Στη φωτογραφία με το "Tea Room" βλέπουμε τον συγγραφέα Γιώργο Ιωάννου (1927-1985) (δεξιά από το κέντρο, κοιτάει το φακό). Ήμουνα απόλυτα σίγουρος, αλλά για να το δείτε κι εσείς έψαξα φωτογραφίες του και βρήκα πολλές αναφορές στη συγκεκριμένη φωτό. Π.χ.
Εδώ
Η απλοποίηση της ορθογραφίας είναι γνωστό φαινόμενο, αλλά τα "Ιλισ(σ)ιακά" είναι άλλη ιστορία. Αν ο Ιλισσός έγινε Ιλισός (δεν το είχα πάρει χαμπάρι!), είναι λογικό και τα Ιλίσια να γράφονται με ένα σ. Αλλά την εποχή που μιλάω εγώ (δεκαετία 60 και αρχές 70) ξέραμε πώς τον λεν τον ποταμό, Ιλισσό, Ιλισσό, αλλά η συνοικία ήδη ήταν συνήθως Ιλίσια και οι άλλες δύο γραφές (Ηλύσια - Ιλίσσια) γίνονταν όλο και σπανιότερες. Κι όσο για τον Κηφισό, κι αυτόν Κηφισσό τον ήξερα. Αλλά επειδή οι μνήμες είναι μνήμες κι άρα όχι πάντα αξιόπιστες, είπα να κοιτάξω σε πολλά παλιά βιβλία που έχω. Και μπερδεύτηκα ακόμη περισσότερο. Και για να μην ξεχνάμε και το θέμα μας, να δω αν υπήρχαν ενδιαφέρουσες φωτό.
Πρώτα κοίταξα στο Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, στον μνημειώδη τόμο Ζ' - Ελλάς. Δεκαετία του 50. Και αμέσως βρήκα "Κηφισός" αλλά πάνω που είπα λύθηκε το πρόβλημα, πρόσεξα ότι αν και γραμμένο σε άπταιστη καθαρεύουσα, έγραφε επίσης Υμητός, Αρδητός, Λυκαβητός οπότε τα Κηφισός και Ιλισός δεν σήμαιναν πολλά (πέρα από το ότι η συντακτική ομάδα του λεξικού είχα αποφασίσει αυτή τη γραφή). Όσο για φωτογραφίες, έχει πάμπολλες, αλλά δεν αναπαράγονται καλά. Να μία αεροφωτογραφία του Σταδίου και της περιοχής του
Σε ένα βιβλίο των αρχών της δεκαετίας του 30, "Έρευνα και Οδηγός της Αττικής" (Θεοδώρου Κοντέρη, Καθηγητού) διαβάζω "Από των Ν.Α. κλιτύων της Πάρνηθος και των Β.Α. της Πεντέλης πηγάζει ο χείμαρρος Κηφισσός" (και φυσικά αργότερα "Ιλισσός"). Και στις συγκοινωνίες λέει ότι το λεωφορείο 42 πάει "από το Δημοτικόν Θέατρον εις Σεβάστειαν - Κουπόνια [που] είναι Συνοικισμοί προ της Κοινότητος Ζωγράφου" (οπότε τα λεωφορεία των Άνω Ιλισίων σε 30 χρόνια από 42 έγιναν 41 αλλά η περιοχή ήταν ακόμη Κουπόνια κι έτσι δεν ξέρουμε πώς έγραφε ο συγγραφέας τα Ιλίσια)
Σε ένα "Οδηγός Αθηνών Πειραιώς Περιχώρων Ιγγλέζη" (1927) σε κατάλογο δρόμων βλέπω "Νυμφαίου παρ. Ιλισσίων συνοικία Ιλισσού" οπότε η συνοικία μεν δεν λεγόταν ακόμη Ιλίσ(σ)ια, αλλά η οδός Μιχαλακοπούλου ήταν Ιλισσίων με δύο σ. Αλλά αργότερα αναφέρεται η "κωμόπολις Κηφισσία" οπότε λογικά το ποτάμι ήταν Κηφισσός (λέει και "της όχθης του Ιλυσσού" αλλά αυτό λογικά είναι ένα από τα "παροράματα" από τα οποία έβριθαν τα παλιά βιβλία
(Αργότερα: Ντροπή μου! Πώς μου ξέφυγε τέτοιο λάθος?Η Μιχαλακοπούλου ήταν Οδός Ιλισσού, όχι Ιλισσίων. Θυμάμαι μάλιστα κάποιες παλιές ταμπέλες που γράφανε "Οδός Μιχαλακοπούλου πρώην Ιλισσού". Άλλωστε η οδός Ιλισίων ζει και βασιλεύει ακόμη με αυτό το όνομα. και πράγματι η Νυμφαίου ξεκινάει από αυτήν λίγο μετά που χωρίζει από Μιχαλακοπούλου)
Πάω στον Οδηγό Ταξιδιώτου Ελευθερουδάκη, τόμος Αθήναι και Αττική (1926) και πιάνω από την πρώτη σελίδα ένα "Σταθμό Λαρίσσης" ενώ είχα μάθει ότι η πόλη Λάρισα είναι το μόνο θηλυκό σε -ισα που γράφεται με ένα σ, σε αντίθεση με τη Λάρισσα του Άργους που πάντα γραφόταν με 2 αλλά την γράφανε συνήθως με 1 κατ' αναλογία με την πόλη. Διαβάζω λοιπόν "...χωριζούσης δε τα ύδατα τα σχηματίζοντα τους ποταμίσκους Κηφισόν (προς ΒΔ) και Ιλισόν (ΝΑ) (αλλά Υμηττός, Λυκαβηττός άρα δεν είναι γενικά χωρίς διπλά σύμφωνα). Το βιβλίο έχει μπόλικες φωτο, μικροσκοπικές και κακοτυπωμένες, αλλά βάζω μπρος το σκάννερ να δω τι μπορώ να κάνω
Μπα. Καλύτερο απ' όσο περίμενα
Στο "Οδηγός Μνημείων Αθηνών" του Αλεξάνδρου Φιλαδελφέως, Εφόρου Αρχαιοτήτων Αττικής (δεκαετία 1920) βλέπω "Ιλισός" (δεν ψάχνω για τα άλλα, σίγουρα κι αυτά με ένα)
Αυτά έχω διαθέσιμα εδώ από παλιά βιβλία με γεωγραφικές πληροφορίες. Οπότε βλέπουμε ότι τα ποτάμια γράφονταν την ίδια περίοδο πότε με ένα πότε με δύο σίγμα, και οι αντίστοιχες περιοχές ακολουθούσαν την ίδια ορθογραφία. Αλλά στα χρόνια μου οι περιοχές ήταν με ένα σ τα ποτάμια με δύο. Ουφ καλύτερα που τώρα γράφονται όλα με ένα κι ησυχάσαμε.