Στην είσοδο του 20ου αιώνα, ο Eugene Lacour θα πορευτεί μαζί με τον ταλαντούχο σχεδιαστή Florian, όπου και το 1908 η εταιρία θα μετατραπεί σε μετοχική, ενώ από το 1913 και έως το 1964 θα ονομάζεται S.O.M. Berthiot και θα βρεθεί να είναι η σημαντικότερη και μεγαλύτερη εταιρία του χώρου επί γαλλικού εδάφους.
Εδώ να αναφερθεί πως δεν θα πρέπει να συγχέεται αυτή η εταιρία με την “Benoist – Berthiot”, μια άλλη γαλλική υπερ αιωνόβια, με την οποία όμως καμιά εμπορική σχέση δεν προκύπτει πως υπήρχε. Παρόλα αυτά, ο κύριος Claude πρέπει να είχε κάποια συγγενική σχέση με τους ιδρυτές της καθώς καταγόταν αμφότεροι από το ίδιο χωριό…
Η φωτογραφική μηχανή στις εικόνες είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα φωτογραφικής “ταξιδίου” της εποχής του τέλους του 19ου αιώνα. Έτσι αποκαλούταν στη γαλλική αλλά και γερμανική γλώσσα, και αφορούσε είτε επαγγελματίες για χρήση εκτός στούντιο, αλλά κυρίως ερασιτέχνες.
-Αποφασισμένοι- ερασιτέχνες φωτογράφοι φυσικά και προϋπήρχαν, όμως η διάδοση των ξηρών φωτογραφικών πλακών ακριβώς εκείνη την εποχή, συνέβαλε καθοριστικά στην διάδοση της φωτογραφία ως χόμπι.
Ο συγκεκριμένος τύπος φωτογραφικής το πιθανότερο πρωτοεμφανίστηκε στην κεντρική Ευρώπη και ονομάζεται εις την αγγλική “Tailboard Camera”. Δεν ξέρω αν γνωρίζει κανείς από πού ακριβώς προέκυψε ο όρος, πάντως περιγράφει μια φωτογραφική πεδίου στην οποία η εστίαση επιτυγχάνεται με την κίνηση του πίσω τμήματος καθώς το εμπρός παραμένει σταθερό.
Κατασκευάζονταν από κάθε πιθανό ή απίθανο εργαστήριο και “μεσουράνησαν” καθώς δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική μέχρι την επικράτηση των πραγματικά φορητών φωτογραφικών χειρός κάπου το 1910-15.
Συνήθως διέθεταν περιορισμένες κινήσεις του φακού στον κάθετο και οριζόντιο άξονα, όμως υπάρχουν και κάποιες που έχουν ακόμη περισσότερες δυνατότητες. Το υλικό κατασκευής τους ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις το μαόνι, κάποιες φορές η καρυδιά, αλλά να εικάσω πως έχει χρησιμοποιηθεί και ότι ξυλεία μπορούσε να είναι διαθέσιμη κοντά στον εκάστοτε τόπο κατασκευής τους.
Η φυσούνα συνήθως ήταν υφασμάτινη όπως και στην φωτογραφική που βλέπεται. Δεν μπόρεσα να εμβαθύνω περισσότερο, αλλά να υποθέσω πως το ύφασμα θα πρέπει να εμποτιζόταν με κάποιο υλικό για να μπορέσει να γίνει φωτοστεγανό. Πάντως στην δική μου υπάρχουν χιλιάδες pinholes αν και καθόλου κουρασμένο ή σάπιο δεν δείχνει. Ίσως με τα χρόνια η οποιαδήποτε πιθανή επεξεργασία είχε υποστεί απλά να μετατράπηκε σε σκόνη…
Τυπικότατο σετάκι της εποχής η φωτογραφική μαζί με τρείς διπλές πλάτες (αυτονομία εκτός σκοτεινού θαλάμου 6 στάσεις δηλαδή…) μέσα σε μια τσάντα από καμβά. Αυτός ο καμβάς, η πλέξη και το χρώμα δείχνει σαν να ήταν πολλές φορές η μοναδική επιλογή ή σαν να βγήκε από το ίδιο εργοστάσιο.
Η συγκεκριμένη είναι για πλάκες 13x18cm που ήταν και η πιο κοινή διάσταση και το ελάχιστο αποδεκτό -τουλάχιστον για αποτελέσματα κάποιας ποιότητας. Άλλο κοινό μέγεθος το 18x24, ενώ υπήρχαν και μεγαλύτερες αλλά και μικρές 9x12cm.
Εξαρχής ή/και με την πάροδο των χρόνων, υπήρχαν διαθέσιμοι αντάπτορες για να μπορούν να χρησιμοποιούνται πλάκες μικρότερων διαστάσεων ή ακόμη και θήκες για φιλμ όπως μπορείτε να δείτε και παρακάτω.
Αναβάθμιση αποτελούσε η αγορά κάποιου κλείστρου που τοποθετούνταν εμπρός ή πίσω από τον φακό ανάλογα με τον τύπο του, αλλά υπήρχαν και κλείστρα κουρτίνας που μπορούσαν να τοποθετηθούν στο εστιακό επίπεδο.
Πέρα από το κανάλι, στην Αγγλία, αν και υπήρχαν και κατασκευάζονταν τέτοιες φωτογραφικές, το trend εκεί ήταν σε κάτι περισσότερο εκλεπτυσμένο και με περισσότερες δυνατότητες. Κατασκευές αρκετά κοντά δηλαδή στις σύγχρονές μηχανές μεγάλου φορμά.
Οι οποίοι άγγλοι όμως από την άλλη, άργησαν πολύ να υιοθετήσουν αυτόν τον τρόπο αναδίπλωσης στις φυσούνες, όπου οι γωνίες διπλώνουν σε σχήμα “ζικ-ζακ” με κλίση 45+45 μοίρες και όχι 90 με μιας.
Η αναδίπλωση με τον παραπάνω τρόπο, βελτίωνε πολύ την ανθεκτικότητα της φυσούνας στα σημεία της μεγαλύτερης καταπόνησης και πολύ χονδρικά άρχισε να επικρατεί την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα.
Ακόμη και τουλάχιστον 10 χρόνια νωρίτερα υπήρχε στην ήπειρο όπως μαρτυρά και η παραπάνω διαφήμιση από το 1883, αλλά στην Αγγλία έπρεπε να φθάσουν μέχρι τον πρώτο παγκόσμιο για να το πάρουν απόφαση να αλλάξουν χαβά…
Και μην νομίζετε πως θα γλίτωναν και οι γάλλοι το κράξιμο μέσα από αυτές τις γραμμές…
Waterhouse??? Μα ποιος είναι αυτός?
Ο συμμετρικός φακός του κυρίου Berthiot που συνόδευε την φωτογραφική, αν και συνομήλικός της, να υποθέσω πως αποτέλεσε μια αναβάθμιση εξοπλισμού κάποια στιγμή. Το πιθανότερο είναι πως αυτή η μηχανή άφησε το κατάστημα των αδελφών Boulade με κάποιον άλλον “no name” φακό όπως μαρτυρά και η αλλαγή φλάντζας που προκύπτει από τις τρύπες στην πίσω μεριά της όψης. (Έχουν καλυφθεί εξωτερικά με αυτόν τον μαύρο δακτύλιο).
...
Ο τύπος των διαφραγμάτων που χρησιμοποιεί, -αυτά τα ελάσματα με τρύπες διαφορετικής διαμέτρου που προσαρμόζονται κάθε φορά στην κατάλληλη σχισμή επί του φακού- ονομάζονται διαφράγματα “Waterhouse”, και ονομάστηκαν έτσι από τον άγγλο αστρονόμο, μετεωρολόγο και φωτογράφο, John Waterhouse ο οποίος και έχει χρεωθεί την εφεύρεσή τους από το 1858 (τουλάχιστον). Ταυτόχρονα φαίνεται να τα είχε χρησιμοποιήσει και κάποιος κύριος Smyth, αυτόν όμως η ιστορία τον έχει ξεχάσει...
Έως τότε, όπως βλέπουμε και στην παρακάτω φώτο από ένα πολύ παλιό φακό του κυρίου Berthiot, για να αλλάξει κάποιος διάφραγμα έπρεπε κάθε φορά να ξεβιδώνει τον φακό και να προσαρμόζει εντός ένα δακτύλιο.
Waterhouse -ξεWaterhouse, δεν έχω συναντήσει γαλλικό φυλλάδιο ή βιβλίο που να τον αναφέρει τουλάχιστον μέχρι τον πρώτο παγκόσμιο. Όταν οι γάλλοι έφταναν στο επίμαχο θέμα αρκούταν να γράψουν απλά “diaphragme vanne”…
Σε προγενέστερες αυτής φωτογραφικές μηχανές, οι διαμορφώσεις σύνδεσης των ξύλινων πλαισίων ήταν χειροποίητες και είχαν τη μορφή λοξών δοντιών. Όσο παλαιότερα τόσο στενότερα και λεπτοδουλεμένα. Και η συγκεκριμένη όμως έχει κατασκευαστεί με αυτόν τον τρόπο (εντάξει, όχι και τόσο λεπτοδουλεμένες οδοντώσεις εδώ), αν και σχεδόν όλες στην εποχή της κατασκευάζονταν πια με ίσια οδόντωση καθώς είχε επικρατήσει για τα καλά η βιομηχανοποίηση και σε αυτόν τον τομέα.
Με πλήρη έκταση της φυσούνας και τον συγκεκριμένο φακό, στο θαμπόγυαλο το είδωλο φθάνει σε κλίμακα 1:1.
Με εστιακή απόσταση 230mm και με μέγιστη διάμετρο διαφράγματος τα 24mm, ο φακός τέρμα ανοιχτός βρίσκεται στο f9.6 (230/24). Τα υπόλοιπα διαφράγματα που τον συνοδεύουν είναι των 20,15,10 και 5mm και δεν νομίζω πως λείπει κάποιο από το αρχικό σετ.
Επίσης μπορεί να μετατραπεί σε τηλεφακό εστιακής απόστασης 430mm/f18 όταν αφαιρεθούν τα εμπρός στοιχεία.
Παρακάτω γρήγορα δείγματα στον αισθητήρα της …GM1 με το διάφραγμα των 15mm, δηλαδή περίπου στο f15.
Τουρκική λάμπα για τουρίστες μόνο με το δικό της φως.
6mm.
