Ζeca 9x12
Δυστυχώς για τον ίδιο, αλλά και τον επίδοξο (εξ)ερευνητή του σήμερα, η ιστορία δείχνει πως έχει ξεχάσει τον κύριο Paul Zeh. Αυτός από μία άποψη φαίνεται να μην πρωτοτύπησε για την εποχή του, και είπε να ανοίξει ακόμη μία εταιρία φωτογραφικών β που αλλού?- στη Δρέσδη κάπου στο 1901-2.
Προς το τέλος του 19ου αιώνα οι γερμανοί είχαν πάθει μια φρενίτιδα με τα οπτικά και φωτογραφικά. Έγραφαν και έσβηναν εξισώσεις, έτριβαν και ξαναέτριβαν γυαλιά, οι δοκιμαστικοί σωλήνες είχαν πάρει φωτιά, ώστε πολύ σύντομα μετέτρεψαν τη Γερμανία και ειδικότερα τη Δρέσδη στο κέντρο του κόσμου σε αυτόν τον τομέα (Για αυτό και μετά τον πόλεμο οι Ρώσοι αντέγραψαν τόσα κλασσικά μοντέλα γερμανικών φακών). Τόσοι πολλοί μαζεύτηκαν, που δεν άργησαν οι πτωχεύσεις ή συγχωνεύσεις.
Άλλος σήμερα αναφέρει την εταιρία του κυρίου Παύλου με το όνομα «Zeh-Camera-Fabrik», ενώ αλλού θα την συναντήσουμε και ως «Paul Zeh Kamerawerk». Πιθανόν να υπήρξε κάτω και από τα δύο ονόματα σε διαφορετικές χρονολογίες αν και αρχικά η πρώτη εκδοχή δείχνει λανθασμένη, για το λόγο πως οι γερμανοί γράφουν βkameraβ και όχι βcameraβ. Με μια δεύτερη σκέψη ίσως και να στέκει όμως, καθώς κάποια μοντέλα φωτογραφικών μηχανών έφεραν τον όνομα βZecaβ. Αλλά κανείς μάλλον δεν ζει πια που να γνωρίζει κάτι στα σίγουραβ¦
Επίσης το βZβ το είχαν κάνει και αρκετά καλλιγραφικό με αποτέλεσμα πολλές φορές σήμερα να διαβάζεται λάθος ως βFecaβ ή βLecaβ.
Tα περισσότερα μοντέλα φωτογραφικών μηχανών της εταιρίας ανήκαν στη μέση κατηγορία, και έφεραν διάφορους συνδυασμούς φακών και κλείστρων. Δεν υπάρχουν στοιχεία, αλλά καθώς φαίνεται κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1910 η εταιρία άρχισε να παράγει και φωτογραφικές μηχανές για γυάλινες πλάκες όπως ήταν το σύνηθες για την εποχή, ενώ αργότερα,-στις αρχές της δεκαετίας του 30 το πιθανότερο-, παρήγαγε και μοντέλα για φιλμ σε διάφορα φορμά.
Άγνωστο παραμένει επίσης και πότε ακριβώς έκλεισε. Άλλος βρίσκει ευκαιρία να αναφερθεί στους συμμαχικούς βομβαρδισμούς εναντίων αμάχων που ισοπέδωσαν τη Δρέσδη στο τέλος 2ου πολέμου και λέει πως το εργοστάσιο εξαφανίστηκε τότε. Άλλος λέει το 1948.
Πάντως λίγο πριν τον πόλεμο η εταιρία έβγαλε το σημαντικότερο μοντέλο της (αν και όχι εμπορικώς επιτυχημένο), τη Zeca-Flex. Ένα πτυσσόμενο μοντέλο TLR (διοπτικής) φωτογραφικής για φιλμ 120.
Οι φακοί προέρχονταν από διάφορους οίκους οπτικών "της γειτονίας" (Rodenstock, Zeiss κ.α.) και τα κλείστρα επίσης (Compur, Combound, Vario κτλ).
Η φωτογραφική της παρουσίασης μοιάζει με τόσες άλλες της ίδιας εποχής. Ένα κουτί από ξύλο υπενδεδυμένο με δερματίνη, βραχίονες και λοιπές λεπτομέρειες που συναντάμε παντού. Πολλές φορές ακριβώς τα ίδια εξαρτήματα μοιράζονταν πολλά μοντέλα διαφόρων κατασκευαστών.
Μια δεύτερη ματιά θα μας πει πως αυτό ήταν ένα οικονομικό μοντέλο. Δεν έχει δεύτερο πτυσσόμενο στάδιο στη ράγα εστίασης που θα επέτρεπε την λήψη macro και επίσης τη χρήση μόνο των πίσω στοιχείων του φακού σε χρήση tele**. Η εστίαση επίσης δεν γινόταν με οδοντωτό μηχανισμό μικρορύθμισης όπως μπορούμε να συναντήσουμε αλλού. Υπάρχει η δυνατότητα κατακόρυφης κίνησης του φακού που βοηθούσε στο τελικό καδράρισμα, αλλά και αυτός δεν διαθέτει κανένα μηχανισμό και πρέπει να γίνει κάπως άκομψα με το χέρι.
...
Άλλο στοιχείο οικονομικής σχεδίασης είναι ο αργός ακόμη και για την εποχή φακός μέγιστου διαφράγματος f11 καθώς και το κλείστρο Vario της κατά τα άλλα καθόλου ευκαταφρόνητης βGauthierβ, που όμως ήταν βδεύτερηςβ κατηγορίας και απλούστερης σχεδίασης σε σχέση με τα Compound και Compur της βF. Deckelβ. Το πιθανότερο όμως είναι, πως αυτή η απλή σχεδίαση τα κάνει να λειτουργούν απροβλημάτιστα τις περισσότερες φορές έως σήμερα, με την ελάχιστη ή καθόλου συντήρηση.
Για την κατά προσέγγιση χρονολόγηση της συγκεκριμένης φωτογραφικής δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούν να βοηθήσουν. Ο φακός (που είναι σε άψογη κατάσταση) δεν έχει αριθμό σειράς, ούτε και όνομα κατασκευαστή*.
Το κλείστρο (που και αυτό λειτουργεί σαν καινούργιο) επίσης δεν έχει αριθμό σειράς, όμως από αυτό μπορούμε να βγάλουμε αρκετά ασφαλή συμπεράσματα, καθώς είναι ο αρχικός τύπος του Vario. Αυτό τοποθετεί το κλείστρο -άρα πάνω κάτω και τη φωτογραφική- κάπου στο μέσον της δεκαετίας του 1910 με αρχές της δεκαετίας του 20.
Μαζί με την μηχανή ήρθε και η θήκη από δερματίνη με τρείς βplate holdersβ που λέμε και στα ελληνικά, φορτωμένες με γυάλινες πλάκες οι οποίες είναι άγνωστο αν έχουν εκφωτισθεί ή όχι. Έχω μαζέψει και μερικές άλλες παλιές πλάκες και φιλμ και κάποτε θα αποφασίσω να δοκιμάσω να τις εμφανίσω μήπως βρω κανένα φάντασμα μέσα.
Εντός και η συσκευασία με φωτοευαίσθητες λωρίδες χαρτιού που χρησιμοποιούνταν στο φωτόμετρο βImperial Exposure Meterβ (πρωτοκυκλοφόρησε το 1901). Αυτό, και άλλα παρόμοια λειτουργούσαν ως εξής: Φόρτωνες μια λωρίδα φωτοευαίσθητου χαρτιού στο φωτόμετρο και άφηνες ένα κομμάτι του να εκτεθεί στο φώς το οποίο άρχιζε να σκουραίνει. Μετρούσες το χρόνο που χρειαζόταν για να σκουρύνει το χαρτί ώστε να φτάσει στον ίδιο κορεσμό με ένα χαρτί αναφοράς που βρισκόταν δίπλα. Μετά βάση του πίνακα είχες ένδειξη της απαιτούμενης έκθεσης ανάλογα την ευαισθησία του υλικού το διάφραγμα κτλ.
Αν το πάρουμε από την αρχή για να έκανες σωστή δουλειά θα έπρεπε:
Να κουβαλάς μαζί σου το τρίποδο, να το στήσεις, να εστιάσεις-καδράρεις στο θαμπόγυαλο, να το αφαιρέσεις και να τοποθέτησης στη θέση του μια πλάκα που θα βγάλεις από τη θήκη, να τραβήξεις τη λεπίδα που προστατεύει την πλάκα έτσι που να είναι έτοιμη προς έκθεση στο φώς.
Να φωτομετρήσεις για να έχεις ποιο σίγουρο αποτέλεσμα. Να κάνεις το «κλικ» και μετά όλα με αντίστροφη σειρά. Μέσα σε όλα τα παραπάνω πολλά μπορούν να παν στραβά, όπως να μην έχεις κλείσει το κλείστρο πριν φορτώσεις την πλάκα, να ξεχάσεις τέρμα ανοιχτό το διάφραγμα ή να ξεχάσεις πως έχεις τραβήξει κάποια πλάκα και να την ξαναφορτώσεις κ.ο.κ.
...