεται ως ασύμβατη προς τα κρατούντα. Παρόλο όμως τον καταγγελτικό χαρακτήρα της η ταινία διατηρεί το ανθρωπινο στοιχείο της (συγκινητική η γνωστή τελευταία σκηνή Γρηγόρη-Ιουλίας στο ψυχιατρείο).
Σε ερμηνευτικό επίπεδο ίσως είναι μία από τις καλύτερες παρουσίες του Σωτήρη Μουστάκα σε έναν ταυτόχρονα κωμικό-δραματικό ρόλο. Από τις υπόλοιπες παρουσίες θα ξεχωρίσω αυτήν της Άννας Αδριανού σε έναν από τους πρώτους ρόλους της καριέρας της και του Γιώργου Κυρίτση στο ρόλο του Διευθυντή.
Μουσική. Εξαιρετική η μουσική επένδυση της ταινίας από τον μετρ Γιώργο Χατζηνάσιο. Θέλω να επισημάνω την επιτυχημένη εναλλαγή ρυθμών ανάλογα με την εξέλιξη του έργου που υποβάλει τον θεατή. Κορυφαία στιγμή το «Άνοιξε το παράθυρο» του Αντώνη Καλογιάννη σε στίχους του σκηνοθέτη, πολύ μεγάλη και διαχρονική επιτυχία που ακούγεται ως τις μέρες μας.
Χαρακτηριστικός διάλογος. Ο Διευθυντής (Γιώργος Κυρίτσης) επιθεωρεί τα σχέδια του Γρηγόρη.
Γρηγόρης: Σχεδιάζω το καινούριο σήμα της εταιρείας που μου είπατε κύριε Διευθυντά. Αετός.
Διευθυντής: Δεν έχεις βάλει φτερά.
Γρηγόρης: Τα χει κλεισμένα. Ανοιχτά υπάρχει φόβος να πετάξει.
Διευθυντής: Βλαξ!!!
Σκηνή από το προξενιό Γρηγόρη-Κούλας.
Πάτροκλος (πατέρας Κούλας, Γρηγόρης Βαφιάς): Και τι προτείνετε κύριε Μανωλάκην;
Καλλιόπη: Κοιτάχτε, κι ο γιος μου έχει μαζέψει κάτι λεφτουδάκια...Από οικονομίες 15 ετών!!! Ούτε κρασί, ούτε τσιγάρο, ούτε παρέες.
Μανώλης: Έχει μίαν θέσιν καριέρας!!!
Kαλλιόπη: Μέχρι 20 ετών δεν είδε ποτέ ακατάλληλες ταινίες.
Μανώλης: Ο μισθός του εξελίσσεται ραγδαίως!!!
Καλλιόπη: Μέχρι τα 20 τον έπαιρναν για 12 ετών, σκεφτείτε, έτσι καχεκτικός που ήταν γι' αυτό και του εμπόδιζαν την είσοδο στις ακατάλληλες ταινίες!!
Μητέρα Κούλας (Ειρήνη Κουμαριανού): Και η Κούλα μας, μόνο κατάλληλες, πάντα!!
Πάτροκλος: Πάντα!!!
Πάτροκλος: Και μία γκαρσονιέρα του ενός της ανήκει ως προίκα.
Μανώλης: Αι αρχαί του; Ηθικόταται!!! Αφού σκεφτείτε, μέχρι τώρα...συγνώμη...(μιλάει στο αυτί του Πάτροκλου)
Πάτροκλος: Ποτέ;
Μανώλης: Ποτέ. Ακόμα.
(Πνιχτό γέλιο από την Σοφία)...
Χαρακτηριστικός μονόλογος. Η Ουρανία, σύζυγος του Μανώλη (Λουίζα Ποδηματά) απευθύνεται στο Γρηγόρη.
... δεν έπρεπε να αφήσεις την Ιουλία. Δεν έκανες καλά. Κι εγώ κάποτε άφησα έναν άλλον και πήρα το θείο σου. Ποτέ δεν του άρεσα. Ποτέ δεν μου άρεσε. Ζούμε μόνο για να πεθάνουμε μαζί. Ξεφορτώσου τους όλους παιδί μου!!! Όλους!!!
Χαρακτηριστικός διάλογος. Καλλιόπη και Μανώλης στον ψυχίατρο (Βασίλης Ανδρεόπουλος) για την κατάσταση του Γρηγόρη.
Καλλιόπη: Πέστε μου, είναι πάρα πολύ σοβαρά; Λέτε…
Ψυχίατρος: Όχι τόσο. Ελπίζω μετά από μια μικρή θεραπεία ο γιος σας να βρει τη μέση οδό όπως τη βρήκαμε όλοι μας…
Μανώλης: Δηλαδή τι εννοείτε; Ποια μέση οδό;
Ψυχίατρος: Εννοώ κύριέ μου ότι σιγά σιγά θα καταλάβει ότι πρέπει να μπορούμε να συχαινόμεθα τους άλλους και να τους βγάζουμε το καπέλο. Και να τους αρνούμεθα και να υποτασσόμαστε σʼ αυτούς. Να θέλουμε το καλό και να κάνουμε το κακό. Να αγαπάμε την Ιουλία και να παίρνουμε την Κούλα. Να πιστεύουμε στους φίλους και να προδίδουμε τους φίλους. Αυτό εννοώ. Διαφορετικά δεν πρόκειται να επιβιώσει κανείς. Θα τρελαθούμε όλοι. Καταλάβατε…
…
.. Μη φοβάστε. Θα συνέλθει. Θα ξαναγυρίσει στο γραφείο του. Θα παντρευτεί τη μνηστή του. Θα κάνει παιδιά. Θα τα βαφτίσει όπως τα βαφτίσατε κι εσείς, θα τα μεγαλώσει όπως τα μεγαλώσατε εσείς, θα τα συμβουλεύει όπως τα συμβουλεύατε κι εσείς, θα προσαρμοστεί όπως εσείς, όπως εμείς, όπως όλοι…
Φωτογραφίες.
1. Περιμένοντας στη στάση του λεωφορείου. Η σκηνή γυρίστηκε σε εργατικές πολυκατοικίες (του Ταύρου ίσως)
2. Στη δουλειά. Ο Γρηγόρης χτυπάει κάρτα. Βλέπουμε και έναν ηλεκτρικό πίνακα της εποχής.
3. Γρηγόρης και Φίλιππος σε ένα μπαράκι.
4. Η ώρα της προαγωγής. Διευθυντής πλέον, μαθαίνει από τη γραμματέα (Πόπη Μοντανάρη) το όνομα του αρώματός της. «Δική σας για πάντα».
5. Η τελευταία σκηνή στον περίβολο του ψυχιατρείου. Γρηγόρης και Ιουλία.
Η ταινία παρουσιάζεται εδώ. Οι τελευταίες σκηνές του έργου ακολουθούν στο παρακάτω video.
RetroDB: http://retrodb.gr/wiki/index.php/Ένας_νομοταγής_πολίτης
Μία από τις σπουδαιότερες κατά τη γνώμη μου ταινίες της δεκαετίας του '70 παρουσιάζεται σε αυτό το thread. Είναι η ταινία "Ένας νομοταγής πολίτης" του 1974 σε σενάριο Κώστα Μουρσελά και σκηνοθεσία Ερρίκου Θαλασσινού.
Η υπόθεση - Το καστ. Ένας μισθοσυντήρητος μικροαστός, ο Γρηγόρης (Σωτήρης Μουστάκας) περνάει μια μίζερη ζωή. Η καταπίεση που δέχεται είναι σε όλα τα επίπεδα. Στη δουλειά του δέχεται καθημερινά εξευτελισμούς από τον διευθυντή του (Γιώργος Κυρίτσης). Στο σπίτι η μητέρα του Καλλιόπη (Μαρία Ζαφειράκη) έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο σε όλα παρά τη δυσφορία της αδερφής του Σοφίας (Άννα Αδριανού). Στα προσωπικά του ο θείος του Γρηγόρη, ο Μανώλης (Διονύσης Παπαγιαννόπουλος) κλασικός συντηρητικός ηλικιωμένος του επιβάλλει ουσιαστικά για γυναίκα την Κούλα (Ειρήνη Μαρκογιάννη) μια κλειστοφοβική και άκρως συντηρητική ύπαρξη. Η μοναδική χαρά στη ζωή του είναι η Ιουλία (Νόρα Κατσέλη) με την οποία διατήρησε εφήμερο δεσμό, που δεν άργησε να διαλυθεί, με την αγαστή βοήθεια των συγγενών, καθότι κομμώτρια...
Ο Γρηγόρης ωστόσο παρόλη την κακομοιριά του είναι ένα εξαιρετικό μυαλό. Μόλις αντιληφθεί ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του για δικό του όφελος δεν θα αργήσει να ανελιχθεί. Γίνεται διευθυντής στην εταιρεία που εργάζεται εντυπωσιάζοντας το συμβούλιο. Αποφασίζει ότι είναι ώρα να κάνει την επανάστασή του.
Ο κόσμος των επιχειρήσεων όμως δεν σηκώνει αναδομήσεις. Μόλις αντιληφθούν ότι τα πειράματα του Γρηγόρη δεν θα αποβούν σε όφελος της εταιρείας, οι σύμβουλοι απολύουν το Γρηγόρη και επαναφέρουν τον παλιό διευθυντή. Η παλινόρθωση ολοκληρώθηκε…
Η απογοήτευση του Γρηγόρη δε σταματάει εκεί. Ήδη η Ιουλία παντρεύτηκε με τον συνάδελφό του από το γραφείο, τον Φίλιππο (Βαγγέλης Καζάν). Η επαγγελματική αποτυχία και η ερωτική απογοήτευση σύντομα θα δείξουν τον τελικό δρόμο στο Γρηγόρη: προς το ψυχιατρείο…
Σχόλια. Είναι σπάνιες πραγματικά οι ταινίες που έχουν να παρουσιάσουν τόσο καλοδουλεμένο σενάριο όσο εδώ. Πυκνά νοήματα, ευφυείς διάλογοι, πικρή σάτιρα και μια αποτύπωση της (σκληρής) καθημερινής πραγματικότητας των μικρομεσαίων που ξαφνιάζει. Στις περισσότερες ταινίες έχουμε συνηθίσει τον κόσμο των επιχειρήσεων ως μια καλοκουρδισμένη μηχανή και αγαστές εργασιακές σχέσεις που οι όποιες αποκλίσεις αντιμετωπίζονται καλοκάγαθα στα όρια του επιτρεπτού. Παράλληλα όμως μας φανερώνονται και οι αρτηριοσκληρώσεις των δομών της ελληνικής οικογένειας με τις απαρχαιωμένες ιδέες και τη σύγκρουση των γενεών. Όλα αυτά θα πρέπει να θεαθούν υπό το πρίσμα της οικονομικής κρίσης που άρχισε να βιώνει τότε η χώρα με τα συνεπακόλουθα που αποτυπώνονται με ευφράδεια (δεύτερες και τρίτες δουλειές, ακρίβεια, απολύσεις). Οι ανθρώπινες σχέσεις αποτυπώνονται με αμείλικτο τρόπο ως συμβιβασμός στα λιγότερα. Η ατομική επιθυμία απλά τσαλακώνεται ως ασύμβατη προς τα κρατούντα. Παρόλο όμως τον καταγγελτικό χαρακτήρα της η ταινία διατηρεί το ανθρωπινο στοιχείο της (συγκινητική η γνωστή τελευταία σκηνή Γρηγόρη-Ιουλίας στο ψυχιατρείο).
Σε ερμηνευτικό επίπεδο ίσως είναι μία από τις καλύτερες παρουσίες του Σωτήρη Μουστάκα σε έναν ταυτόχρονα κωμικό-δραματικό ρόλο. Από τις υπόλοιπες παρουσίες θα ξεχωρίσω αυτήν της Άννας Αδριανού σε έναν από τους πρώτους ρόλους της καριέρας της και του Γιώργου Κυρίτση στο ρόλο του Διευθυντή.
Μουσική. Εξαιρετική η μουσική επένδυση της ταινίας από τον μετρ Γιώργο Χατζηνάσιο. Θέλω να επισημάνω την επιτυχημένη εναλλαγή ρυθμών ανάλογα με την εξέλιξη του έργου που υποβάλει τον θεατή. Κορυφαία στιγμή το «Άνοιξε το παράθυρο» του Αντώνη Καλογιάννη σε στίχους του σκηνοθέτη, πολύ μεγάλη και διαχρονική επιτυχία που ακούγεται ως τις μέρες μας.
Χαρακτηριστικός διάλογος. Ο Διευθυντής (Γιώργος Κυρίτσης) επιθεωρεί τα σχέδια του Γρηγόρη.
Γρηγόρης: Σχεδιάζω το καινούριο σήμα της εταιρείας που μου είπατε κύριε Διευθυντά. Αετός.
Διευθυντής: Δεν έχεις βάλει φτερά.
Γρηγόρης: Τα χει κλεισμένα. Ανοιχτά υπάρχει φόβος να πετάξει.
Διευθυντής: Βλαξ!!!
Σκηνή από το προξενιό Γρηγόρη-Κούλας.
Πάτροκλος (πατέρας Κούλας, Γρηγόρης Βαφιάς): Και τι προτείνετε κύριε Μανωλάκην;
Καλλιόπη: Κοιτάχτε, κι ο γιος μου έχει μαζέψει κάτι λεφτουδάκια...Από οικονομίες 15 ετών!!! Ούτε κρασί, ούτε τσιγάρο, ούτε παρέες.
Μανώλης: Έχει μίαν θέσιν καριέρας!!!
Kαλλιόπη: Μέχρι 20 ετών δεν είδε ποτέ ακατάλληλες ταινίες.
Μανώλης: Ο μισθός του εξελίσσεται ραγδαίως!!!
Καλλιόπη: Μέχρι τα 20 τον έπαιρναν για 12 ετών, σκεφτείτε, έτσι καχεκτικός που ήταν γι' αυτό και του εμπόδιζαν την είσοδο στις ακατάλληλες ταινίες!!
Μητέρα Κούλας (Ειρήνη Κουμαριανού): Και η Κούλα μας, μόνο κατάλληλες, πάντα!!
Πάτροκλος: Πάντα!!!
Πάτροκλος: Και μία γκαρσονιέρα του ενός της ανήκει ως προίκα.
Μανώλης: Αι αρχαί του; Ηθικόταται!!! Αφού σκεφτείτε, μέχρι τώρα...συγνώμη...(μιλάει στο αυτί του Πάτροκλου)
Πάτροκλος: Ποτέ;
Μανώλης: Ποτέ. Ακόμα.
(Πνιχτό γέλιο από την Σοφία)...
Χαρακτηριστικός μονόλογος. Η Ουρανία, σύζυγος του Μανώλη (Λουίζα Ποδηματά) απευθύνεται στο Γρηγόρη.
... δεν έπρεπε να αφήσεις την Ιουλία. Δεν έκανες καλά. Κι εγώ κάποτε άφησα έναν άλλον και πήρα το θείο σου. Ποτέ δεν του άρεσα. Ποτέ δεν μου άρεσε. Ζούμε μόνο για να πεθάνουμε μαζί. Ξεφορτώσου τους όλους παιδί μου!!! Όλους!!!
Χαρακτηριστικός διάλογος. Καλλιόπη και Μανώλης στον ψυχίατρο (Βασίλης Ανδρεόπουλος) για την κατάσταση του Γρηγόρη.
Καλλιόπη: Πέστε μου, είναι πάρα πολύ σοβαρά; Λέτε…
Ψυχίατρος: Όχι τόσο. Ελπίζω μετά από μια μικρή θεραπεία ο γιος σας να βρει τη μέση οδό όπως τη βρήκαμε όλοι μας…
Μανώλης: Δηλαδή τι εννοείτε; Ποια μέση οδό;
Ψυχίατρος: Εννοώ κύριέ μου ότι σιγά σιγά θα καταλάβει ότι πρέπει να μπορούμε να συχαινόμεθα τους άλλους και να τους βγάζουμε το καπέλο. Και να τους αρνούμεθα και να υποτασσόμαστε σʼ αυτούς. Να θέλουμε το καλό και να κάνουμε το κακό. Να αγαπάμε την Ιουλία και να παίρνουμε την Κούλα. Να πιστεύουμε στους φίλους και να προδίδουμε τους φίλους. Αυτό εννοώ. Διαφορετικά δεν πρόκειται να επιβιώσει κανείς. Θα τρελαθούμε όλοι. Καταλάβατε…
…
.. Μη φοβάστε. Θα συνέλθει. Θα ξαναγυρίσει στο γραφείο του. Θα παντρευτεί τη μνηστή του. Θα κάνει παιδιά. Θα τα βαφτίσει όπως τα βαφτίσατε κι εσείς, θα τα μεγαλώσει όπως τα μεγαλώσατε εσείς, θα τα συμβουλεύει όπως τα συμβουλεύατε κι εσείς, θα προσαρμοστεί όπως εσείς, όπως εμείς, όπως όλοι…
Φωτογραφίες.
1. Περιμένοντας στη στάση του λεωφορείου. Η σκηνή γυρίστηκε σε εργατικές πολυκατοικίες (του Ταύρου ίσως)
2. Στη δουλειά. Ο Γρηγόρης χτυπάει κάρτα. Βλέπουμε και έναν ηλεκτρικό πίνακα της εποχής.
3. Γρηγόρης και Φίλιππος σε ένα μπαράκι.
4. Η ώρα της προαγωγής. Διευθυντής πλέον, μαθαίνει από τη γραμματέα (Πόπη Μοντανάρη) το όνομα του αρώματός της. «Δική σας για πάντα».
5. Η τελευταία σκηνή στον περίβολο του ψυχιατρείου. Γρηγόρης και Ιουλία.
Η ταινία παρουσιάζεται εδώ. Οι τελευταίες σκηνές του έργου ακολουθούν στο παρακάτω video.
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή:
